Page 163 - รายงานการศึกษาวิจัย เรื่อง เพื่อปรับปรุงแก้ไขนโยบายกฎหมายที่ละเมิดสิทธิมนุษยชนด้านที่ดินและป่า

สํานักงานคณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแหงชาติ
National Human Rights Commission of Thailand

การลดปญหาการละเมิดสิทธิราษฎรในกรณีแนวเขตปาทับเขตที่ดินของราษฎรและชุมชน ควรจะตองปรับ
เปลี่ยนวิธีการกําหนดเขตปาการขยายหรือเพิกถอนเขตปา ใหราษฎรในเขตปาและองคกรสวนทองถิ่น

มีสวนรวมในการตัดสินใจใหไดขอยุติในระดับพื้นที่
7. การตรวจสอบพิสูจนสิทธิ์ การตรวจสอบพิสูจนสิทธิซึ่งทํามาตั้งแตป 2541 ตามมติ ครม.

30 มิถุนายน พ.ศ. 2541 ซึ่งทําไปไดเพียงจํานวนไมกี่ราย ควรจะตองทบทวนกระบวนการทํางานโดยเพิ่ม
การมีสวนรวมของราษฎรที่ไดรับผลกระทบและองคกรปกครองสวนทองถิ่นในกระบวนการตัดสินใจ สําหรับ

หลักฐานการพิสูจนสิทธิ ควรจะตองยอมรับหลักฐานพยานบุคคลและหลักฐานทางประวัติศาสตรของชุมชน
เพิ่มเติมไปจากหลักฐานภาพถายทางอากาศดวย และควรเรงรัดสํารวจขอมูลใหแลวเสร็จในป 2556

8. การแกไขนิยามปา ตามมาตรา 4 พ.ร.บ. ปาไม พุทธศักราช 2484 (1) “ปา” หมายความวา
ที่ดินที่ยังมิไดมีบุคคลไดมาตามกฎหมายที่ดิน สําหรับ พ.ร.บ. ปาสงวนแหงชาติ “ปา” หมายความวา ที่ดิน

รวมตลอดถึงภูเขา หวย หนอง คลอง บึง บาง ลํานํ้า ทะเลสาบ เกาะ และที่ชายทะเลที่ยังมิไดมีบุคคล
ไดมาตามกฎหมาย

ตามนิยามนี้พื้นที่ไรนาของราษฎรในชนบทตลอดจนไรหมุนเวียนของชาวเขาทั้งหลายก็มีสถานภาพ
เปนปาตามกฎหมายปาไมทั้งนั้น การถางหญาถางปาเพื่อทําไรหมุนเวียน ทํานาหรือปลูกไมผลยอมมีความผิด

ฐานบุกรุกแผวถางทําลายปาตามมาตรา 54 แหง พ.ร.บ.ปาไม พุทธศักราช 2484 ทั้งสิ้น ซึ่งเปนสิ่งที่ไมนา
จะถูกตอง เพราะทําใหราษฎรนับลานครัวเรือนที่ทํามาหากินอยูตามปาเขามาแตบรรพบุรุษรวมทั้งชุมชน

ที่ยังไมไดรับเอกสารสิทธิที่ดินตามประมวลกฎหมายที่ดินกลายเปนผูกระทําผิดกฎหมายทั้งสิ้น
เพื่อใหสอดคลองกับความเปนจริงและไมละเมิดสิทธิของราษฎรและชุมชนในการใชประโยชนจากที่ดิน

ปาไมและทรัพยากรในเขตปาเชนแหลงนํ้า พันธุพืชพันธุสัตว ที่มีสืบตอกันมาตามจารีตดั้งเดิม จึงควรปรับปรุงแกไข
นิยามคําวา “ปา” ใหมีความหมายเปนปาหรือที่ดินที่มีสภาพปาปกคลุมจริง ๆ และไมควรไปนิยามความหมายปา

ที่เปนการรอนสิทธิของราษฎรและชุมชนที่ครอบครองใชประโยชนที่ดินมาแตเดิม
9. ควรทบทวนเพื่อปรับปรุงแกไขมติคณะรัฐมนตรีวันที่ 30 มิถุนายน พ.ศ. 2541 ซึ่งหนวยงาน

ดานปาไมของกระทรวงทรัพยากรฯ ใชเปนแนวทางการทํางานจัดการปญหาพิพาทขัดแยงกับราษฎรในทองถิ่น
เพราะตั้งแตมีมติคณะรัฐมนตรีจนถึงปจจุบันเปนเวลา 15 ปแลว หนวยงานปาไมก็ยังตรวจสอบพิสูจนสิทธิราษฎร

ไมเสร็จ และพื้นที่ที่สํารวจมีขอมูลชัดแจงแลวก็ไมมีกระบวนการเจรจาคลี่คลายความขัดแยงแตอยางใด หลายพื้นที่
แมจะพิสูจนสิทธิวามีสิทธิมากอนประกาศเขตปาก็ยังถูกจํากัดการใชประโยชนที่ดิน ถูกจํากัดการพัฒนา

บางก็ยังถูกจับกุมและทําลายพืชผลอาสิน เชน การตัดฟนตนยางพารา สะทอนใหเห็นวาการดําเนินการ
ตามมติคณะรัฐมนตรีวันที่ 30 มิถุนายน พ.ศ. 2541 ไมประสบความสําเร็จหรืออาจกลาววาลมเหลวก็วาได

เพราะขาดการทํางานความตอเนื่องใหเสร็จ และยังขาดการมีสวนรวมอยางเขมแข็งและมีคุณภาพของผูที่เกี่ยวของ

142 รายงานการศึกษาวิจัย เรื่อง “เพื่อปรับปรุงแกไข
นโยบายกฎหมายที่ละเมิดสิทธิมนุษยชนดานที่ดินและปาไม”