Page 31 - รายงานผลการศึกษาวิจัย ฉบับสมบูรณ์ โครงการศึกษาวิจัยเพื่อการปรับปรุงแก้ไขนโยบายกฎหมายที่ละเมิดสิทธิมนุษยชนด้านที่ดินและป่า

ั
เพื่อประกอบกิจกรรมต่าง ๆ ที่จําเป็นต่อการดํารงชีวิตของมนุษย์ ทั้งการใช้ที่ดินในปจจุบัน หรืออนาคต
่
เพื่อการเกษตร อุตสาหกรรมปาไม้โดยมนุษย์จะทําการเปลี่ยนแปลงพื้นที่เพื่อการใช้ประโยชน์ที่ดิน
ประเภทต่าง ๆ เพื่อให้การใช้ประโยชน์จากพื้นที่ดินที่มีอยู่นั้นให้เกิดประโยชน์มากที่สุด เกิดผลตอบแทน

มากที่สุด อย่างไรก็ดีที่ดินเป็นทรัพยากรธรรมชาติที่มีอยู่อย่างจํากัด มนุษย์จึงต้องเรียนรู้วิธีการอนุรักษ์
เพื่อให้ทรัพยากรที่ดินมีใช้ได้ยาวนานที่สุด การใช้ที่ดินในระยะแรกนั้นมนุษย์ไม่ได้คํานึงถึงข้อจํากัดใด ๆ
เกี่ยวกับดินและที่ดินจึงส่งผลให้เกิดการทําลายดินและที่ดินอย่างรุนแรงและเกิดผลกระทบจากการ

ใช้ที่ดินซึ่งสอดคล้องกับแนวความคิดของเอิบ (2525 อ้างจาก สิรีภัทร์ ขาวมีชื่อ, 2546) ที่อธิบายว่า
เป็นความจําเป็นอย่างยิ่งที่จะต้องรู้ถึงธรรมชาติของดินและที่ดินแต่ละประเภทก่อนที่จะเริ่มใช้ประโยชน์
เพราะถ้าใช้ผิดไปแล้วจะเปลี่ยนแปลงให้ดีเหมือนเดิมยากและจะต้องลงทุนสูงมาก

เราสามารถจําแนกที่ดินออกเป็นประเภท ต่าง ๆ ได้มากมายโดยมีการศึกษาค้นคว้าวิจัยเกี่ยวกับ
เรื่องนี้เป็นจํานวนมากแต่ไม่มีระบบการจัดการที่แน่นอนซึ่งคล้าย ๆ กับธรรมชาติที่ไม่มีความแน่นอนเช่นกัน
และสามารถเปลี่ยนแปลงได้เสมอซึ่งระบบการจัดประเภทของการใช้ที่ดินสามารถอธิบายและบ่งบอก

ถึงความสําเร็จของการใช้พื้นที่ในบริเวณ ต่าง ๆ ที่ผ่านมา เช่น อเมริกา เปอโตริโก และหลาย ๆ บริเวณ
ในทวีปยุโรป ขอบข่ายของโครงร่างสามารถอธิบายโดยใช้ลักษณะทางธรณีวิทยาซึ่งจะแสดงการ
แบ่งชั้นของพื้นดินในแต่ละบริเวณนั้น ๆ ตามข้อมูลที่ได้สะสมไว้เป็นเวลานานจะช่วยให้แผนภาพ

ประกอบข้อมูลดูชัดเจนและละเอียดมากยิ่งขึ้นอกจากนี้นักวิจัยจะต้องทําการศึกษาเกี่ยวกับสภาพแวดล้อม
ประกอบด้วยเพื่อที่จะทําให้การจัดประเภทการใช้ที่ดินทําได้ง่ายยิ่งขึ้นโดยการใช้ที่ดินของประเทศไทย
แบ่งออกเป็น 5 ประเภท คือ

1. เมืองและสิ่งก่อสร้าง (urban and built - up land) ได้แก่ ที่อยู่อาศัย ย่านการค้า ย่านอุตสาหกรรม
คมนาคม และสถานที่ราชการอื่น ๆ
2. พื้นที่เกษตรกรรม (agricultural land) ได้แก่ พื้นที่ปลูกพืชล้มลุกและพืชถาวร เช่น สวนผัก

สวนผลไม้ พืชไร่ นาข้าว ทุ่งปศุสัตว์ และไร่หมุนเวียน
่
่
่
3. ปาไม้ (forest land) ได้แก่ พื้นที่ปาไม้ทั่วไปและจัดแยกย่อยไปตามประเภทของปา เช่น
่
่
่
่
่
่
่
ปาเต็งรัง ปาเบญจพรรณ ปาดิบแล้ง ปาดิบเขา ปาดิบชื้น ปาชายเลน ทุ่งหญ้าธรรมชาติ และสวนปา
เป็นต้น
4. แหล่งนํ้า (water sources) ได้แก่ พื้นที่แม่นํ้าลําธาร หนอง คลอง บึง ทะเลสาบ และแหล่งกักเก็บนํ้า
ที่สร้างขึ้น
5. พื้นที่ว่างเปล่า (abandon land) ได้แก่ พื้นที่ปราศจากสิ่งปกคลุมรวมถึงไร่ร้าง (สถิตย์, 2525)
ความต้องการใช้ที่ดินขึ้นอยู่กับความเหมาะสมเพื่อตอบสนองประโยชน์สูงสุดของผู้ใช้จากการ
ั
ที่มีการใช้ปจจัยการผลิตทางการเกษตรในระดับสูงโดยเฉพาะการใช้พันธุ์พืชใหม่ ๆ การปรับปรุงระบบ
การปลูกพืชให้เป็นแบบร่วมหลายชนิดหรือแบบหมุนเวียนมีผลทําให้ดินเสื่อมโทรมนอกจากนี้ยังมีการ

ใช้ที่ดินผิดประเภทไม่เหมาะสมแต่การบังคับให้เจ้าของที่ดินหรือราษฎรใช้ประโยชน์ที่ดินให้เหมาะสมกับ
สมรรถนะที่ดินทําได้ยากอย่างไรก็ตามที่ดินเป็นทรัพยากรที่มีอยู่อย่างจํากัดจึงควรใช้ให้เกิดประโยชน์สูงสุด

ไปจนถึงคนในรุ่นต่อ ๆ ไป (สมเจตน์ จันทวัฒน์, 2524)

3‐2