Page 72 - รายงานการศึกษาวิจัย เรื่อง พันธกรณีด้านสิทธิมนุษยชนของประชาคมอาเซียน
P. 72
รายงานการศึกษาวิจัย
โครงการการศึกษาวิจัย เรื่อง พันธกรณีด้านสิทธิมนุษยชนของประชาคมอาเซียน
โดยสรุป ในภาพรวมวิสัยทัศน์อาเซียนและพิมพ์เขียวประชาคมฉบับใหม่ยังคงยึด
โครงสร้างวิสัยทัศน์ฉบับเดิมในการด าเนินการ และยังมีลักษณะขาดความเกี่ยวเนื่องกันระหว่างเนื้อหาในแต่
ละเสา อย่างไรก็ตามเนื้อหาของเอกสารวิสัยทัศน์ฉบับใหม่ได้ก าหนดประเด็นและเนื้อหาเพิ่มเติมขึ้นบาง
ประการที่น่าจะท าให้การแทรกซึม (Mainstream) หลักการสิทธิมนุษยชนสามารถด าเนินการได้อย่างมี
ประสิทธิภาพมากขึ้นซึ่งประเด็นนี้จะยังคงเป็นความท้าทายในการด าเนินการด้านสิทธิมนุษยชนใน
ภาคปฏิบัติซึ่งมีความเกี่ยวพันกับทุกเสาต่อไป
6.2 การปรับปรุงโครงสร้างกลไกด้านสิทธิมนุษยชน
ประเด็นปัญหาและความท้าทายในการท างานเพื่อส่งเสริมและคุ้มครองสิทธิมนุษยชนของ
คณะกรรมาธิการระหว่างรัฐบาลอาเซียนด้านสิทธิมนุษยชน (AICHR) ซึ่งเป็นกลไกสิทธิมนุษยชนหลักของ
อาเซียนและมีบทบาทส าคัญในการพัฒนาตราสารสิทธิมนุษยชนส าหรับประชาคมอาเซียน ทั้งในระดับ
องค์กรและระดับปัจเจกบุคคลมีหลายประการ ในที่นี้จะสะท้อนให้เห็นถึงประเด็นหลักบางประการ
6.2.1 ประเด็นปัญหา
1. การขาดความเข้าใจร่วมกันของประเทศสมาชิก
ความเข้าใจร่วมกันต่อประเด็นสิทธิมนุษยชนนับเป็นพื้นฐานส าคัญในการด าเนินการ
และสนับสนุนภารกิจด้านสิทธิมนุษยชนของภูมิภาคอาเซียน อย่างไรก็ตาม การด าเนินงานของ AICHR
ยังประสบกับข้อจ ากัดในหลักการซึ่งเป็นผลจากการขาดความเข้าใจร่วมกันของทั้งประเทศสมาชิกและ
ผู้แทนประเทศสมาชิกใน AICHR เกี่ยวกับประเด็นสิทธิมนุษยชน แม้ว่าเอกสารขอบเขตอ านาจหน้าที่จะ
ก าหนดให้ประเทศสมาชิกค านึงถึงความรู้ความสามารถด้านสิทธิมนุษยชนในการแต่งตั้งผู้แทนใน AICHR
ก็ตาม สาเหตุของอุปสรรคนี้คือการขาดความตระหนักถึงความส าคัญด้านประเด็นสิทธิมนุษยชนของ
ประเทศสมาชิก แม้ว่าประเด็นด้านสิทธิมนุษยชนจะเป็นหนึ่งในหลักการส าคัญของการก่อตั้งประชาคม
อาเซียน แต่สิทธิมนุษยชนยังเป็นประเด็นที่ได้รับความสนใจน้อยกว่าประเด็นอื่นๆ โดยเฉพาะประเด็น
ด้านเศรษฐกิจ ทั้งนี้เพราะประเด็นด้านสิทธิมนุษยชนถูกมองว่าเป็นเรื่องไกลตัว ประชาชนจึงมีแนวโน้มที่จะ
ละเลยกับความจริงที่ว่าประเด็นสิทธิมนุษยชนเป็นเรื่องพื้นฐานซึ่งมีความเกี่ยวโยงแทบทุกด้านในชีวิตของ
มนุษย์ การตระหนักถึงความส าคัญของประเด็นดังกล่าวมักจะมีขึ้นต่อเมื่อเกิดการละเมิดสิทธิมนุษยชนขึ้น
ในกรณีทั่วไป ประเด็นการละเมิดสิทธิมนุษยชนถูกพิจารณาว่าเป็นกรณีการปฏิบัติต่อ
ประชาชนของประเทศสมาชิกและการหยิบยกประเด็นดังกล่าวขึ้นพิจารณาในระดับภูมิภาคอาจถือเป็นการ
แทรกแซงกิจการภายใน (Interference) ของประเทศดังกล่าว อย่างไรก็ตามในอีกหลายกรณีประเด็นด้าน
สิทธิมนุษยชนไม่ใช่เรื่องระดับประเทศเท่านั้น แต่ยังส่งผลในระดับภูมิภาค เนื่องจากผลของการละเมิดสิทธิ
มนุษยชนที่เกิดขึ้นในประเทศหนึ่งอาจส่งผลต่อประเทศอื่นๆในภูมิภาค เช่น กรณีการหนีภัยของชาวโรฮิงญา
จากประเทศสมาชิกอาเซียนประเทศหนึ่งไปยังอีกหลายประเทศสมาชิกซึ่งก่อให้เกิดประเด็นสถานะบุคคล
และการปฏิบัติต่อผู้ลี้ภัยในประเทศอื่น กรณีหมอกควันที่ส่งผลกระทบต่อหลายประเทศในภูมิภาค กรณีการ
ละเมิดสิทธิแรงงานข้ามชาติ และกรณีการละเมิดสิทธิด้านสิ่งแวดล้อมของประชาชนในประเทศซึ่งเป็นผู้รับ
การลงทุนของบริษัทข้ามชาติ โดยเฉพาะสองประเด็นหลังที่มีแนวโน้มจะทวีความรุนแรงขึ้นภายหลังการก้าว
National Human Rights Commission of Thailand 61
