Page 409 - รายงานผลการศึกษาวิจัย ฉบับสมบูรณ์ โครงการศึกษาวิจัยเพื่อการปรับปรุงแก้ไขนโยบายกฎหมายที่ละเมิดสิทธิมนุษยชนด้านที่ดินและป่า

้
กรณีพิพาทล่าช้า และหาข้อยุติไม่ได้ จึงเป็นเหตุให้หน่วยงานราชการนํากรณีพิพาทดังกล่าว ฟองร้อง
ดําเนินคดีต่อศาล และบังคับ ขับไล่ราษฎรออกจากพื้นที่ ทําให้ราษฎรสูญเสียทรัพย์สินและที่ดินทํากิน

7.5 บทสรุปและข้อเสนอแนะ

7.5.1 บทสรุป

ที่ราชพัสดุ ไม่มีคํานิยามและกฎหมายใดที่กําหนดไว้ชัดเจน มีเพียงหนังสือพระบรมราชโองการ
รัชการที่ 6 ที่ 65/507 ลงวันที่เมื่อวันที่ 25 มีนาคม 2464 ความว่า “หนังสือกระทรวงพระคลังมหาสมบัติ
ที่ 205/23400 ลงวันที่ 14 มีนาคม 2464 ว่า เห็นควรสมควรรวบรวมบรรดาที่ดินของหลวงในกระทรวง

ต่าง ๆ มาขึ้นทะเบียนราชพัสดุไว้ทางกระทรวงพระคลังฯ เสียทางเดียวเพื่อปกครองให้เป็นหลักฐาน
สืบไปนั้น หม่อมฉันเห็นชอบด้วยแล้วให้ท่านจัดการกับเจ้ากระทรวงต่าง ๆ ในเรื่องต่อไปเถิด” กระทั่ง
ระเบียบกระทรวงการคลัง ที่ 8782/2485 เรื่อง การปกครองและจัดประโยชน์ที่ดินสิ่งปลูกสร้าง

ราชพัสดุ พุทธศักราช 2485” ได้ให้นิยามของคําว่า “ที่ดินราชพัสดุ” ไว้ว่า “ที่ดินซึ่งรัฐบาล ปกครอง
ใช้ราชการอยู่ หรือสงวนไว้ในราชการภายหน้า และรัฐบาลได้เข้าปกครองใช้ประโยชน์แล้ว นอกจาก

ที่ดินในความปกครองกรมรถไฟ ทางหลวง ในความปกครองกรมโยธาเทศบาล และทรัพย์สินของ
จังหวัดตามมติคณะรัฐมนตรี ที่สาธารณะประโยชน์ เช่น คู คลอง ถนน ทางหลวงต่าง ๆ ซึ่งมิใช่เพื่อ
การสาธารณประโยชน์แล้ว”
ต่อมามีการประกาศใช้พระราชบัญญัติที่ราชพัสดุ พ.ศ. 2518 ให้นิยามคําว่า “ที่ราชพัสดุ”

หมายถึงอสังหาริมทรัพย์อันเป็นทรัพย์สินของแผ่นดินทุกชนิด เว้นแต่สาธารณสมบัติของแผ่นดิน (1)
ที่ดินรกร้างว่างเปล่า และที่ดินซึ่งมีผู้เวนคืนหรือทอดทิ้งหรือ กลับมาเป็นของแผ่นดินโดยประการอื่น

ตามกฎหมายที่ดิน (2) อสังหาริมทรัพย์สําหรับพลเมืองใช้หรือสงวนไว้เพื่อประโยชน์ ของพลเมืองใช้
ร่วมกันเป็นต้นว่า ที่ชายตลิ่ง ทางนํ้า ทางหลวง ทะเลสาป และส่วนอสังหาริมทรัพย์ของรัฐวิสาหกิจ
ที่เป็นนิติบุคคลและขององค์การปกครองท้องถิ่นไม่ถือว่าเป็นที่ราชพัสดุ

อสังหาริมทรัพย์อันเป็นทรัพย์สินของแผ่นซึ่งเป็นที่ราชพัสดุตามพระราชบัญญัติที่ราชพัสดุ
พ.ศ. 2518 แบ่งออกได้เป็น 2 ประเภทใหญ่ คือ 1) สาธารณสมบัติของแผ่นดินซึ่งเป็นทรัพย์สินที่เป็น
้
อสังหาริมทรัพย์ที่ใช้ประโยชน์ของแผ่นดินโดยเฉพาะ เช่น ปอม โรงทหาร และสํานักราชการบ้านเมือง
เป็นต้น 2) ทรัพย์สินของแผ่นดินในส่วนที่ไม่เป็นสาธารณสมบัติของแผ่นดิน ซึ่งเป็นทรัพย์สินที่เป็น
อสังหาริมทรัพย์ที่ใช้ประโยชน์อื่น ๆ นอกจากเพื่อประโยชน์ของแผ่นดินโดยเฉพาะ เช่น บ้านพัก
ข้าราชการ ที่ดินซึ่งทางราชการจัดให้เอกชนเช่าหรือเข้าทําประโยชน์ เป็นต้น ประกอบกับความเห็น

ของคณะกรรมการกฤษฎีกา เรื่องเสร็จที่ 256 - 257/2538 บันทึกเรื่อง สถานะทางกฎหมายของที่ดิน
ที่สงวนหวงห้ามไว้เพื่อใช้ประโยชน์ในราชการแต่ทางราชการยังไม่ได้เข้าใช้ประโยชน์ เห็นว่า ที่ดินในเขต
ที่มีประกาศสงวนหรือหวงห้ามไว้เพื่อประโยชน์ของทางราชการตามกฎหมาย จะมีสถานะเป็นที่

ราชพัสดุหรือไม่ ต้องพิจารณาว่าส่วนราชการได้เข้าใช้ประโยชน์แล้วหรือไม่ ถ้าเข้าใช้ประโยชน์แล้ว
ที่ดินดังกล่าวก็เป็นที่ราชพัสดุ แต่ถ้ายังไม่ได้เข้าใช้ประโยชน์หรือใช้ประโยชน์บางส่วน ส่วนที่ยังไม่ได้ใช้
ก็ไม่เป็นที่ราชพัสดุแต่ยังคงมีสภาพเป็นที่รกร้างว่างเปล่าที่มีการสงวนหรือหวงห้ามต่อไป

7‐47