Page 36 - วารสารวิชาการสิทธิมนุษยชน. ปีที่ 3 ฉบับที่ 2 (กรกฎาคม - ธันวาคม 2561)
P. 36
ปีที่ 3 ฉบับที่ 2 (กรกฎาคม - ธันวาคม 2561) 35
มิติที่สอง เสรีภาพในการแสดงความคิดเห็น (Freedom of speech) ซึ่งรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย
พุทธศักราช 2560 รับรองไว้ในมาตรา 34 ว่า “บุคคลย่อมมีเสรีภาพในการแสดงความคิดเห็น การพูด
การเขียน การพิมพ์ การโฆษณา และการสื่อความหมายโดยวิธีอื่น การจำากัดเสรีภาพดังกล่าวจะกระทำามิได้
เว้นแต่โดยอาศัยอำานาจตามบทบัญญัติแห่งกฎหมายที่ตราขึ้นเฉพาะเพื่อรักษาความมั่นคงของรัฐ เพื่อคุ้มครอง
สิทธิหรือเสรีภาพของบุคคลอื่น เพื่อรักษาความสงบเรียบร้อยหรือศีลธรรมอันดีของประชาชน หรือเพื่อป้องกัน
สุขภาพของประชาชน” หลักกฎหมายตามพระราชบัญญัติว่าด้วยการกระทำานี้ที่ส่งผลกระทบเป็นการจำากัดเสรีภาพ
ในการแสดงความคิดเห็น แบ่งเป็นสองส่วน คือ (1) ฐานความผิดอาญาสำาหรับผู้ทำาการสื่อสารเนื้อหาข้อมูล
ผิดกฎหมาย (Illegal content) ซึ่งปรากฏในมาตรา 14 - 16 และ (2) มาตรการปิดกั้นหรือระงับการทำาให้แพร่หลาย
ซึ่งข้อมูลคอมพิวเตอร์ ซึ่งปรากฏในหลายมาตรา เช่น 15 และ 20 หลักกฎหมายทั้งสองส่วนส่งผลเป็นการจำากัด
เสรีภาพในการแสดงความคิดเห็น เมื่อพิจารณาหลักกฎหมายสิทธิมนุษยชนระหว่างประเทศและคำาพิพากษา
ศาลต่างประเทศจะพบว่า ลำาพังการตรากฎหมายจำากัดเสรีภาพในการแสดงความคิดเห็นโดยอ้างเหตุเพื่อปกป้อง
ประโยชน์บางประการ เช่น “ความมั่นคงของรัฐ เพื่อคุ้มครองสิทธิหรือเสรีภาพของบุคคลอื่น เพื่อรักษาความสงบ
เรียบร้อยหรือศีลธรรมอันดีของประชาชน หรือเพื่อป้องกันสุขภาพของประชาชน” นั้นเป็นเพียงเงื่อนไขเบื้องต้น
แต่ยังต้องพิจารณาต่อไปว่ากฎหมายเหล่านั้นให้นำ้าหนักกับประโยชน์ดังกล่าวมากเกินไปหรือไม่ จากหลักกฎหมาย
สิทธิมนุษยชนและแนวคำาพิพากษาต่างประเทศพบว่า ศาลนำาหลักหลายประการมาใช้ชั่งนำ้าหนักเพื่อหาจุด
ดุลยภาพระหว่างการคุ้มครองเสรีภาพในการแสดงความคิดเห็นและการควบคุมเนื้อหาตามกฎหมายที่บัญญัติ
เพื่อปกป้องประโยชน์บางประการ เช่น ความมั่นคง ฯลฯ ซึ่งผู้เขียนสังเคราะห์และจำาแนกออกมาเป็นเกณฑ์
การปกป้องสิทธิ 9 เกณฑ์ เพื่อนำามาใช้ประเมินความสอดคล้องกับหลักสิทธิมนุษยชนของกฎหมายที่จำากัดเสรีภาพ
ในการแสดงความคิดเห็นตามพระราชบัญญัตินี้ โดยจะเริ่มจากการชี้ให้เห็นหลักกฎหมายสิทธิมนุษยชนที่เกี่ยวกับ
เสรีภาพในการแสดงความคิดเห็น รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทยที่เกี่ยวข้อง การสื่อสารข้อมูลคอมพิวเตอร์
ที่จัดเป็นการแสดงความคิดเห็น ผลกระทบของหลักกฎหมายตามพระราชบัญญัตินี้กับเสรีภาพในการแสดง
ความคิดเห็น และการนำาเกณฑ์ปกป้องสิทธิมนุษยชนมาประเมินความสอดคล้องของหลักกฎหมายที่จำากัดเสรีภาพ
ในการแสดงความคิดเห็น
