Page 58 - วารสารกฎหมายสิทธิมนุษยชน. ปีที่ 1 ฉบับที่ 1 (มกราคม - เมษายน 2563)

56 วารสารกฎหมายสิทธิมนุษยชน

5

เกณฑการประเมินความสอดคลองของกฎหมาย
เกี่ยวกับความมั่นคงของรัฐที่จํากัดสิทธิในขอมูลสวนบุคคล

แมวาการใชอํานาจตามกฎหมายเกี่ยวกับความมั่นคงดังกลาว จะเปนการจํากัดสิทธิในขอมูล
สวนบุคคลในฐานะของขอยกเวนตามรัฐธรรมนูญและขอยกเวนของกฎหมายคุมครองขอมูลสวนบุคคล

เนื่องจากเปนกรณีการใชอํานาจที่มีกฎหมายรองรับ และเปนการยกเวนในลักษณะเดียวกับกฎหมาย
คุมครองขอมูลสหภาพยุโรป แตมีประเด็นความชอบดวยกฎหมายในอีกระดับหนึ่งวา บทบัญญัติตาม
กฎหมายเหลานั้น สอดคลองกับหลักสิทธิมนุษยชนระหวางประเทศหรือไม จากการศึกษาคําพิพากษา
ศาลในตางประเทศโดยเฉพาะในสหภาพยุโรปพบวา เมื่อมีประเด็นวากฎหมายที่จํากัดสิทธิเสรีภาพ
สอดคลองกับหลักสิทธิมนุษยชนหรือไม ศาลนําหลักสิทธิมนุษยชนหลายประการมาชั่งนํ้าหนัก

กฎหมายดังกลาว หรือเรียกวาหลักเกณฑปกปองสิทธิ (Safeguard principle) ซึ่งผูเขียนจําแนกเปน
4
เกณฑยอยหลายเกณฑ และนํามาใชวิเคราะหและประเมินบทบัญญัติตามกฎหมายเกี่ยวกับความมั่นคง
5
ดังกลาวที่ใหอํานาจอันอาจกระทบตอขอมูลสวนบุคคล เพื่อชี้ใหเห็นแนวโนมความสอดคลองหรือ

ไมสอดคลองของกฎหมายเกี่ยวกับความมั่นคงดังกลาวในกรอบสิทธิมนุษยชน

5.1 เกณฑความเฉพาะเจาะจงในแงเหตุแหงการใชอํานาจ
เกณฑนี้ปรากฏในคําพิพากษาศาลสิทธิมนุษยชนยุโรปที่วางหลักวากฎหมายตองระบุปจจัย
สําคัญอันเปนเหตุแหงการใชอํานาจ นอกจากนี้ ตามอนุสัญญาอาชญากรรมไซเบอร ประเทศภาคี
6
ที่ตรากฎหมาย ใหอํานาจเจาหนาที่ดักรับขอมูลตองอยูภายใตเงื่อนไข “... ความจําเปนที่เกี่ยวของ
กับความผิดรายแรงที่ระบุในกฎหมาย…” เกณฑขอนี้มีวัตถุประสงคปองกันไมใหรัฐตรากฎหมาย
7
สอดแนมวงกวางหรือโดยลับ (Mass or secret surveillance) เมื่อนําเกณฑนี้มาวิเคราะหกฎหมาย
8
เกี่ยวกับความมั่นคงของรัฐอันเปนขอยกเวนของพระราชบัญญัติคุมครองขอมูลสวนบุคคล พ.ศ. 2562
จะพบวา

4 หลักการ “Safeguard” ปรากฏในตราสารระหวางประเทศเกี่ยวกับสิทธิมนุษยชนหลายฉบับ เชน American Convention
on Human Rights, Article 25 ; European Convention for the Protection of Human Rights and Fundamental Freedoms,
Article 13 ; International Covenant on Civil and Political Rights, Article 2.
5 ผูเขียนไดนํากรอบแนวคิดและเกณฑนี้มาใชวิเคราะหและประเมินพระราชบัญญัติฉบับอื่นที่มีหลักการทํานองเดียวกัน เชน
พระราชบัญญัติวาดวยการกระทําความผิดเกี่ยวกับคอมพิวเตอร : จาก “เกณฑการปกปองสิทธิมนุษยชนสําหรับการประเมิน
ความสอดคลองของหลักกฎหมายที่ใหอํานาจเขาถึงหรือไดมาซึ่งขอมูลการสื่อสารของบุคคลในระบบคอมพิวเตอร ตามพระราชบัญญัติ
คอมพิวเตอร พ.ศ. 2550 ที่แกไขฉบับที่ 2 พ.ศ. 2560,” โดย คณาธิป ทองรวีวงศ, มกราคม – มิถุนายน 2561, วารสารวิชาการ
สิทธิมนุษยชน, 3(1), น.7-40. ลิขสิทธิ์ 2561 โดย สํานักงานคณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแหงชาติ.
6 Roman Zakharov v Russia, No. 47143/06, ECtHR, 4 December 2015.
7 Convention on Cybercrime, Article 21 Interception of content data.
8 Lorna Woods, Zakharov v Russia: Mass Surveillance and the European Court of Human Rights.