Page 64 - รายงานผลการศึกษาวิจัย ฉบับสมบูรณ์ โครงการศึกษาวิจัยเพื่อการปรับปรุงแก้ไขนโยบายกฎหมายที่ละเมิดสิทธิมนุษยชนด้านที่ดินและป่า

59) และวิธีการออกโฉนดที่ดินโดยมิได้แจ้งการครอบครอง (ส.ค.1) ตามมาตรา 59 ทวิ แห่งประมวลกฎหมาย
ที่ดิน (กรมที่ดิน 2554 : วิวัฒนาการการออกโฉนดที่ดินและทะเบียนที่ดิน)

4.3 สถานการณ์ที่ดิน

ในสังคมไทย ความสามารถในการเข้าถึงทรัพยากรที่ดินไม่ได้กระจายไปยังคนกลุ่มต่าง ๆ
อย่างเท่าเทียมกัน ความเหลื่อมลํ้าเกิดจากการบริหารจัดการทรัพยากรที่ดินต่าง ๆ อย่างไม่เป็นธรรม

จนทําให้การเข้าถึงทรัพยากรกระจุกตัวอยู่ในมือคนส่วนน้อย จากเอกสารรายงาน เรื่อง สรุปสถานการณ์
และเหตุผลที่คนไทยควรสนับสนุนการปฏิรูปที่ดิน สํานักงานปฏิรูป (สปร.) พบว่า ประเทศไทยมีที่ดิน
่
320.7 ล้านไร่ โดยแบ่งเป็นพื้นที่ปาประมาณ 100 ล้านไร่ และเป็นพื้นที่เกษตรกรรม 130 ล้านไร่
โดยสถานการณ์การถือครองที่ดินในประเทศไทยถือว่ามีการกระจุกตัวสูง ที่ดินส่วนใหญ่อยู่ในมือผู้มั่งมี
ส่วนน้อย โดยที่ดินประมาณ 108 ล้านไร่ ซึ่งคิดเป็นประมาณร้อยละ 90 ของที่ดินที่มีประชาชน
ถือครองอยู่ทั้งหมดประมาณ 120 ล้านไร่ อยู่ในมือประชากรเพียง 6 ล้านคน ซึ่งหากพิจารณาเฉพาะใน

กรุงเทพฯ โครงการวิจัยนโยบายและมาตรการการคลังเพื่อความเป็นธรรมในการกระจายรายได้พบว่า
ผู้ถือครองที่ดิน 50 รายแรก จากทั้งหมด 5.7 ล้านราย ถือครองที่ดินถึงร้อยละ 10 โดยผู้ถือครองที่ดิน
มากที่สุด 50 อันดับแรก ถือครองที่ดินรวมกันถึง 41,509.67 ไร่ สูงกว่า 50 อันดับสุดท้ายซึ่งถือครอง

รวมกันเพียง 0.32 ไร่ ถึง 129,717.72 เท่า
ทั้งนี้ เอกสารข้อเสนอการกระจายการถือครองที่ดิน โดย คณะทํางานศึกษาแนวทางการ
ปฏิบัติตามนโยบายการกระจายการถือครองที่ดินทั้งสิ้น 4 ชุด ซึ่งแต่งตั้งขึ้นตามคําสั่งคณะอนุกรรมการ

ศึกษาแนวทางการปฏิบัติตามนโยบายการ กระจายการถือครองที่ดิน ระบุว่า วิกฤตการถือครองที่ดิน
และการใช้ประโยชน์ที่ดินของประเทศส่วนหนึ่งเกิดจากตลาดการซื้อขายที่ดินและการลงทุนในภาค
อสังหาริมทรัพย์ โดยไม่มีการควบคุมการเก็งกําไรซื้อขายที่ดิน และการวางแผนการใช้ที่ดินอย่างเป็นระบบ

ขณะที่การวิจัยของมูลนิธิสถาบันที่ดิน พบอีกว่า 70 % ของที่ดินที่มีการถือครองในประเทศไทย
ถูกปล่อยทิ้งไว้ให้รกร้างว่างเปล่า ไม่ได้ใช้ประโยชน์ หรือใช้ประโยชน์ไม่เต็มที่ หรือใช้ประโยชน์ไม่ถึง 50 %
ประเมินความสูญเสียมูลค่าทางเศรษฐกิจ 127,384 ล้านบาทต่อปี บ่งชี้ว่า มีคนจํานวนหนึ่งในสังคมไทย

ถือครองที่ดินจํานวนมากไว้ โดยไม่ได้นํามาใช้ประโยชน์อะไร หากเก็บไว้เพื่อเก็งกําไร เป็นสินค้า
เพื่อขายต่อ

ข้อมูลดังกล่าวเป็นไปในลักษณะตรงข้ามกับการถือครองที่ดินของเกษตรกร ที่พบว่า เกษตรกร
มากกว่าร้อยละ 40 เป็นผู้ที่ไม่มีที่ดินทํากิน หรือมีที่ดินทํากินน้อยกว่า 10 ไร่ ตัวเลขการขึ้นทะเบียนคนจน
ั
ทั่วประเทศ พบคนที่ต้องการความช่วยเหลือเรื่องที่ดินทํากิน 4,800,000 ราย ในขณะที่ปญหาที่ดิน
หลุดมืออันเนื่องมาจากความล้มเหลวในการส่งเสริมการผลิตการเกษตรและผลกระทบการค้าเสรี
้
ทําให้มีที่ดินจํานวน 30 ล้านไร่ ของเกษตรกรสมาชิกกองทุนฟื้นฟูฯ อยู่ในระหว่างการถูกฟองร้อง
ดําเนินคดี และยึดทรัพย์ขายทอดตลาด
ั
ั
จากสถานการณ์ปญหาที่เกิดขึ้นนี้ยังพบอีกว่าปญหาการขาดแคลนที่ดินทํากินยังนําไปสู่
่
ั
่
ปญหาการบุกรุกพื้นที่ของรัฐ เอกชน หรือพื้นที่ปาสงวน โดยข้อมูลเมื่อปี 2543 มีผู้อยู่อาศัยในปาสงวน

4‐4