Page 106 - รายงานศึกษาวิจัยฉบับสมบูรณ์ โครงการศึกษาวิจัยผังเมืองกับการคุ้มครองสิทธิชุมชนและสิทธิการมีส่วนร่วมของประชาชน
P. 106
ผังเมืองกับก�รคุ้มครองสิทธิชุมชน
และสิทธิการมีส่วนร่วมของประชาชน
ในทรัพย์สินสำาหรับขั้นตอนของการสำารวจเพื่อวางและจัดทำาผังเมือง (ตามมาตรา 15
วรรคหนึ่ง (3)) สมควรที่จะพิจารณาว่าการใช้ประโยชน์ในทรัพย์สินหรือในที่ดินเช่นนั้น
เป็นการขัดต่อนโยบายของผังเมือง “ในสาระสำาคัญ” ที่เกี่ยวกับสุขลักษณะ ความปลอดภัย
ของประชาชนและสวัสดิภาพของสังคม (ตามนัยมาตรา 27 วรรคสอง) หรือไม่ หรือกล่าว
อีกนัยหนึ่งคือ ในระหว่างที่ผังเมืองยังไม่ได้ประกาศใช้บังคับ ถ้าคณะกรรมการผังเมือง
เห็นว่าจะมีกิจการที่ขัดกับร่างผังเมืองในสาระสำาคัญเกิดขึ้น คณะกรรมการผังเมือง
ก็สามารถใช้อำานาจตามมาตรา 15 วรรคหนึ่ง (3) ในการพิจารณาให้ความเห็นชอบต่อ
การกำาหนดหลักเกณฑ์การใช้ประโยชน์ในทรัพย์สิน เพื่อประโยชน์ในการวางและจัดทำา
ผังเมืองรวมได้
- ควรมีเกณฑ์ในการใช้อำานาจของคณะกรรมการผังเมือง ตามมาตรา 15(3) เพื่อให้ข้อเสนอ
ของชุมชน ภาคประชาชน นำาไปสู่คุ้มครองสิทธิชุมชนและคุ้มครองการใช้ประโยชน์ที่ดิน
ในพื้นที่ได้จริง
- ช่วงที่เกิดช่องว่างในการบังคับใช้กฎหมายผังเมือง ควรมีเกณฑ์การใช้อำานาจของเจ้าพนักงาน
การผัง ตามมาตรา 27 เพื่อไม่ให้เป็นการเปิดกว้างในการใช้ดุลพินิจโดยไม่มีขอบเขต
- กรณีการรื้อผัง ควรกำาหนดหลักเกณฑ์ในการแก้ไขเปลี่ยนแปลงหรือการนำาร่างผังเมือง
กลับมาทบทวนว่าควรต้องมีเหตุผลประกอบเพียงใด
การศึกษาประเด็นผังเมืองวิเคราะห์และจัดกลุ่มประเด็นผังเมืองที่เกี่ยวข้องกับสิทธิชุมชนและสิทธิ
การมีส่วนร่วมของประชาชนได้ทำาการรวบรวมข้อมูล ศึกษากรณีร้องเรียนของประชาชนและชุมชน
ในประเด็นผลกระทบจากการพัฒนาในพื้นที่ที่เกี่ยวข้องกับการกำาหนดการใช้ประโยชน์ที่ดินในผังเมือง
ที่ส่งผลกระทบต่อสิทธิชุมชน การศึกษาเอกสารผังเมืองและข้อร้องเรียน ส่วนมากเป็นเรื่องโครงการ
ที่มีผลกระทบต่อชุมชนและขาดการมีส่วนร่วม มีประเด็นด้านการใช้ที่ดินและการใช้ผังเมืองประกอบการ
พิจารณาและกรณีที่เกี่ยวข้องกับผังเมืองโดยตรงในด้านขั้นตอนและกระบวนการที่มีปัญหาการมีส่วนร่วม
การเข้าถึงข้อมูลและการกำาหนดสาระในผังเมืองที่ชุมชนไม่ได้รับข้อมูล ขาดการมีส่วนร่วมและกระทบ
สิทธิชุมชน ซึ่งมีประเด็นที่เกี่ยวข้องกับด้านผังเมืองและด้านกฎหมาย
ทั้งนี้ คณะผู้วิจัยจะได้ทำาการวิเคราะห์และสังเคราะห์สิทธิชุมชนและสิทธิการมีส่วนร่วม
ของประชาชน ด้านผังเมืองและด้านกฎหมาย โดยจำาแนกเป็นโครงสร้างและกระบวนการผังเมือง
ที่เกี่ยวข้องสิทธิชุมชนและสิทธิการมีส่วนร่วมของประชาชน ทั้งในส่วนการมีส่วนร่วมและสิทธิชุมชน
ในระดับการจัดทำาแผนและผังนโยบาย ซึ่งเกี่ยวข้องกับการจัดทำาผังเมืองในระดับต่างๆ การมีส่วนร่วม
ในกลไกการจัดทำาผังเมือง การพิจารณา ตัดสินใจ และการนำาผังเมืองไปสู่การปฏิบัติ การคุ้มครองสิทธิชุมชน
105
