Page 36 - รายงานการศึกษาวิจัย เรื่อง พันธกรณีด้านสิทธิมนุษยชนของประชาคมอาเซียน

รายงานการศึกษาวิจัย
เรื่อง พันธกรณีด้านสิทธิมนุษยชนของประชาคมอาเซียน

4 แนวคิดและกลไกสิทธิมนุษยชนในอาเซียน

บทที่ 4 เป็นการวิเคราะห์แนวคิดและกลไกสิทธิมนุษยชนในอาเซียนซึ่งเป็นที่มาส าคัญในการพัฒนา
ตราสารด้านสิทธิมนุษยชนส าหรับอาเซียนซึ่งจะได้กล่าวถึงในรายละเอียดต่อไปในบทที่ 5 โดยเนื้อหาของ
บทที่ 4 นี้แบ่งออกเป็นสองส่วนคือ ในส่วนแรกวิเคราะห์พันธกรณีด้านสิทธิมนุษยชนที่เกิดจากกฎบัตร

อาเซียน และในส่วนที่สองว่าด้วยกลไกสิทธิมนุษยชนในอาเซียนซึ่งมีสองกลไกหลักคือคณะกรรมาธิการ
ระหว่างรัฐบาลอาเซียนว่าด้วยสิทธิมนุษยชนและคณะกรรมาธิการอาเซียนและคณะกรรมาธิการอาเซียน
ว่าด้วยการส่งเสริมและคุ้มครองสิทธิสตรีและสิทธิเด็ก

4.1 กฎบัตรอาเซียน
กฎบัตรอาเซียน (ASEAN Charter) ซึ่งเสมือนเป็นรัฐธรรมนูญที่วางโครงสร้างและกรอบแนว
ทางการท างานของอาเซียน โดยได้มีการบรรจุหลักการสิทธิมนุษยชนไว้เป็นหนึ่งในค่านิยมพื้นฐานหลักของ

การก่อตั้งประชาคมอาเซียน หลักการสิทธิมนุษยชนปรากฏอยู่ในกฎบัตรอาเซียน หมวดที่ 1 เรื่อง
วัตถุประสงค์และหลักการ มาตราที่ 1.7 ซึ่งระบุว่า “เพื่อเสริมสร้างประชาธิปไตย เพิ่มพูนธรรมาภิบาล และ
หลักนิติธรรม ตลอดจนส่งเสริมและคุ้มครองสิทธิมนุษยชนและเสรีภาพขั้นพื้นฐานโดยค านึงถึงสิทธิและ
หน้าที่ของรัฐสมาชิกของอาเซียน” และหมวดที่ 2 เรื่องหลักการ มาตราที่ 2(i) “การเคารพเสรีภาพพื้นฐาน

การส่งเสริมและคุ้มครองสิทธิมนุษยชนและการส่งเสริมความยุติธรรมทางสังคม” การรวมเอาหลักการสิทธิ
มนุษยชนไว้ในกฎบัตรอาเซียนสะท้อนให้เห็นถึงการตระหนักถึงความส าคัญของสิทธิมนุษยชนในฐานะ
องค์ประกอบส าคัญของการอยู่ร่วมกันภายใต้ประชาคมที่มีความหลากหลายทั้งด้านเชื้อชาติ ศาสนา ภาษา

สังคม วัฒนธรรม และการเมือง การเคารพสิทธิเสรีภาพของบุคคลโดยรัฐ หรือระหว่างบุคคลด้วยจึงเป็น
เงื่อนไขที่จ าเป็นอย่างยิ่งที่จะผสานความแตกต่างหลากหลายของคนในประชาคมสามารถไว้ได้ด้วยกัน

มาตรา 1.7 “เพื่อเสริมสร้างประชาธิปไตย เพิ่มพูนธรรมาภิบาล

และหลักนิติธรรม ตลอดจนส่งเสริมและคุ้มครองสิทธิมนุษยชนและ
เสรีภาพขั้นพื้นฐานโดยค านึงถึงสิทธิและหน้าที่ของรัฐสมาชิกของ
อาเซียน”

มาตรา 14.1 “เพื่อสอดคล้องกับความ
มาตรา 2(i) “การเคารพเสรีภาพ มุ่งประสงค์และหลักการของกฎบัตร
พื้นฐาน การส่งเสริมและคุ้มครอง อาเซียนเกี่ยวกับการส่งเสริมและ
สิทธิมนุษยชนและการส่งเสริมความ คุ้มครองสิทธิมนุษยชนและเสรีภาพขั้น
ยุติธรรมทางสังคม” พื้นฐาน ให้อาเซียนจัดตั้งองค์กรสิทธิ
มนุษยชนอาเซียนขึ้น”

รูปภาพ 4 หลักการสิทธิมนุษยชนในกฎบัตรอาเซียน

National Human Rights Commission of Thailand 29