Page 20 - แด่ศักดิ์ศรีเสมอกันทุกชั้นชน : วรรณกรรมกับสิทธิมนุษยชนศึกษา
P. 20
วรรณกรรมกับสิทธิมนุษยชนศึกษา 19
อุตสาหกรรมสร้างภาพยนตร์ เพลงและการแสดงอื่นๆได้กลายเป็นอุตสาหกรรมวัฒนธรรม
นอกจากอุตสาหกรรมเหล่านี้จะเป็นแหล่งสร้างรายได้แล้ว เมื่อได้รับความนิยมมากขึ้น โดยเฉพาะอย่างยิ่งจาก
กลุ่มชนต่างวัฒนธรรม ก็จะกลายเป็นการครอบงําทางวัฒนธรรม (cultural hegemony) ได้ด้วย ดังเช่นที่
เกิดปฏิกิริยาตอบโต้วัฒนธรรมฮอลลิวู้ด หรือความเกรงกลัวการครอบงําของวัฒนธรรมไทยสมัยใหม่ในสังคม
ลาว และสังคมกัมพูชาในปัจจุบัน
4.3 วัฒนธรรมโลก (world culture) และประชาชนโลก (world citizen) ในสังคมปัจจุบัน
โลกาภิวัตน์มีผลทําให้เกิดการผสมผสานทางวัฒนธรรม และการยอมรับความหลากหลาย
ทางวัฒนธรรมมากขึ้น ในระยะหนึ่ง กลไกตลาดในสังคมบริโภคนิยม พยายามเสนอขายสินค้าให้แก่มวลชน
ส่งเสริมให้ทุกคนมีรสนิยมเหมือนกัน เพื่อจะได้ขายของได้ในจํานวนมาก ผลคือ ทําให้เกิดวัฒนธรรมมวลชน
ที่ทุกคนมีรสนิยมในแนวเดียวกัน แต่มนุษยชาติไม่ต้องการความเหมือน ความแตกต่างทางวัฒนธรรมเป็นสิ่ง
ดีงาม สร้างความภูมิใจในคุณสมบัติที่แตกต่าง ปัจจุบันเราจึงเห็นว่า วัฒนธรรมมวลชนไม่ได้รับการส่งเสริม
แล้ว กลับมีการยอมรับวัฒนธรรมที่แตกต่างหลากหลายเพิ่มมากขึ้น ทั้งนี้เพราะประชากรโลกมีความแตกต่าง
หลากหลาย ขณะเดียวกันก็มีการยอมรับซึ่งกันและกันมากขึ้น การอยู่ร่วมกันโดยมีความแตกต่างจึงเป็น
แนวโน้มในปัจจุบัน
ในขณะเดียวกัน วัฒนธรรมก็มีความเป็นสากลมากขึ้น จากการที่ยอมรับในข้อแตกต่างซึ่ง
กันและกัน การหยิบยืมองค์ประกอบของวัฒนธรรมหนึ่งมาผสมผสานกับอีกวัฒนธรรมหนึ่ง ก็มีให้เห็นมากขึ้น
วัฒนธรรมแบบผสมผสาน เห็นได้ชัดในเรื่องอาหาร การคิดสูตรอาหารใหม่ โดยการผสมผสานเครื่องปรุงใน
การประกอบอาหาร ให้เกิดอาหารจานใหม่ก็กําลังเป็นที่ยอมรับมากขึ้น แตกต่างจากเดิมที่เน้นในเรื่องอาหาร
สูตรดั้งเดิม ปัจจุบันเราพบการโฆษณาอาหารทั้งในลักษณะสูตรดั้งเดิม และสูตรผสมผสาน (fusion) รสนิยม
การแต่งกายก็เข้าข่ายเดียวกัน มีทั้งแฟชั่นตะวันตก แฟชั่นผสมผสาน และแฟชั่นชาติพันธุ์ (ethnic) เกิด
วัฒนธรรมข้ามพรมแดน
ในรูปแบบที่กล่าวถึงนี้ วัฒนธรรมจึงเป็นสมบัติสาธารณะที่ใครจะนําไปใช้อย่างไรก็ได้ นําไป
เฉพาะบางส่วนหรือทั้งหมด ปรับเปลี่ยนบางส่วน ผสมผสานกับวัฒนธรรมอื่นบางส่วนก็ได้ ถ้านิยามของ
วัฒนธรรมคือ รูปแบบวิถีชีวิต ความคิดความเชื่อ รสนิยมที่ลื่นไหลไม่ผูกติดกับกลุ่มชนหรือกลุ่มชาติพันธุ์
ความเป็นเจ้าของก็ไม่เกิด เสรีภาพในการนํามาใช้หรือไม่ใช้ ย่อมเป็นสิทธิส่วนบุคคล
