Page 41 - รายงานการศึกษาวิจัยฉบับสมบูรณ์ เรื่อง คณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติกับการตรวจสอบการละเมิดสิทธิมนุษยชนในความสัมพันธ์ระหว่างเอกชนด้วยกัน

๓๗

๘๕
ข. ผูตรวจการแผนดิน
องคกรคุมครองสิทธิมนุษยชนที่ไมเปนองคกรศาลนอกจากคณะกรรมการ

สิทธิมนุษยชนแหงชาติแลว ในหลายประเทศยังมีอีกองคกรหนึ่งที่เรียกวา “ผูตรวจการแผนดิน”

ผูตรวจการแผนดิน อาจประกอบดวยบุคคลหรือหลายคนก็ไดและมักไดรับการแตงตั้งจากรัฐสภาแตใน
บางประเทศอาจไดรับแตงตั้งจากประมุขของรัฐและตองทํารายงานตอประมุขของรัฐดวย อํานาจ

หนาที่ของผูตรวจการแผนดินของรัฐสภาโดยทั่วไปจะดูแลกํากับการบริหารรัฐกิจใหเปนไปดวยความ

ถูกตองและเปนธรรมตามกฎหมาย เพื่อคุมครองสิทธิของบุคคลผูที่เชื่อวาตนตกเปนเหยื่อการกระทําที่
ไมชอบโดยฝายปกครอง รวมทั้งทําหนาที่ในการไกลเกลี่ยอยางเปนกลางระหวางผูรองเรียนกับ

ฝายรัฐบาลหรือเจาหนาที่ของรัฐดวย อํานาจหนาที่ของผูตรวจการแผนดินในแตละประเทศ

อาจแตกตางกันไป แตที่เหมือนกันในสาระสําคัญคือ การรับคํารองเรียนจากสาธารณชนและสอบสวน
กรณีที่เกิดขึ้นตามอํานาจหนาที่ โดยสามารถเขาถึงเอกสารทางราชการที่เกี่ยวของตลอดจนมีอํานาจ

เรียกพยานมาใหถอยคํารวมทั้งเจาหนาที่รัฐ จากนั้นจะทํารายงานสรุปไปใหผูรองเรียนและหนวยงาน
หรือเจาหนาที่ที่ถูกรองเรียน เพื่อแกไขดําเนินการใหถูกตองตอไป หากไมมีการดําเนินการใดๆ ก็อาจทํา

รายงานเสนอตอรัฐสภาเปนเรื่องๆ ไป นอกเหนือจากการรายงานที่ตองทําเปนปกติอยูแลว

และรายงานสรุปผลการสอบสวนจะประกอบไปดวยขอมูลที่เกี่ยวของกับประเด็นปญหาและระบุ
ขอแนะนําเพื่อใหเกิดการเปลี่ยนแปลงในเชิงนิติบัญญัติและเชิงการปกครอง

ผูตรวจการแผนดินในระยะแรกๆ จะไมมีอํานาจหนาที่เกี่ยวของกับเรื่อง
สิทธิมนุษยชนโดยตรง ยกเวนกรณีที่เกี่ยวของกับภาระหนาที่หลักในการกํากับดูแลการบริหาร

การปกครองใหบริสุทธิ์ยุติธรรมตามที่กฎหมายบัญญัติ แตผูตรวจการแผนดินที่จัดตั้งขึ้นในระยะหลังๆ

มักไดรับมอบหมายใหมีหนาที่โดยเฉพาะดานการสงเสริมและคุมครองสิทธิมนุษยชนดวยและมักจะ
เปนกรณีที่เกี่ยวของกับสิทธิตามที่บัญญัติไวในรัฐธรรมนูญหรือตามกฎหมายอื่นๆ โดยเฉพาะอยางยิ่ง

ดานกิจกรรมใหการศึกษาตอสาธารณชนและโปรแกรมขอมูลขาวสารเพื่อการเผยแพรดาน

สิทธิมนุษยชน
(๒) องคกรศาล

องคกรคุมครองสิทธิมนุษยชนภายในประเทศ นอกจากองคกร
สิทธิมนุษยชนแหงชาติและผูตรวจการแผนดินของรัฐสภาแลว องคกรศาลก็ถือเปนองคกรที่มีสวน

สําคัญในการคุมครองสิทธิมนุษยชนดวย เนื่องจากหลักความผูกพันตอสิทธิและเสรีภาพขององคกร

ของรัฐจะปราศจากความหมายหากการใชอํานาจขององคกรเหลานั้นไมสามารถควบคุมตรวจสอบได

๘๕
รายละเอียดโปรดดูใน กุลพล พลวัน, อางแลว เชิงอรรถที่ ๓, น. ๑๗๕ – ๑๘๖.