Page 14 - รายงานฉบับสมบูรณ์ เหลียวหลังแลหน้า 2 ทศวรรษ สิทธิมนุษยชนในสังคมไทย

3.2.1.6 สำหรับการปฏิบัติตามหลักความรับผิดชอบทางด้านกฎหมายและด้าน
การเงินต่อรัฐบาลและรัฐสภา โดยต้องเผยแพร่รายงานและให้สาธารณชน
ตรวจสอบการทำงานของสถาบันได้อย่างแท้จริงของ กสม. พบว่า มีเสียง
เรียกร้องจากมุมมองของคนนอกว่า การรายงานการทำงานประจำปีควร
ปรับรูปแบบให้เป็นการรายงานต่อภาคประชาชน โดยอาจจัดเป็นมหกรรม
ด้านสิทธิมนุษยชนประจำปี ไม่ควรรายงานต่อสภาเท่านั้น ขณะที่มุมมอง
ภายในของ กสม. พบว่า มีช่องว่างและความแตกต่างระหว่างรัฐสภา กับ
สภาผู้แทนราษฎรในเรื่องความเข้าใจต่อการรายงานสถานการณ์
สิทธิมนุษยชนและรายงานการทำงาน ของ กสม. โดยในส่วนของรัฐสภา
ปัจจุบันยังมีความไม่เข้าใจต่องานด้านสิทธิมนุษยชนอยู่มาก ในขณะที่สภา
ผู้แทนราษฎรมีความเข้าใจงานด้านสิทธิมนุษยชนมากกว่า ซึ่งทั้งสองส่วน
มีผลต่อการขับเคลื่อนงานของ กสม. ในเชิงนโยบายตลอดจนการแก้ไข
กฎหมายซึ่งต้องผ่านความเห็นชอบของทั้งสองสภาก่อนที่จะมีการ
ประกาศใช้จริง และเกี่ยวพันกับการแก้ไขข้อกฎหมายภายในประเทศเพื่อให้
สอดคล้องกับกติกาสากลตลอดจนอนุสัญญาต่าง ๆ ที่ไทยลงนามรับรอง
ด้วย
3.3 การปกป้องคุ้มครองสิทธิมนุษยชน
3.3.1 มีงานที่อาจกล่าวได้ว่าประสบความสำเร็จร่วมกันระหว่าง กสม. กับภาคี
เครือข่ายในการปกป้องสิทธิมนุษยชนที่สำคัญที่ถูกกล่าวถึงตรงกัน คือ
ในประเด็นคนไร้รัฐพลัดถิ่น ซึ่งสอดคล้องกับงานวิชาการที่กล่าวถึงเรื่องนี้ไว้
เช่นกันว่า มีการผลักดันให้ออกพระราชบัญญัติสัญชาติ ฉบับที่ 5 พ.ศ. 2555
และนำไปใช้อย่างเป็นรูปธรรมในการคืนสัญชาติให้กับคนไทยพลัดถิ่น
(เสาวณีย์ แก้วกุลกาญจน์ และ วิศรุต สำลีอ่อน, 2559)
3.3.2 การทำงานของ กสม. ชุดที่ 1 ถือเป็นชุดที่ได้รับการกล่าวถึงว่า มีความใกล้ชิด
กับผู้ถูกละเมิดสิทธิ แต่มีปัญหาเรื่องการแก้ไขปัญหาการละเมิด เนื่องจากเป็น
องค์กรใหม่ บุคลากรในสำนักงาน กสม. ยังยึดติดระบบและขั้นตอนทาง
ราชการ ที่มีความซับซ้อน และทำให้การปฏิบัติงานล่าช้า และไม่มีกระบวนการ
กลั่นกรองที่มีประสิทธิภาพ ทำให้เรื่องร้องเรียนจำนวนมากตกค้างไม่สามารถ
แก้ไขได้ในระยะเวลาอันสั้น ขณะที่ยังพบข้อจำกัดของความขัดแย้งภายใน
องค์กร ทำให้งานปกป้องคุ้มครองสิทธิมนุษยชนถูกตั้งคำถามจากประชาชนที่
ก็แบ่งแยกแบ่งฝ่ายเช่นกัน
3.3.3 ความล่าช้าในการปกป้องสิทธิประชาชน โดยเฉพาะในเรื่องสิทธิทางการเมือง
เช่น ข้อพิพาทกรณีที่ดินและทรัพยากรธรรมชาติ การถูกบังคับสูญหาย (การ
อุ้มหาย) เสรีภาพในการแสดงออกซึ่งความคิดเห็นทางการเมืองของประชาชน
และการคุกคามสิทธิและเสรีภาพของประชาชน โดยเฉพาะในช่วงรัฐประหาร ปี
2557 เป็นต้น
3.4 การจัดทำรายงานสถานการณ์การละเมิดสิทธิมนุษยชน
3.4.1 ในช่วงต้นของ กสม. (ก่อนมีบทบัญญัติในรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย
พุทธศักราช 2560 และพระราชบัญญัติประกอบรัฐธรรมนูญว่าด้วย
คณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติ พ.ศ. 2560) มีความล่าช้าในการจัดทำ
และนำเสนอรายงานประเมินสถานการณ์สิทธิมนุษยชน ซึ่งเป็นสาเหตุหนึ่งที่
ส่งผลต่อการถูกประเมินมาตรฐานการทำงานขององค์กรสิทธิมนุษยชน

-10-