Page 86 - รายงานผลการศึกษาวิจัย ฉบับสมบูรณ์ โครงการศึกษาวิจัยเพื่อการปรับปรุงแก้ไขนโยบายกฎหมายที่ละเมิดสิทธิมนุษยชนด้านที่ดินและป่า

ั
ตัดฟนไม้เกือบหมดทุกแห่งในช่วงเวลา 15 - 16 ปีเท่านั้น เหตุการณ์อุทกภัยที่บ้านกระทูน อําเภอพิปูน
จังหวัดนครศรีธรรมราช เมื่อปลายปี 2531 ส่งผลให้รัฐบาลซึ่งมีพลเอกชาติชาย ชุณหะวัณ เป็น
่
นายกรัฐมนตรี ได้ออกพระราชกําหนดยกเลิกสัมปทานทําไม้ปาบกทั้งหมด
่
พระราชบัญญัติปาไม้ พุทธศักราช 2484 ได้มีการแก้ไขเพิ่มเติมต่อมาอีกหลายครั้ง
่
สาระสําคัญเกี่ยวกับที่ดินทํากินก็คือ มาตรา 54 ซึ่งห้ามมิให้ผู้ใดก่อสร้าง แผ้วถาง หรือเผาปา
่
่
่
หรือกระทําด้วยประการใด ๆ อันเป็นการทําลายปา หรือเข้ายึดถือครอบครองปาหากฝาฝืนมีโทษทั้งจํา
่
ทั้งปรับ บทบัญญัตินี้ไม่เปิดโอกาสให้ราษฎรได้เข้าบุกร้างถางปาเพื่อเอาที่ดินทํากินได้อย่างเสรีดังที่
เคยมีมาแต่ในสมัยโบราณ แต่ก็ไม่สามารถยับยั้งการกระทําของราษฎรดังกล่าวได้ โดยเฉพาะอย่างยิ่ง
ช่วงพืชเศรษฐกิจ เช่น มันสําปะหลัง และข้าวโพดมีราคาดีในช่วงเร่งรัดการพัฒนาทางเศรษฐกิจ เป็น
่
่
เหตุให้ปาไม้เปลี่ยนเป็นพื้นที่เกษตรกรรมอย่างรวดเร็ว รัฐบาลจึงได้ออกกฎหมายเพื่ออนุรักษ์ปาไม้
่
่
และควบคุมการทําลายปาไม้อีก 3 ฉบับ คือ (1) พ.ร.บ.สงวนและคุ้มครองสัตว์ปา พ.ศ. 2503 (2)
่
่
พ.ร.บ. อุทยานแห่งชาติ พ.ศ. 2504 (3) พ.ร.บ. ปาสงวนแห่งชาติ พ.ศ. 2507 โดยมาตรา 4 พ.ร.บ.ปา
่
ไม้ พุทธศักราช 2484 ได้นิยามว่า “ปา” หมายความว่า ที่ดินที่ยังมิได้มีบุคคลได้มาตามกฎหมายที่ดิน
่
ทําให้ที่ดินของราษฎรและชุมชนจํานวนมากที่ไม่มีกฎหมายรองรับกลายเป็นพื้นที่ปาตามกฎหมาย
สาระสําคัญของกฎหมายที่เกี่ยวข้องได้แก่
มาตรา 4 ในพระราชบัญญัตินี้
่
(1) "ปา" หมายความว่า ที่ดินที่ยังมิได้มีบุคคลได้มาตามกฎหมายที่ดิน

(2) "ไม้" หมายความว่า ไม้สักและไม้อื่นทุกชนิดที่เป็นต้น เป็นกอ เป็นเถา รวมตลอดถึงไม้ที่
่
นําเข้ามาในราชอาณาจักร ไม้ไผ่ทุกชนิด ปาล์ม หวาย ตลอดจนราก ปุม ตอ เศษ ปลาย และกิ่งของสิ่ง
นั้น ๆ ไม่ว่าจะถูกตัดทอน เลื่อย ผ่า ถาก ขุด หรือกระทําโดยประการอื่นใด

(3)"แปรรูป" หมายความว่า การกระทําอย่างใดอย่างหนึ่งแก่ไม้ ดังนี้ คือ
ก. เลื่อย ผ่า ถาก ขุด หรือกระทําด้วยประการอื่นใดแก่ไม้ให้เปลี่ยนรูปหรือขนาดไปจาก
เดิม นอกจากการลอกเปลือกหรือตบแต่งอันจําเป็นแก่การชักลาก

ข. เผา อบ บด หรือกระทําด้วยประการอื่นใดแก่ไม้ ให้เปลี่ยนแปรสภาพไปจากเดิม เพื่อ
ถือเอาวัตถุธาตุหรือผลพลอยได้จากไม้นั้น
(4) "ไม้แปรรูป" หมายความว่า ไม้ที่ได้แปรรูปแล้วและหมายความรวมถึงไม้ที่อยู่ในสภาพ
พรางว่าเป็นสิ่งปลูกสร้าง หรืออยู่ในสภาพเป็นสิ่งปลูกสร้างอันไม่ชอบด้วยลักษณะสิ่งปลูกสร้างทั่ว ๆ

ไป หรือที่ผิดปกติวิสัย หรืออยู่ในสภาพเป็นเครื่องใช้ที่ไม่ชอบด้วยลักษณะของเครื่องใช้ที่ใช้เป็นปกติใน
ท้องที่นั้นหรือที่ผิดปกติวิสัย

ไม้ที่อยู่ในสภาพเป็นสิ่งปลูกสร้างหรืออยู่ในสภาพเป็นเครื่องใช้ ทั้งนี้ตลอดเวลาที่อยู่ในสภาพ
เช่นนั้น รวมทั้งไม้ที่เคยอยู่ในสภาพดังกล่าวและผู้ครอบครองพิสูจน์ได้ว่าได้เคยมีสภาพเช่นนั้นมาแล้ว
ไม่น้อยกว่าสองปีสําหรับไม้อื่นที่มิใช่ไม้สัก และห้าปีสําหรับไม้สัก มิให้ถือว่าเป็นไม้แปรรูป
่
ั

(5) "ทําไม้" หมายความว่า ตัด ฟน กาน โค่น ลิด เลื่อย ผ่า ถาก ทอน ขุด ชักลากไม้ในปา
่
หรือนําไม้ออกจากปาด้วยประการใด ๆ และหมายความรวมถึงการกระทําดังกล่าวกับไม้สักหรือ
่
่
(7) "ของปา" หมายความว่า บรรดาของที่เกิดหรือมีขึ้นในปาตามธรรมชาติคือ
5‐14