Page 57 - วารสารกฎหมายสิทธิมนุษยชน. ปีที่ 1 ฉบับที่ 1 (มกราคม - เมษายน 2563)

ปที่ 1 ฉบับที่ 1 (มกราคม – เมษายน 2563) 55

4

ผลกระทบของกฎหมายเกี่ยวกับความมั่นคงของรัฐ

ตอสิทธิในขอมูลสวนบุคคลและความชอบดวยกฎหมาย

กฎหมายเกี่ยวกับความมั่นคงของรัฐทั้ง 3 ฉบับที่ตราขึ้นในสภาพแวดลอมเดียวกันกับ
พระราชบัญญัติคุมครองขอมูลสวนบุคคล พ.ศ. 2562 ดังกลาวขางตน มีบทบัญญัติที่ใหหนวยงานของ
รัฐใชอํานาจในลักษณะหรือรายละเอียดที่แตกตางกัน แตจากถอยคําของบทบัญญัติเปดทางใหใช
อํานาจในลักษณะ “เขาถึงหรือไดมา” ซึ่งขอมูลของผูอื่น หรืออาจเรียกโดยรวมวา “ดักรับหรือ
สอดแนม” (Interception or surveillance) ซึ่งกระทบตอสิทธิในขอมูลสวนบุคคล

ในกรอบสิทธิเสรีภาพตามรัฐธรรมนูญ แมวากฎหมายอื่นที่ใหอํานาจหนวยงานของรัฐหรือ
กําหนดหนาที่ใหผูควบคุมขอมูลสวนบุคคลภาคเอกชน ทําการเก็บรวบรวม ใช หรือเปดเผยขอมูล
สวนบุคคล ในลักษณะจํากัดหรือกระทบสิทธิและเสรีภาพตามรัฐธรรมนูญหลายประการ แตรัฐธรรมนูญ

กําหนดขอยกเวนกรณี “กฎหมายที่บัญญัติใหอํานาจ” และมาตรา 26 กําหนดวา กฎหมายที่จํากัด
สิทธิหรือเสรีภาพจะตองเปนไปตามเงื่อนไขที่รัฐธรรมนูญบัญญัติ และตองระบุเหตุผลความจําเปน
ไวดวย เชน สิทธิในความเปนอยูสวนตัวและขอมูลสวนบุคคลตาม มาตรา 32 กําหนดวา “เวนแต
โดยอาศัยอํานาจตามบทบัญญัติแหงกฎหมายที่ตราขึ้นเพียงเทาที่จําเปนเพื่อประโยชนสาธารณะ”
เมื่อพิจารณากฎหมายเกี่ยวกับความมั่นคงของรัฐดังกลาวขางตน จะพบวามีการระบุถอยคําตามที่

รัฐธรรมนูญกําหนด เชน กฎหมายวาดวยการรักษาความมั่นคงปลอดภัยไซเบอรมีบทบัญญัติ
หลายมาตราที่จํากัดสิทธิในขอมูลสวนบุคคลแตระบุถอยคําตามเงื่อนไขของรัฐธรรมนูญวา
“... ที่เกี่ยวของเฉพาะเทาที่จําเปน..” (มาตรา 65 (5))

ในกรอบพระราชบัญญัติคุมครองขอมูลสวนบุคคล พ.ศ. 2562 การใชอํานาจดังกลาวรวมถึงการ
“เก็บรวบรวม ใช หรือเปดเผย” ขอมูลสวนบุคคล แตเปนกรณีที่หนวยงานรัฐเกี่ยวกับการรักษา
ความมั่นคงของรัฐใชอํานาจตามกฎหมายอื่นกําหนด จึงเปนขอยกเวนของการคุมครองสิทธิในขอมูล
สวนบุคคลตามพระราชบัญญัติคุมครองขอมูลสวนบุคคล พ.ศ. 2562 มาตรา 4 (2) เมื่อเปรียบเทียบกับ
กฎหมายคุมครองขอมูลสวนบุคคลสหภาพยุโรป (GDPR) จะเห็นไดวามีหลักการทํานองเดียวกัน กลาวคือ

มาตรา 2 กําหนดวา กฎหมายนี้ไมใชบังคับกับการประมวลขอมูลสวนบุคคลโดยหนวยงานของรัฐที่มีอํานาจ
เพื่อวัตถุประสงคในการปองกันและปราบปรามอาชญากรรม รวมถึงการปองกันภัยคุกคามตอ
ความปลอดภัยสาธารณะ (Public security) (Article 2 Material scope, GDPR) นอกจากนี้

อารัมภบท ขอ 16 ยังกลาวดวยวา กฎหมายนี้ไมใชบังคับกับกิจกรรมเกี่ยวกับความมั่นคงของรัฐ
(National security) (Recital 16, GDPR)