Page 11 - รายงานการศึกษาวิจัย เรื่อง เพื่อปรับปรุงแก้ไขนโยบายกฎหมายที่ละเมิดสิทธิมนุษยชนด้านที่ดินและป่า

สํานักงานคณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแหงชาติ
National Human Rights Commission of Thailand

ของชุมชนในการดูแลและจัดการใชประโยชนที่ดินและทรัพยากร ประกอบกับการขาดความรูความเขาใจในบริบท
ทองถิ่นของพนักงานเจาหนาที่ ทําใหการบริหารจัดการที่ดินผิดพลาดและมีปญหา เชน การประกาศสงวนหวงหาม

ที่ดินของรัฐ การใชอํานาจหนาที่ของเจาพนักงานบริหารจัดการที่ดินตามดุลพินิจของหนวยงานและบุคลากร
ที่ไมมีมาตรฐาน เมื่อเกิดขอพิพาทขัดแยงก็ไมมีกลไกและกระบวนการคลี่คลายขอพิพาทที่มีประสิทธิภาพ

ใหเปนที่พอใจยอมรับของทุกฝาย แตมักใชวิธีการแกปญหาเฉพาะหนาที่รุนแรง จึงทําใหราษฎรในทองถิ่นไดรับ
ความเดือดรอนและรองเรียนมายังคณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแหงชาติและหนวยงานราชการอื่นที่เกี่ยวของ

เพื่อขอความเปนธรรม
โครงการศึกษาวิจัยฯ มีขอเสนอภาพรวมการปรับปรุงนโยบายและกฎหมายที่เกี่ยวของกับที่ดิน

และปา ดังนี้
ขอเสนอการจัดการปญหาการละเมิดสิทธิที่ดินและปา

1. ขอเสนอเชิงหลักการ

- รัฐควรจะตองสงเสริมและสนับสนุนใหราษฎรไดรับสิทธิที่จะมีที่ดินอยูอาศัยและทํากิน
เพียงพอตอการยังชีพและการพัฒนาคุณภาพชีวิตอยางทั่วถึง โดยสํารวจราษฎรที่ไมมีที่อาศัยทํากินและเรงรัด

จัดที่ดินใหราษฎรผูไมมีที่ดินทํากินใหเสร็จสิ้นโดยเร็ว
- เมื่อมีปญหาพิพาทขัดแยงเรื่องสิทธิในที่ดินและทรัพยากร รัฐจะตองวางโครงสรางและกลไก

การแกไขปญหาขัดแยงแบบถาวร ราษฎรที่มีปญหาพิพาทขัดแยงเรื่องสิทธิในที่ดินและทรัพยากร จะตองมี
สวนรวมในกระบวนการจัดการแกไขปญหาขอพิพาทในที่ดิน

- รัฐควรใหจัดการศึกษาใหราษฎรและเจาหนาที่รัฐมีความรูความเขาใจเกี่ยวกับสิทธิและการปกปอง
คุมครองสิทธิในที่ดินของราษฎรและชุมชน และเมื่อราษฎรมีขอพิพาทเรื่องที่ดิน รัฐควรจะตองมีหนวยงาน

ใหขอมูลและคําปรึกษาแนะนําทางวิชาการและระเบียบกฎหมายแกราษฎร
- กระบวนการยุติธรรม ควรจะตองทําความเขาใจปญหาราษฎรที่มีขอพิพาทกับรัฐและตองคดี

ที่ดินวาไมใชอาชญากร กรณีพิพาทขัดแยงเรื่องสิทธิที่ดินสวนใหญมิใชราษฎรเขาไปบุกรุกที่ดินของรัฐหรือเอกชน
แตมีความซับซอนที่เกี่ยวของกับนโยบายรัฐ ปญหากลไกการบริหารจัดการที่ดิน ระเบียบกฎหมายและบุคลากร

ของรัฐไมมีประสิทธิภาพ รวมทั้งการประพฤติปฏิบัติที่มิชอบอยูดวย จึงตองหาทางใชกระบวนการยุติธรรม
สมานฉันทและกระบวนการทางนโยบายที่เปดโอกาสใหบุคลากรฝายตาง ๆ ในทองถิ่นและฝายนโยบาย

ไดไกลเกลี่ยระงับขอพิพาทกอนคดีจะขึ้นสูศาล

2. ขอเสนอเฉพาะหนา

มีขอเสนอจัดการปญหาการละเมิดสิทธิในระยะสั้น ดังนี้
- ดานกระบวนการยุติธรรม มีขอเสนอใหมีมาตรการยุติการกระทําที่รุนแรงตอราษฎรในพื้นที่พิพาท

ทั้งโดยหนวยงานของรัฐและภาคเอกชน และสรางกลไกและกระบวนการยุติธรรมหลาย ๆ รูปแบบ เชน ยุติธรรม
สมานฉันท กระบวนการยุติธรรมทางเลือกที่ใหชวยใหราษฎรไดเขาถึงทรัพยากรในการตอสูเพื่อความเปนธรรม

ในกระบวนการยุติธรรมไดจริง ทั้งในระดับทองถิ่นและในระดับชาติ

VIII รายงานการศึกษาวิจัย เรื่อง “เพื่อปรับปรุงแกไข
นโยบายกฎหมายที่ละเมิดสิทธิมนุษยชนดานที่ดินและปาไม”