Page 26 - รายงานฉบับสมบูรณ์โครงการศึกษาวิจัยเรื่องการเลือกปฏิบัติในการประกอบอาชีพของผู้ติดเชื้อเอชไอวี

5

การตีตราบาปเปนการใหความหมายทางสังคมที่สงผลตอการรับรูของบุคคลในทางลบการรับรูนี้อาจ
เปนสิ่งที่สัมผัสไดหรืออาจจะสัมผัสไมไดบุคคลที่มีลักษณะพึงประสงคจะรูสึกอยูเหนือกวา (Superior) สวน

บุคคลที่มีลักษณะไมพึงประสงคจะรูสึกต่ําตอย (Inferior) กระบวนการตีตราบาปจึงเปนผลจากการ
เปรียบเทียบทางสังคมทําใหเกิดการแบงแยกและการลดคุณคา การตีตราจึงเปนตนทางของปญหาการเลือก
ปฏิบัติที่ตามมา

ระดับและปฏิบัติการเลือกปฏิบัติกับผูติดเชื้อเอชไอวี
6
การเลือกปฏิบัติตอผูติดเชื้อ อาจเกิดไดในทุกระดับ ไดแก
1. การเลือกปฏิบัติในระดับกฎหมายและนโยบายหรือขั้นตอนการบริหารจัดการ ซึ่งรัฐมักจะ
พิจารณาวาเปนความจําเปนในการปกปองคนทั่วไป ตัวอยางของมาตรการตีตราและการเลือก

ปฏิบัติในรูปแบบนี้อาจพบไดในขอบังคับในการตรวจเลือด/คัดกรองโรคเอดสในการทํางาน การ
จํากัดสิทธิ หรือขอหามของผูติดเชื้อเอชไอวีในบางอาชีพ การหามผูติดเชื้อเดินทางเขาบาง
ประเทศ การบังคับใหตรวจเอดสเพื่อขอใบอนุญาตทํางาน เปนตน
2. การเลือกปฏิบัติในระดับสถาบัน เชน สถานศึกษาในบางประเทศไมอนุญาตใหเด็กที่ติดเชื้อเขา

เรียน การลอเลียนในกลุมนักเรียน การไมรับผูติดเชื้อเขาทํางาน หรือบางศาสนาบังคับใหมีการ
ตรวจเลือดกอนจะรับเขาเปนนักบวช เปนตน
3. การเลือกปฏิบัติระดับชุมชน ในสังคมที่มีระบบวัฒนธรรมที่ใหความสําคัญกับปจเจกบุคคล มัก

มองวาการติดเชื้อเอชไอวีเปนเรื่องของความไมรับผิดชอบ ในขณะที่สังคมที่มีวัฒนธรรมที่ให
ความสําคัญกับสวนรวม การติดเชื้อเอชไอวีเปนเรื่องนาอับอายสําหรับครอบครัวและชุมชน ทําให
ผูติดเชื้อถูกกีดกัน และเลือกปฏิบัติทั้งในชุมชนและครอบครัวตนเอง

สาเหตุของการเลือกปฏิบัติและการตีตราตอผูติดเชื้อเอชไอวี

Richard Parker et.al.ชี้ใหเห็นวาสาเหตุสําคัญของการตีตราและการเลือกปฏิบัติของผูติดเชื้อเอชไอวี
วา นอกจากจะมาจากการถูกจัดประเภทวาไมปกติ ทั้งในแงของพฤติกรรมทางเพศที่ผิดไปจากคนทั่วไป
เชื้อชาติ (เชน มายาคติทางเชื้อชาติเกี่ยวกับพฤติกรรมทางเพศของคนผิวดํา) และชนชั้น (คนจนมีความเสี่ยงใน

การติดเชื้อมากกวาคนรวย) แลว ยังมาจากความหวาดกลัวการติดเชื้อและอาการของโรคดวย สาเหตุของ
การตีตราและเลือกปฏิบัติเหลานี้มักมีความเชื่อมโยงและสงอิทธิพลซึ่งกันและกัน และยิ่งทําใหปญหาการตีตรา
และเลือกปฏิบัติหยั่งรากลงไปมากขึ้นเรื่อยๆ ซึ่งเขาเรียกวงจรนี้วาเปน วงจรอุบาทวของการตีตราและเลือก
ปฏิบัติตอผูติดเชื้อ (the vicious circle of stigma and discrimination) ซึ่งเกิดขึ้นสืบเนื่องกันดังนี้

ขั้นแรก เนื่องจากการติดเชื้อเอชไอวีมักเกี่ยวของกับกลุมหรือผูที่มีพฤติกรรมที่ผิดไปจากคนสวนใหญ
ในสังคม บุคคลที่ติดเชื้อมักจะถูกตั้งขอสันนิษฐานวา เปนคนชายขอบของสังคมและอาจจะถูกตีตราในสิ่งที่พวก
เขาไมเคยเปน เชน บางครั้งผูชายอาจจะเกรงวาการเปดเผยวาตนติดเชื้อเอชไอวี จะทําใหถูกมองวาตนเองเปน
กลุมรักรวมเพศ หรือผูหญิงก็อาจจะไมอยากเปดเผยเพราะเกรงจะถูกมองวาเปนผูหญิงสําสอน เปนกลุมคา

บริการ

6
Richard Parker et.al.HIV/AIDS-related Stigma and Discrimination: A Conceptual Framework and an Agenda
for Action. Horizons Program, 2002 [online] available at
http://hivaidsclearinghouse.unesco.org/search/resources/horizons.pdf