Page 149 - รายงานฉบับสมบูรณ์ โครงการจัดทำข้อเสนอแนะ มาตรการหรือแนวทางในการเพิ่มประสิทธิภาพการปฏิบัติงานตามพระราชบัญญัติสัญชาติ (ฉบับที่ 5) พ.ศ. 2555 เพื่อส่งเสริมและคุ้มครองสิทธิมนุษยชน
P. 149
142
เจ้าหน้าที่ในการสอบพยานหลักฐาน และลดภาระแก่
คนไทยพลัดถิ่นในการนำพยานมาให้ปากคำแก่เจ้าหน้าที่ โดย
อาจจะกำหนดแนวปฏิบัติในรูปแบบของประกาศกระทรวงหรือ
หนังสือสั่งการในการปฏิบัติหน้าที่ของเจ้าหน้าที่
- กรณีปัญหาเกี่ยวกับพยานเสียชีวิต คณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติควรมีการปรึกษาหารือกับ
หรือไม่มีญาติมาให้การรับรอง กรมการปกครอง เพื่อสะท้อนปัญหาและหาแนวทางแก้ไข
เนื่องจากกรณีปัญหาคนไทยพลัดถิ่นไม่มีญาติคนไทยให้การ
รับรอง หรือญาติเสียชีวิตแล้วนั้น ถือว่าเป็นปัญหาสำคัญที่ทำ
กระบวนการขอคืนสัญชาติไทยเกิดความชะงัก เนื่องจากถูก
สงสัยว่าอาจไม่ใช่คนไทยพลัดถิ่นจริง ๆ ฉะนั้นคณะกรรมการ
สิทธิมนุษยชนแห่งชาติและกรมการปกครอง ควรร่วมกันแก้ไข
ปัญหาโดยให้กรมการปกครองออกหนังสือสั่งการถึงแนวทางการ
แก้ไขปัญหา เช่น
- กรณีไม่มีญาติมารับรอง อาจใช้วิธีการประชาคมหมู่บ้าน
ในรูปแบบของคณะกรรมการและกำหนดให้มีส่วนร่วมของภาค
ประชาสังคมเข้าร่วมสังเกตการณ์หรือเป็นหนึ่งในคณะกรรมการ
เพื่อร่วมกันกลั่นกรองประวัติความเป็นมาของบุคคลดังกล่าว
- กรณีมีพยาน แต่พยานอาจเสียชีวิตก่อนที่จะได้
สอบปากคำ ซึ่งถือว่าพยานมีเหตุจำเป็นอื่น อันเป็นการยากแก่
การนำพยานมาให้ปากคำต่อพนักงานเจ้าหน้าที่ในภายภาคหน้า
เช่น ผู้สูงอายุ เจ็บป่วย เป็นต้น ทางกรมการปกครองควรมีการ
กำหนดแนวปฏิบัติให้บุคคลเหล่านี้ สามารถยื่นคำร้องต่อ
พนักงานเจ้าหน้าที่ เพื่อขอให้มีการสอบสวนพยานไว้ล่วงหน้า
ในรูปแบบของบันทึกถ้อยคำพยาน และผู้ร้องสามารถนำบันทึก
ถ้อยคำดังกล่าวมาใช้ประกอบการยื่นคำขอรับรองความเป็นคน
ไทยพลัดถิ่นได้ เนื่องจากพยานบุคคลเหล่านี้ บางคนเป็นพ่อ
หรือแม่ หรือญาติใกล้ชิดกับผู้ยื่นคำร้อง และหากเสียชีวิตก่อนที่
จะได้มีการสอบปากคำ ก็จะส่งให้ผู้ยื่นคำขอขาดพยานบุคคล
ปากสำคัญในการยืนยันว่าเป็นผู้มีเชื้อสายไทยไป
