Page 219 - รายงานศึกษาวิจัยฉบับสมบูรณ์ โครงการศึกษาวิจัยผังเมืองกับการคุ้มครองสิทธิชุมชนและสิทธิการมีส่วนร่วมของประชาชน

สำานักงานคณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติ

จากบทบัญญัติทั้งสองมาตราที่ยกมาแสดงให้เห็นว่าพระราชบัญญัติการผังเมือง พ.ศ. 2518

มีบทบัญญัติที่ชัดเจนเกี่ยวกับปัญหาการใช้ประโยชน์ที่ดินที่ขัดกับกฎกระทรวงให้ใช้บังคับผังเมืองรวม

โดยกำาหนดห้ามไม่ให้มีการใช้ประโยชน์ที่ดินแตกต่างไปจากที่กำาหนดไว้ในกฎกระทรวงและได้กำาหนด
บทลงโทษต่อการกระทำาผิดดังกล่าวไว้ด้วย นอกจากนี้เมื่อพิจารณาในแง่มุมของกฎหมายปกครองแล้ว

หากหน่วยงานทางปกครองหรือเจ้าหน้าที่ของรัฐที่เกี่ยวข้องได้ออกใบอนุญาตให้มีการใช้ประโยชน์ที่ดิน

ไปในทางที่ขัดหรือแย้งกับกฎกระทรวงให้ใช้บังคับผังเมืองรวม ใบอนุญาตดังกล่าวย่อมถือเป็นคำาสั่งทาง

ปกครองที่ไม่ชอบด้วยกฎหมาย ซึ่งศาลปกครองมีอำานาจในการพิจารณาพิพากษาให้เพิกถอนคำาสั่งทาง
ปกครองดังกล่าวได้ ตามที่พระราชบัญญัติจัดตั้งศาลปกครองและวิธีพิจารณาคดีปกครอง พ.ศ. 2542

กำาหนดไว้ในมาตรา 9 (1) และมาตรา 72 (1)

มาตรา 9 “ศาลปกครองมีอำานาจพิจารณาพิพากษาหรือมีคำาสั่งในเรื่องดังต่อไปนี้

(1) คดีพิพาทเกี่ยวกับการที่หน่วยงานทางปกครองหรือเจ้าหน้าที่ของรัฐกระทำาการโดยไม่ชอบด้วย
กฎหมาย ไม่ว่าจะเป็นการออกกฎ คำาสั่ง หรือการกระทำาอื่นใด เนื่องจากกระทำาการโดยไม่มีอำานาจหรือ

นอกเหนืออำานาจหน้าที่หรือไม่ถูกต้องตามกฎหมายหรือโดยไม่ถูกต้องตามรูปแบบขั้นตอน หรือวิธีการ

อันเป็นสาระสำาคัญที่กำาหนดไว้สำาหรับการนั้นหรือโดยไม่สุจริตหรือมีลักษณะเป็นการเลือกปฏิบัติที่
ไม่เป็นธรรม หรือมีลักษณะเป็นการสร้างขั้นตอนโดยไม่จำาเป็นหรือสร้างภาระให้เกิดกับประชาชนเกินสมควร

หรือเป็นการใช้ดุลพินิจโดยมิชอบ”

มาตรา 72 “ในการพิพากษาคดีศาลปกครองมีอำานาจกำาหนดคำาบังคับอย่างหนึ่งอย่างใด ดังต่อไปนี้

(1) สั่งให้เพิกถอนกฎหรือคำาสั่ง หรือสั่งห้ามการกระทำาทั้งหมดหรือบางส่วน ในกรณีที่มีการฟ้องว่า

หน่วยงานทางปกครองหรือเจ้าหน้าที่ของรัฐกระทำาการโดยไม่ชอบด้วยกฎหมายตามมาตรา 9 (1)”

จากการศึกษาแนวคำาพิพากษาศาลปกครองสูงสุด พบว่าที่ผ่านมาได้เคยมีการฟ้องคดีเกี่ยวกับปัญหา

การอนุญาตให้ใช้ประโยชน์ที่ดินขัดหรือแย้งกับกฎกระทรวงให้ใช้บังคับผังเมืองรวมต่อศาลปกครองหลายคดี

โดยศาลปกครองสูงสุดได้วางบรรทัดฐานในคำาพิพากษาอย่างเป็นเอกภาพว่า การที่หน่วยงานทางปกครอง
หรือเจ้าหน้าที่ของรัฐอนุมัติ อนุญาตให้มีการใช้ประโยชน์ที่ดินขัดหรือแย้งกับกฎกระทรวงให้ใช้บังคับ

ผังเมืองรวม ถือว่าเป็นการกระทำาที่ไม่ชอบด้วยกฎหมาย ตรงกันข้าม การที่หน่วยงานทางปกครองหรือ

เจ้าหน้าที่ของรัฐปฏิเสธไม่อนุมัติ อนุญาตให้มีการใช้ประโยชน์ที่ดินเพื่อประกอบกิจการบางประเภท เนื่องจาก
กฎกระทรวงให้ใช้บังคับผังเมืองรวมได้กำาหนดห้ามไว้ถือว่าเป็นการกระทำาที่ชอบด้วยกฎหมายแล้ว โดยขอ

ยกตัวอย่างคำาพิพากษาศาลปกครองสูงสุดที่เกี่ยวข้องประกอบคำาอธิบาย ดังนี้

คำาพิพากษาศาลปกครองสูงสุดคดีหมายเลขแดงที่ อ.125/2551

ผู้ถูกฟ้องคดีที่ 6 ได้ยื่นเรื่องขอแจ้งการประกอบกิจการโรงงานจำาพวกที่ 2 ต่อผู้ถูกฟ้องคดีที่ 4

เมื่อวันที่ 9 กรกฎาคม 2544 ซึ่งผู้ถูกฟ้องคดีที่ 4 ได้ออกใบรับแจ้งการประกอบกิจการโรงงานจำาพวกที่ 2

218