Page 42 - เอกสาร/สื่อเผยแพร่และขับเคลื่อนพัฒนาจากรายงานการศึกษาวิจัยในประเด็น “ธุรกิจกับสิทธิมนุษยชน”

๔๐

ทั้งนี้ จากการติดตามและประเมินกระบวนการและแผน NAP พบวา รัฐบาลไทยไดใหการรับรองแผน NAP ในป ๒๕๖๒
โดย ๑ ใน ๔ ประเด็นหลัก คือ นักปกปองสิทธิมนุษยชน (Human Rghts Defenders) ซึ่งไดแสดงความมุงมั่นตั้งใจ
ในการดําเนินการเรื่องดังกลาว นอกจากนั้น ยังกําหนดประเด็นนักปกปองสิทธิมนุษยชนไวในแผนแมบทแหงชาติ
ดานสิทธิมนุษยชน ทําใหหลาย ๆ หนวยงานไดกําหนดการดําเนินงานเพื่อสงเสริม เผยแพรความรู หารือนโยบายไกลเกลี่ย
และการปองกันการละเมิดตอนักปกปองสิทธิมนุษยชน รวมถึงการปรับแกประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญา
มาตรา ๑๖๑/๑ ซึ่งใหอํานาจศาลในการปกปองและคุมครองสิทธิและเสรีภาพ โดยกําหนดขั้นตอนรายละเอียดของคําฟอง
๒๗
ประชาชนที่เปนโจทกกอนที่จะไตสวนมูลฟอง ซึ่งจะชวยตัดเรื่องการแกลงฟองไปได และสํานักงานคณะกรรมการปองกัน
และปราบปรามการทุจริต (ป.ป.ช.) ไดรับมอบหมายดําเนินการศึกษาและยกรางกฎหมายปองกันการนํามาตรการ
ฟองรองคดีเพื่อปดปากนักปกปองสิทธิมนุษยชน หรือที่เรียกวา “การดําเนินคดีเชิงยุทธศาสตรเพื่อปดกั้นการมีสวนรวม
สาธารณะ (Strategic Lawsuits Against Public Participation: SLAPP)” หรือ “การฟองปดปาก” มาใช

แตทวา ยังพบ สถานการณการละเมิดสิทธิมนุษยชน
ของนักปกปองสิทธิมนุษยชนที่เกิดขึ้นในหลายพื้นที่ นัก
ปกปองสิทธิมนุษยชนเผชิญหนากับปญหาขอทาทายตาง ๆ
ในการขับเคลื่อนและดําเนินกิจกรรมในประเทศไทย
โดยมีขอมูลรายงานการกระทําละเมิดและคุกคามตอนักปกปอง
สิทธิมนุษยชนทั้งจากการสังหาร การทํารายรางกาย
การใชถอยคํา/คําพูด และการใชกระบวนการยุติธรรมตาง ๆ
ซึ่งพฤติการณของการกระทําเกี่ยวของกับการขมขูคุกคาม
การควบคุม/คุมขังโดยมิชอบ การลวงละเมิดทางเพศ
การซอมทรมาน และ/หรือการบังคับใหสูญหาย พรอมทั้ง
พบวา มีการนํามาตรการฟองปดปาก (SLAPP) มาใชอยาง
แพรหลาย โดยสงผลกระทบตอสิทธิและเสรีภาพขั้นพื้นฐาน
รวมถึงเสรีภาพในการแสดงออกซึ่งความคิดเห็น เชนเดียว
กับในการดําเนินกิจกรรมหรือหวงโซอุปทานตาง ๆ
พบการรองเรียนการกระทําละเมิดตอนักปกปองสิทธิมนุษยชน
ที่เพิ่มมากขึ้น และยังมีการคุกคามตอนักปกปองสิทธิมนุษชน
ในรูปแบบตาง ๆ มากขึ้นเรื่อย ๆ

โดยเฉพาะอยางยิ่งในสวนของธุรกิจกับสิทธิมนุษยชนที่กระทบตอผูหญิงปกปองสิทธิมนุษยชนในประเทศไทย
โดยมีรูปแบบการคุกคามตาง ๆ และทําใหเกิดความหวงกังวลทั้งของสหประชาชาติ และรัฐบาลไทย โดยในรายงาน
ของสหประชาชาติ ป ๒๕๕๘ นําเสนอขอมูลการคุกคามในหลายลักษณะ รวมถึงการบังคับสูญหาย นอกจากนั้น
ยังพบวา ปจจุบันยังมีการฟอง SLAPP โดยเฉพาะขอพิพาทรัฐ-เอกชน-ชุมชน ในดานธุรกิจกับสิทธิมนุษยชน รวมถึง
ผลกระทบตอเสรีภาพในการแสดงออกซึ่งความคิดเห็น และเสรีภาพในการชุมนุมในการปกปองสิทธิมนุษยชน

๒๗ ดูรายละเอียดเพิ่มเติมจาก พระราชบัญญัติแกไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญา (ฉบับที่ ๓๔) พ.ศ. ๒๕๖๒
<www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2562/A/034/T_0018.PDF> “มาตรา ๑๖๑/๑ ในคดีราษฎรเปนโจทก หากความปรากฏตอศาลเองหรือมีพยานหลักฐาน
ที่ศาลเรียกวา โจทกฟองคดีโดยไมสุจริต หรือโดยบิดเบือนขอเท็จจริง เพื่อกลั่นแกลงหรือเอาเปรียบจําเลย หรือโดยมุงหวังผลอยางอื่นยิ่งกวาประโยชนที่พึ่งไดโดยชอบ
ใหศาลยกฟอง และหามมิใหโจทกยื่นฟองในเดียวกันนั้นอีกการฟองคดีโดยไมสุจริต ตามวรรคหนึ่งใหหมายความรวมถึงการที่โจทกจงใจฝาฝนคําสั่ง หรือคําพิพากษา
ของศาลในคดีอาญาอื่น ซึ่งถึงที่สุดแลวโดยปราศจากเหตุผลอันสมควรดวย”