Page 25 - รายงานโครงการศึกษา เรื่อง การจัดทำตัวชี้วัดสิทธิมนุษยชนเบื้องต้นตามปฏิญญาสากลว่าด้วยสิทธิมนุษยชน
P. 25
24
รายงานการศึกษาวิจัย เรื่อง
การจัดทำาตัวชี้วัดสิทธิมนุษยชนเบื้องต้นตามปฏิญญาสากลว่าด้วยสิทธิมนุษยชน
๒.๒.๒.๓ พันธกรณีในก�รทำ�ให้บรรลุผล
พันธกรณีด้านสิทธิมนุษยชนของรัฐภายใต้กฎหมายระหว่างประเทศที่มีต่อ
ปัจเจกชน หรือกลุ่มบุคคลที่เป็นผู้ทรงสิทธิ ภาระหน้าที่นี้ เป็นหน้าที่ในเชิงบวกที่ผู้มีหน้าที่ หรือรัฐ
เป็นผู้มีหน้าที่ (Duty Bearer) ที่จักต้องจัดหาหรือดำาเนินการใดๆ เพื่อให้ผู้ทรงสิทธิ (Right Holder)
ได้บรรลุถึงสิทธิที่เขามี
ดังนั้น รัฐจึงต้องมีมาตรการต่างๆ ไม่ว่าทางด้านนโยบาย กฎหมาย หรือการปฏิบัติ
เพื่อให้บุคคลได้รับสิทธิอย่างเต็มเปี่ยม ตัวอย่างภาระหน้าที่ในการทำาให้บรรลุในแง่สิทธิทางด้าน
สิทธิพลเมืองและสิทธิทางการเมือง (ICCPR rights) เช่น การจัดหาทนายความให้กับจำาเลย ในกรณีที่
เขาไม่สามารถจ้างทนายความได้ ถือได้ว่าเป็นภาระหน้าที่ในการทำาให้บรรลุถึงสิทธิที่จะได้รับการพิจารณาคดี
อย่างเป็นธรรมที่รัฐได้รับรอง เป็นต้น
ในแง่สิทธิทางด้านเศรษฐกิจ สังคม และวัฒนธรรม (ESCR rights) การที่รัฐมี
นโยบายให้การศึกษาแบบให้เปล่าแก่เด็กทุกคน หรือการจัดโครงการให้ทุนยืมเรียนในระดับอุดมศึกษา
ถือว่าเป็นภาระหน้าที่ในการทำาให้บรรลุถึงสิทธิในการศึกษา ๒๕
ในการพัฒนาตัวชี้วัดด้านสิทธิมนุษยชนเพื่อประเมินการปฏิบัติตามพันธกรณี
ของรัฐ จึงต้องออกแบบ หรือกำาหนดให้ตัวชี้วัดสะท้อน หรือบ่งชี้ถึงพันธะหน้าที่หลักทั้งสามด้านนี้
๒.๓ ความหมายของตัวชี้วัดในการติดตามตรวจสอบ
การดำาเนินการด้านสิทธิมนุษยชน
ในส่วนนี้จะศึกษาความหมายของตัวชี้วัด (Indicators) การเชื่อมโยงความสำาคัญของ
ตัวชี้วัดต่อการสอดส่องการปฏิบัติตามพันธะหน้าที่ของรัฐที่เกี่ยวกับสิทธิมนุษยชน และชี้ให้เห็นว่า
การมีตัวชี้วัดสิทธิมนุษยชน (Human rights indicators) ที่เหมาะสม จะช่วยให้ กสม. สามารถสอดส่อง
การดำาเนินงานของหน่วยงานต่างๆ ให้สอดคล้องกับพันธะหน้าที่และแผนพัฒนาสิทธิมนุษยชน
แห่งชาติ และยังช่วยให้รัฐบาลได้มีเครื่องมือในการจัดทำารายงานสถานการณ์สิทธิมนุษยชนต่อ
คณะกรรมาธิการสิทธิมนุษยชนระหว่างประเทศได้ชัดเจนยิ่งขึ้น ในบทนี้แบ่งการศึกษาเป็นสามหัวข้อ
ดังนี้
๒.๓.๑ ความหมายของตัวชี้วัด
คำาว่า ตัวชี้วัด มาจากคำาว่า Indicators ซึ่งมีการถอดคำาเป็นภาษาไทยไว้หลายความหมาย
เช่น ดัชนี ตัวบ่งชี้ ตัวชี้นำา
ตามความหมายในพจนานุกรม Oxford Advanced Learner’s Dictionary ได้ให้
ความหมายไว้ว่า “เครื่องหมายที่แสดงให้รู้ว่าสิ่งหนึ่งกำาลังมีการเปลี่ยนแปลง หรือสถานการณ์หนึ่ง
๒๕ เรื่องเดียวกัน หน้า ๘๙
