Page 33 - วารสารวิชาการสิทธิมนุษยชน. ปีที่ 3 ฉบับที่ 2 (กรกฎาคม - ธันวาคม 2561)
P. 33
32 วารสารวิชาการสิทธิมนุษยชน
เกณฑ์สำ�หรับก�รประเมินคว�มสอดคล้องกับหลักสิทธิมนุษยชนของหลักกฎหม�ย
ที่จำ�กัดเสรีภ�พในก�รแสดงคว�มคิดเห็น
ต�มพระร�ชบัญญัติว่�ด้วยก�รกระทำ�คว�มผิดเกี่ยวกับคอมพิวเตอร์
พ.ศ. 2550 ที่แก้ไขฉบับที่ 2 พ.ศ. 2560
รองศ�สตร�จ�รย์ คณ�ธิป ทองรวีวงศ์ *
บทคัดย่อ
พระราชบัญญัติว่าด้วยการกระทำาความผิดเกี่ยวกับคอมพิวเตอร์ พ.ศ. 2550 ที่แก้ไขฉบับที่ 2
พ.ศ. 2560 มีฐานความผิดและมาตรการอันส่งผลกระทบต่อเสรีภาพในการแสดงความคิดเห็น ซึ่งแบ่งเป็น
สองกลุ่มหลัก คือ การกำาหนดฐานความผิดสำาหรับผู้นำาเข้าสู่ระบบและเผยแพร่ส่งต่อเนื้อหาที่ผิดกฎหมายนี้
(มาตรา 14 - 16) และการกำาหนดมาตรการปิดกั้นหรือระงับการทำาให้แพร่หลายซึ่งเนื้อหาที่ผิดกฎหมายนี้
และที่ผิดกฎหมายอื่น ซึ่งแบ่งเป็นการระงับการทำาให้แพร่หลายโดยผู้ให้บริการ (มาตรา 15) และการระงับ
การทำาให้แพร่หลายโดยคำาสั่งศาล (มาตรา 20) แม้ว่าในกรอบหลักกฎหมายสิทธิมนุษยชนระหว่างประเทศ
รัฐอาจจำากัดเสรีภาพดังกล่าวได้โดยการตรากฎหมาย แต่กฎหมายดังกล่าวจะต้องอยู่ภายใต้เกณฑ์เชิงคุณภาพ
หรือหลักปกป้องสิทธิด้วย เพื่อสร้างความสมดุลระหว่างการควบคุมเนื้อหาเพื่อปกป้องประโยชน์สำาคัญ
บางประการ เช่น ความมั่นคงของรัฐ ความสงบเรียบร้อย กับการคุ้มครองเสรีภาพในการแสดงความคิดเห็น
อันเป็นสิทธิมนุษยชนพื้นฐาน บทความนี้ศึกษากฎหมายสิทธิมนุษยชนระหว่างประเทศ กฎหมายต่างประเทศ
และคำาพิพากษาศาลต่างประเทศ โดยนำามาสังเคราะห์และจำาแนกออกมาเป็นเกณฑ์การปกป้องสิทธิ 9 เกณฑ์
เพื่อนำามาใช้ประเมินความสอดคล้องของบทบัญญัติกฎหมายตามพระราชบัญญัติดังกล่าวที่ส่งผลกระทบ
ในการจำากัดเสรีภาพในการแสดงความคิดเห็น เพื่อประเมินถึง “แนวโน้ม” ของความสอดคล้องกับหลักปกป้อง
สิทธิมนุษยชนดังกล่าว ผลการวิเคราะห์ชี้ให้เห็นทั้งกรณีที่มีแนวโน้มสอดคล้องและกรณีที่มีแนวโน้ม
ไม่สอดคล้องกับหลักสิทธิมนุษยชน กรอบหลักการและเกณฑ์การปกป้องสิทธิในบทความนี้ สามารถนำาไปใช้
พิจารณากฎหมายหรือร่างกฎหมายอื่นในยุคดิจิทัลที่มีหลักการจำากัดเสรีภาพในการแสดงความคิดเห็น
ทางระบบคอมพิวเตอร์ได้
คำ�สำ�คัญ: เสรีภาพในการแสดงความคิดเห็น เนื้อหาผิดกฎหมาย การปิดกั้นเว็บไซต์ มาตรการปกป้องสิทธิ
พระราชบัญญัติว่าด้วยการกระทำาความผิดเกี่ยวกับคอมพิวเตอร์
* รองศาสตราจารย์ประจำาคณะนิติศาสตร์และผู้อำานวยการสถาบันกฎหมายสื่อดิจิทัล มหาวิทยาลัย
เกษมบัณฑิตและผู้ทรงคุณวุฒิด้านสิทธิพลเมือง สำานักงานคณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติ
