Page 14 - รายงานโครงการศึกษา เรื่อง การจัดทำตัวชี้วัดสิทธิมนุษยชนเบื้องต้นตามปฏิญญาสากลว่าด้วยสิทธิมนุษยชน

13

รายงานการศึกษาวิจัย เรื่อง
การจัดทำาตัวชี้วัดสิทธิมนุษยชนเบื้องต้นตามปฏิญญาสากลว่าด้วยสิทธิมนุษยชน

สิทธิมนุษยชนหลายประเภท โดยเฉพาะสิทธิด้านเศรษฐกิจและสังคมยังมีลักษณะเป็นสัมพัทธภาพ
๙
(Relativity) ซึ่งการปรับใช้เกณฑ์มาตรฐานระหว่างประเทศจะขึ้นอยู่กับสภาพทางเศรษฐกิจ
สังคม และวัฒนธรรมที่แตกต่างกันของแต่ละประเทศ เช่น คำาว่า “สิทธิในความมั่นคงของบุคคล

(the right to personal security)” (ปฏิญญาสากลว่าด้วยสิทธิมนุษยชน ข้อ ๓) หรือ “สิทธิที่จะมี
มาตรฐานการครองชีพและความอยู่ดีของตนเองและครอบครัว (the right to standard of living and
well-being)”

อนึ่ง “สิทธิมนุษยชน” เป็นคำาที่มีความหมายที่กว้างและยังไม่มีคำานิยามที่ชัดเจนเด็ดขาด ๑๐

ดังเช่นในความหมายของกฎหมายภายในของประเทศไทย พระราชบัญญัติคณะกรรมการ
สิทธิมนุษยชนแห่งชาติ พ.ศ. ๒๕๔๒ มาตรา ๓ ได้นิยามความหมายของคำาว่า “สิทธิมนุษยชน”
เพื่อประโยชน์ในการดำาเนินงานของคณะกรรมการฯ ไว้ว่า

“ศักดิ์ศรีความเป็นมนุษย์ สิทธิ เสรีภาพ ความเสมอภาคของบุคคลที่ได้รับ
การคุ้มครองตามรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย หรือตามกฎหมายไทย หรือตาม
สนธิสัญญาที่ประเทศไทยมีพันธกรณีที่ต้องปฏิบัติตาม”

คำานิยามนี้มีความคลุมเครือทั้งในด้านเนื้อหาของสิทธิ เช่น “ศักดิ์ศรีความเป็นมนุษย์
สิทธิ เสรีภาพ และความเสมอภาค คืออะไร มีเนื้อหา และสาระอย่างไร” และในด้านพันธะหน้าที่

ของรัฐว่า “สนธิสัญญาที่ประเทศไทยมีพันธกรณีที่จะต้องปฏิบัติตาม” นั้นมีความหมายเพียงใด
จะมีความหมายเฉพาะ “สนธิสัญญา” หรือ “พันธกรณีอื่นภายใต้กฎหมายระหว่างประเทศ”

เช่น สิทธิมนุษยชนตามปฏิญญาสากลว่าด้วยสิทธิมนุษยชน ด้วยหรือไม่

ลักษณะดังกล่าวส่งผลต่อการจัดทำารายงานของรัฐต่างๆ มาก ในการจัดทำารายงาน
การปฏิบัติตามพันธกรณีด้านสิทธิมนุษยชนระหว่างประเทศในระยะเริ่มแรกรัฐภาคีมักรายงานข้อมูล

ที่ไม่เป็นประโยชน์ หรือให้ข้อมูลที่ไม่มีความเชื่อมโยงกับพันธะหน้าที่ของรัฐ หรือเสนอตัวชี้วัดเชิงสถิติ
๑๑
ที่ไม่สามารถนำาไปสู่การสรุปการปฏิบัติตามพันธะหน้าที่สิทธิมนุษยชนได้ ปัญหาดังกล่าวนำามาสู่
การให้ความสนใจในการใช้ข้อมูลทางสถิติและตัวชี้วัดเพื่อประโยชน์ในการประเมิน และติดตาม

ตรวจสอบการคุ้มครองสิทธิมนุษยชน โดยคณะกรรมการประจำาสนธิสัญญาสิทธิมนุษยชนได้เสนอให้
ศูนย์สิทธิมนุษยชนแห่งสหประชาชาติ (United Nations Centre for Human Rights) ได้ช่วยเหลือ

อำานวยการในการพัฒนาตัวชี้วัดสิทธิมนุษยชนขึ้น

๙ เช่น กติการะหว่างประเทศว่าด้วยสิทธิทางเศรษฐกิจ สังคม และวัฒนธรรม ข้อ ๒ ได้ก�าหนดพันธะหน้าที่ของรัฐว่ารัฐจักต้อง “ด�าเนินการ
โดยเอกเทศและโดยความร่วมมือและความช่วยเหลือระหว่างประเทศ โดยเฉพาะอย่างยิ่งทางเศรษฐกิจและวิชาการ โดยใช้ประโยชน์สูงสุดจาก
ทรัพยากรที่มีอยู่ เพื่อให้สัมฤทธิ์ผลในการท�าให้สิทธิซึ่งรับรองไว้ในกติกานี้กลายเป็นความจริงอย่างบริบูรณ์โดยล�าดับด้วยวิธีทั้งปวงที่เหมาะสม
โดยเฉพาะอย่างยิ่งรวมทั้งการก�าหนดมาตรการทางกฎหมายด้วย”
๑๐ Burn Weston, “Definition of Human Rights”, in New Encyclopedia Britanica, Vol. 20 (15th Edition), (London: Britanica Inc,
1992), pp. 658.
๑๑ Office of the High Commissioner for Human Rights, “Report on indicators for monitoring compliance with international

human rights instruments”, (UN Doc. HRI/MC/2006/7, 11 May 2006).