Page 32 - รายงานโครงการศึกษา เรื่อง การจัดทำตัวชี้วัดสิทธิมนุษยชนเบื้องต้นตามปฏิญญาสากลว่าด้วยสิทธิมนุษยชน
P. 32
31
รายงานการศึกษาวิจัย เรื่อง
การจัดทำาตัวชี้วัดสิทธิมนุษยชนเบื้องต้นตามปฏิญญาสากลว่าด้วยสิทธิมนุษยชน
(Performance Indicators) ซึ่งประเด็นนี้ สำานักงานข้าหลวงใหญ่สิทธิมนุษยชนแห่งสหประชาชาติ
ได้เน้นย้ำาให้เห็นความแตกต่าง ดังนี้
• ตัวชี้วัดผลการดำาเนินงาน (Key Performance Indicators) เป็นการกำาหนด
และพัฒนาตัวชี้วัดเพื่อวัตถุประสงค์ในการวัดผลการดำาเนินงาน ความคืบหน้า
ที่กำาหนดเป้าหมายไว้ หรือเมื่อนำามาใช้กับงานด้านสิทธิมนุษยชน จึงหมายถึง
การประเมินหรือวัดการดำาเนินงานที่รัฐบาล หรือหน่วยงานของรัฐได้ดำาเนินการ
เปรียบเทียบกับเป้าหมายที่รัฐบาลหรือหน่วยงานกำาหนดไว้
• ตัวชี้วัดการปฏิบัติตามกฎเกณฑ์ (Key Compliance Indicators) เป็นการ
กำาหนดและพัฒนาตัวชี้วัด เพื่อประเมินการปฏิบัติตามข้อผูกพันหรือ
มาตรฐานด้านสิทธิมนุษยชนที่รัฐเป็นภาคีและมีพันธกรณีที่ต้องปฏิบัติ
ตามพันธกรณีระหว่างประเทศนั้น
ประเด็นต่อมา วิธีกำาหนดตัวชี้วัดโดยใช้วิธีการพิจารณาพันธะหน้าที่ของรัฐเป็นฐาน
(Obligation-Based Approach) ไม่ควรมุ่งสู่เป้าหมายของการกำาหนดตัวชี้วัด เพื่อตัดสินว่ารัฐละเมิด
พันธะสิทธิมนุษยชนหรือไม่
นายสรรพสิทธิ์ คุมพ์ประพันธ์ กรรมการสิทธิเด็กแห่งสหประชาชาติ (ได้รับเลือก
ให้ดำารงตำาแหน่ง พ.ศ. ๒๕๕๒ ถึง พ.ศ. ๒๕๕๖) ได้กล่าวอย่างน่าสนใจว่า ๔๖
“การรายงานตามกระบวนการการปฏิบัติตามพันธกรณีระหว่างประเทศ
คณะกรรมการที่พิจารณาไม่ได้ตัดสินรายงานว่า “ได้หรือตก” แต่การพิจารณาเป็นกระบวนการ
การพูดคุยเพื่อเสริมสร้างให้มีการพัฒนากระบวนการภายในของรัฐ เพื่อให้เกิดความก้าวหน้า
ในการปกป้องคุ้มครองสิทธิ”
การแบ่งประเภทตัวชี้วัดเป็นสามประเภทตามวิธีข้างต้นนี้ ได้มีการนำาไปใช้
โดยองค์กรระหว่างประเทศหลายองค์กร เช่น โครงการพัฒนาแห่งสหประชาชาติ (United Nations
๔๗
Development Programme) ซึ่งได้สนับสนุนให้ประเทศสมาชิกใช้ตัวชี้วัดประเมินโครงการพัฒนา
ที่มีฐานมาจากสิทธิมนุษยชน (Human Rights-Based Approach for development) อันเป็นกรอบ
สำาหรับการพัฒนาเพื่อให้สอดคล้องกับการพันธะหน้าที่ด้านสิทธิมนุษยชนของรัฐ
นอกจากนั้น มีบางประเทศที่มีการจัดทำาตัวชี้วัดสิทธิมนุษยชนขึ้น ได้แบ่ง
ประเภทตัวชี้วัดโดยใช้วิธีการนี้ เช่น สหราชอาณาจักร และสาธารณรัฐแอฟริกาใต้ เป็นต้น ซึ่งจะได้
ทำาการศึกษาในบทที่ ๔ โดยละเอียดต่อไป
๔๖ สรรพสิทธิ์ คุมพ์ประพันธ์ กล่าวแสดงความคิดเห็นในการประชุมคณะอนุกรรมการเฉพาะกิจจัดท�าตัวชี้วัดการปฏิบัติตามพันธกรณีระหว่างประเทศ
เกี่ยวกับสิทธิมนุษยชน ครั้งที่ ๑/๒๕๕๕ วันที่ ๑๓ พฤศจิกายน ๒๕๕๕.
๔๗ ดูใน United Nations Development Programme, Indicators for Human Rights-Based Approaches to Development in UNDP
Programming: A users’ guide, (New York: UNDP, 2006).
