Page 70 - รายงานการศึกษาวิจัย เรื่อง คณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติกับการตรวจสอบการละเมิดสิทธิมนุษยชนในความสัมพันธ์ระหว่างเอกชนด้วยกัน

ตอมา ศาลรัฐธรรมนูญไดมีคําวินิจฉัยไวอีกเรื่องหนึ่งวา การที่รัฐธรรมนูญบัญญัติรับรองเรื่องศักดิ์ศรี

ความเปนมนุษยไวในรัฐธรรมนูญ ยอมเปนการสรางหลักประกันแกบุคคลในฐานะที่บุคคลนั้นเปนมนุษย ศักดิ์ศรี
ความเปนมนุษยจึงเปนหลักสูงสุดของรัฐธรรมนูญ ดังนั้น การกระทําของรัฐทั้งหลายจึงตองสอดคลองกับคุณคา

อันสูงสุดของรัฐธรรมนูญดวย ทั้งนี้ เพราะมนุษยถือเปนเปาหมายในการดําเนินการของรัฐ มิใชเปนเพียงเครื่องมือ

ในการดําเนินการของรัฐ การดํารงอยูของรัฐก็เปนการดํารงอยูเพื่อมนุษย มิใชมนุษยดํารงอยูเพื่อรัฐ ดวยเหตุนี้ ศักดิ์ศรี
ความเปนมนุษยจึงเปนพื้นฐานสําคัญสําหรับการวางรากฐานของหลักเสรีภาพของบุคคล และหลักความเสมอภาค 109

ซึ่งกอใหเกิดผลสําคัญ 2 ประการคือ ประการแรก การตีความเกี่ยวกับสิทธิและเสรีภาพทั้งหลายจะตอง
ถือวาเนื้อหาของศักดิ์ศรีความเปนมนุษยเปนพื้นฐานที่จะตองนํามาใชประกอบในการตีความสิทธิและเสรีภาพ

ประเภทอื่น ๆ ดวย และประการที่สอง อาจกลาวไดวาเนื้อหาในทางหลักการทั่วไปเกี่ยวกับสิทธิและเสรีภาพ

ทั้งหลาย รวมทั้งความหมายของการแทรกแซงในขอบเขตที่ไดรับการคุมครองของสิทธิและเสรีภาพทุกประเภท
นั้นไดรับการพัฒนาจากศักดิ์ศรีความเปนมนุษย

เหตุผลสําคัญที่ตองนําเรื่องศักดิ์ศรีความเปนมนุษยมาอธิบายในฐานะเปนรากฐานของสิทธิมนุษยชน

เพราะเหตุวาศักดิ์ศรีความเปนมนุษยนั้นแทจริงแลวมีฐานะเปนสาระสําคัญแหงสิทธิและเสรีภาพทั้งปวง ซึ่งความ
สําคัญดังกลาวจะมีผลตอการกําหนดทิศทางของรัฐในฐานะเปนตัวกําหนดและเปนขอจํากัดการดําเนินภาระหนาที่

ของรัฐ โดยเฉพาะอยางยิ่งการตรากฎหมายเพื่อจํากัดสิทธิและเสรีภาพของบุคคลโดยฝายนิติบัญญัติ เนื่องจาก

รัฐธรรมนูญในรัฐเสรีประชาธิปไตยทั้งหลายวางหลักไววา ฝายนิติบัญญัติจะตรากฎหมายซึ่งมีผลเปนการจํากัด
สิทธิและเสรีภาพตามรัฐธรรมนูญโดยกระทบกระเทือนถึงสาระสําคัญแหงสิทธิมิได (Wesengehaltsgarantie)

จากหลักประกันดังกลาวกอให เกิดคําถามวา อะไรคือสาระสําคัญแหงสิทธิและเสรีภาพแตละประเภท และมีขอบเขต
แคไหนเพียงไร ประเด็นคําถามนี้เปนปญหาที่ยังขาดความชัดเจน ตอมา จึงไดมีการเสนอใหนําหลักศักดิ์ศรีความเปนมนุษย

มาเปนหัวใจหรือสาระสําคัญของสิทธิและเสรีภาพ โดยใหถือวาศักดิ์ศรีความเปนมนุษยเปนสารัตถะอันเปนแกน

ของสิทธิและเสรีภาพแตละประเภท ซึ่งรัฐไมอาจลวงละเมิดไดในขอบเขตดังกลาว หากการจํากัดสิทธิและเสรีภาพใด
มีผลกระทบตอศักดิ์ศรีความเปนมนุษย การจํากัดสิทธิและเสรีภาพนั้นยอมเปนการกระทบกระเทือนตอสาระสําคัญ

แหงสิทธิและเสรีภาพตามรัฐธรรมนูญ 110
ปญหาประการตอมาคือ การกระทําอยางไรจึงเปนการละเมิดตอศักดิ์ศรีความเปนมนุษย ซึ่งการ

อธิบายในเรื่องนี้วิธีที่ดีที่สุดคือ การอธิบายเรื่องดังกลาวในเชิงปฏิเสธ โดยศาลรัฐธรรมนูญแหงสหพันธสาธารณรัฐเยอรมนี

ไดเคยวินิจฉัยการกระทําซึ่งเปนการละเมิดตอศักดิ์ศรีความเปนมนุษยโดยวิธีการอธิบายถอยคําตาง ๆ เชน การทําให
ไดรับความอับอาย การติดตามไลลาการเนรเทศ และการลงโทษที่มีลักษณะโหดรายทารุณ หรือการกระทํา

109 แนวคิดเกี่ยวกับศักดิ์ศรีความเปนมนุษยประกอบดวยรากฐานอันเปนสาระสําคัญ 2 ประการที่ไมอาจแยกออกจากกันได คือ สิทธิในชีวิตและรางกาย
และสิทธิในความเสมอภาคสิทธิในชีวิตและรางกาย เปนสิทธิขั้นพื้นฐานที่แสดงใหเห็นวามนุษยมีอิสระที่จะกําหนดตนเองไดตามเจตจํานงที่ตนประสงคใน
อันที่จะพัฒนาบุคลิกภาพสวนบุคคลซึ่งทําใหมนุษยมีความแตกตางจากสิ่งมีชีวิตอื่น ๆ
สิทธิในความเสมอภาค เปนการแสดงใหเห็นวามนุษยทุกคนมีสิทธิและเสรีภาพเทาเทียมกัน เพราะแมวามนุษยจะมีสิทธิในชีวิตและรางกายของตนแตหาก
ขาดหลักประกันในเรื่องความเสมอภาคแลว บุคคลนั้นอาจไดรับการปฏิบัติอยางไมเทาเทียมกับบุคคลอื่นๆ ในสังคมหรืออาจถูกเลือกปฏิบัติจากผูใชอํานาจรัฐ
ดังนั้น นอกจากบุคคลจะตองมีสิทธิในชีวิตและรางกายแลว บุคคลยังจะตองไดรับหลักประกันในเรื่องความเสมอภาคดวย ซึ่งตองเขาใจตอไปดวยวาเสรีภาพ
ในการกําหนดตนเองจะมีความเทาเทียมกันในสายตากฎหมายเทานั้น เพราะในทางความเปนจริงแลวบุคคลยอมมิอาจเทาเทียมกันไดในทุกๆ ดาน
110 บรรเจิด สิงคะเนติ, หลักพื้นฐานเกี่ยวกับสิทธิเสรีภาพ และศักดิ์ศรีความเปนมนุษย, พิมพครั้งที่ 3, (กรุงเทพฯ : วิญูชน, 2552), น. 92 - 93.

51