Page 307 - รายงานฉบับสมบูรณ์โครงการศึกษาวิจัยเพื่อจัดทำข้อเสนอแนะนโยบายหรือมาตรการเพื่อคุ้มครองและส่งเสริมสิทธิของผู้สูงอายุ: กรณีการเลือกปฏิบัติในผู้สูงอายุ

โครงการศึกษาวิจัยเพื่อจัดท าข้อเสนอแนะนโยบายหรือมาตรการเพื่อคุ้มครองและส่งเสริมสิทธิของผู้สูงอายุ :1111
กรณีการเลือกปฏิบัติในผู้สูงอายุ | 249

การเปลี่ยนแปลงทั้งด้านร่างกาย จิตใจและสังคม โดยเฉพาะอย่างยิ่งหนึ่งในปัญหาทางสังคมที่อาจส่งผลกระทบ

ต่อสุขภาพทางด้านร่างกายและจิตใจของผู้สูงอายุที่มีความน่าสนใจ คือปัญหาทางด้านการใช้ความรุนแรงต่อ
258
ผู้สูงอายุในครอบครัว
ดร.ภัทรพร คงบุญ ผู้จัดการชุดโครงการการศึกษาเพื่อพัฒนาระบบการคุ้มครองพิทักษ์สิทธิ
ผู้สูงอายุ มูลนิธิสถาบันวิจัยและพัฒนาผู้สูงอายุไทย กล่าวว่า ในปัจจุบันมีผู้สูงอายุที่ถูกละเมิดสิทธิเพิ่มขึ้นกว่าใน
อดีต และมีแนวโน้มสูงขึ้นอย่างต่อเนื่อง โดยประเภทของความรุนแรงที่พบมากที่สุดคือ ด้านจิตใจ บ่อยครั้งที่

อาจสื่อสารไม่เข้าใจกัน แล้วผู้สูงอายุถูกบ่น ด่า พูดจาไม่ดี จนเกิดความน้อยใจหรือโกรธ กระทั่งรู้สึกว่าตัวเอง
ด้อยคุณค่า รองลงมาคือถูกละเลยทอดทิ้ง ไม่ดูแลหรือให้การดูแลที่ไม่เหมาะสมซึ่งมักพบในกลุ่มผู้สูงอายุที่มี
ภาวะช่วยเหลือตัวเองได้น้อยหรือไม่ได้เลย รวมถึงการเอาประโยชน์จากทรัพย์สินเงินทองและหลอกลวง ทั้งนี้

พบว่าสถานที่ที่ผู้สูงอายุถูกละเมิดสิทธิมากที่สุด คือ บ้าน เนื่องจากคนในครอบครัวมักละเมิดสิทธิผู้สูงอายุมาก
ที่สุด โดยเฉพาะบุตร รองลงมาคือ คู่สมรส รวมถึงญาติพี่น้องและหลาน ขณะที่ผู้สูงอายุที่อยู่คนเดียวมีความ
เสี่ยงต่อการถูกละเมิดสิทธิมากเช่นกัน เมื่อถึงจุดเปลี่ยนของชีวิต เช่น ต้องสูญเสียสมาชิกในครอบครัวที่เป็นที่
พึ่งพิงของผู้สูงอายุ ต้องเจ็บป่วยจนไม่อาจช่วยเหลือตัวเองได้ สมองเสื่อม เมื่อนั้นผู้สูงอายุจะถูกเอารัดเอา
เปรียบได้ง่าย ซึ่งการละเมิดสิทธิมากที่สุดคือ การเอาประโยชน์จากทรัพย์สิน เช่น หลอกขายสินค้า ขายประกัน

259
สุขภาพโดยให้ข้อมูลไม่ครบถ้วน เป็นต้น
นักวิชาการได้มีความพยายามในการอธิบายถึงสาเหตุหรือปัจจัยต่าง ๆ ที่ท าให้เกิดความรุนแรง
ต่อผู้สูงอายุไว้หลายทฤษฎีด้วยกัน เช่น อ านาจกับความรุนแรง ความผิดปกติทางจิต ความเครียด การพึ่งพา

ผู้อื่น จึงพอสรุปได้ว่าสาเหตุและปัจจัยของการกระท าความรุนแรงต่อผู้สูงอายุ เกิดจากตัวผู้สูงอายุเอง ผู้ดูแล
และสภาพเศรษฐกิจและสังคมที่เปลี่ยนแปลงไป ซึ่งอาจสรุปปัจจัยหรือสาเหตุของการกระท าความรุนแรงในผู้
อายุ ได้ดังนี้

260
สาเหตุของการถูกกระท ารุนแรงตามที่ได้ศึกษา พบว่า มี 2 ประเด็น คือ
1. สาเหตุด้านผู้สูงอายุ อันเนื่องมาจากพื้นหลังของชีวิต ความเจ็บป่วย ความยากจนและความ
คาดหวังในบทบาทการดูแล
2. สาเหตุด้านผู้กระท าความรุนแรงที่มีทัศนคติที่ไม่ดีต่อผู้สูงอายุ ผู้กระท าความรุนแรงไม่ชอบ

ความชราภาพของผู้สูงอายุและโกรธเคืองหรือการใช้สารเสพติด เช่น การดื่มสุรา การติดฝิ่น ท าให้ไม่สามารถ
ควบคุมตัวเองได้

258 จาก “ประชากรไทยในอนาคต,” โดย ปัทมา พัฒนวงศ์และปราโมทย์ ประสาทกุล, 2549, การฉายภาพประชากร
ไทยในอนาคต พ.ศ.2548-2568, น.1-7.
259 จาก สิทธิของผู้สูงอายุไทยก้าวไกลให้ทันการเปลี่ยนแปลง, โดย มูลนิธิสถาบันวิจัยและพัฒนาผู้สูงอายุไทย, เวที
วิชาการสาธารณะ เรื่องสิทธิของผู้สูงอายุไทยในสังคมสูงอายุอย่างสมบูรณ์, สืบค้นจาก http://www.thaihealth.or.th.
260 จาก เอกสารประกอบการพิจารณา สภาขับเคลื่อนการปฏิรูปประเทศ ด้านสังคม, โดย ส านักวิชาการ ส านักงาน
เลขาธิการสภาผู้แทนราษฎร, 2558, น. 14- 16.