Page 13 - รายงานการศึกษาวิจัย เรื่อง เพื่อปรับปรุงแก้ไขนโยบายกฎหมายที่ละเมิดสิทธิมนุษยชนด้านที่ดินและป่า

สํานักงานคณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแหงชาติ
National Human Rights Commission of Thailand

- กรณีกระบวนการในการออกเอกสารสิทธิที่ไมรัดกุมเพียงพอ สงผลกระทบหลายดาน โดยเฉพาะ

กับราษฎรที่ถูกออกโฉนดทับที่ ทําใหเสียสิทธิในที่ดิน ถูกดําเนินคดีในขอหาบุกรุก ดังนั้น ในกระบวนการรับจํานอง
และขายทอดตลาดจะตองมีคณะกรรมการตรวจสอบพื้นที่จริง วาเปนเอกสารสิทธิที่ออกโดยชอบ เปนพื้นที่

ที่ไมอยูระหวางคดีพิพาท
- พื้นที่ที่เปนคดีและถูกสถาบันการเงินยึด จะตองยกเลิกระบบการขายทอดตลาด เปลี่ยนเปน

การมอบใหหนวยงานที่รัฐจัดตั้งขึ้น เขามาจัดสรรใหราษฎรที่มีความจําเปนใชประโยชน
- การออกเอกสารโดยไมชอบในพื้นที่ตาง ๆ สวนหนึ่งเกิดจากการกวานซื้อที่ดิน เมื่อชาวบาน

ไมขายก็จะใชวิธีกดดัน บีบใหขาย รากเหงาของปญหาคือการถือครองที่ดินโดยไมจํากัด ดังนั้น ตองแกโดยการยกเลิก
ประกาศคณะปฏิวัติ ฉบับที่ 49 ลงวันที่ 13 มกราคม พ.ศ. 2502 และนํากฎหมายที่ดินมาตรา 34 - 49 เรื่อง

การจํากัดการถือครองที่ดินกลับมาบังคับใช
- ยกเลิกเอกสารแสดงการครอบครองและใชประโยชนที่ดินชั่วคราวซึ่งออกโดยหนวยราชการ

ตาง ๆ ที่ทําใหเกิดหลายมาตรฐานและกระทบสิทธิของราษฎร ใหมาใชเอกสารแสดงการครอบครองและใชประโยชน
ที่ดินระบบเดียวกัน เชน เอกสาร ส.ป.ก.

- ระบบเอกสารสิทธิ เอกสารสิทธิตองเปนระบบเดียว ซึ่งอาจเปนโฉนดหรือเอกสารรูปแบบอื่น
ตามที่จะกําหนดขึ้น แตเอกสารดังกลาวจะตองมีเงื่อนไขทายเอกสารเพื่อกํากับการใชประโยชนที่ดินที่แตกตางกันไป

ตามบริบทพื้นที่ เชน สภาพภูมิประเทศ ความอุดมสมบูรณของทรัพยากรธรรมชาติ ความลอแหลมตอภัยพิบัติ
หรือลักษณะการใชประโยชน มีการจํากัดการถือครองที่ดิน และจะตองใชประโยชนตรงตามเงื่อนไขของพื้นที่

- ขอเสนอเรื่องระบบกรรมสิทธิ์ การใชประโยชนที่ดิน การเปลี่ยนแปลงการครอบครอง
การเปลี่ยนมือ และการใชประโยชนที่ดิน ในปจจุบันระบบกรรมสิทธิ์ที่มีหลากหลายทําใหเกิดความเหลื่อมลํ้า

และนําไปสูการละเมิดสิทธิของเกษตรกร และยังสงผลถึงการใชที่ดินผิดประเภท และที่ดินเปลี่ยนมือไดโดยงาย
จึงเสนอใหบูรณาการระบบกรรมสิทธิ์ การเปลี่ยนมือ และการใชประโยชนเขาดวยกัน ดังนี้

1. ใหมีระบบกรรมสิทธิ์ที่ดินระบบเดียว ที่เรียกวา “โฉนด” หรือชื่ออื่น
2. โฉนดจะตองมีเงื่อนไขประกอบในการใชประโยชนที่ดินที่แตกตางกันตามสภาพเศรษฐกิจ

สังคม วัฒนธรรม ระบบนิเวศของพื้นที่นั้นๆ
3. การเปลี่ยนมือถือครองที่ดิน เสนอใหมี 2 เงื่อนไข คือ 1) สิทธิของปจเจกที่จะถือครอง

และใชประโยชนที่ดินตามเงื่อนไขในเอกสารสิทธินั้น ๆ 2) ความเห็นชอบของชุมชนที่จะยินยอมใหบุคคล
ใชที่ดินประกอบอาชีพที่ไมขัดตอวิถีชีวิต วัฒนธรรม สรางความเดือดรอนและผลกระทบใหกับชุมชน

X รายงานการศึกษาวิจัย เรื่อง “เพื่อปรับปรุงแกไข
นโยบายกฎหมายที่ละเมิดสิทธิมนุษยชนดานที่ดินและปาไม”