Page 42 - รายงานผลการศึกษาวิจัยเพื่อจัดทำข้อเสนอแนะ มาตรการหรือแนวทางในการส่งเสริมและคุ้มครองสิทธิมนุษยชนที่เกี่ยวกับการบริหารจัดการทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมอย่างยั่งยืน (ฉบับสมบูรณ์)

รายงานผลการศึกษาวิจัยเพื่อจัดท าข้อเสนอแนะ มาตรการ หรือแนวทางในการส่งเสริมและ
คุ้มครองสิทธิมนุษยชนที่เกี่ยวกับการบริหารจัดการทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมอย่างยั่งยืน

36
ไว้ในประกาศกระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม ตามรัฐธรรมนูญฉบับที่ผ่านมาแล้ว แต่ยังคงมี
ข้อพิจารณาว่า ที่ก าหนดไว้ในเอกสารท้ายประกาศ 1

 หน้าที่ของรัฐในการเปิดเผยข้อมูลและจัดท าข้อมูลให้ประชาชนเข้าถึงได้โดยสะดวก

มาตรา 59 “รัฐต้องเปิดเผยข้อมูลหรือข่าวสารสาธารณะในครอบครองของหน่วยงานของรัฐ
ที่มิใช่ข้อมูลเกี่ยวกับความมั่นคงของรัฐหรือเป็นความลับของทางราชการตามที่กฎหมายบัญญัติ และต้องจัดให้

ประชาชนเข้าถึงข้อมูลหรือข่าวสารดังกล่าวได้โดยสะดวก”

ได้ถูกย้ายมาไว้ในหมวด ‘หน้าที่ของรัฐ’ แตกต่างจากการอยู่ในหมวด ‘สิทธิและเสรีภาพ’ ตาม

รัฐธรรมนูญฉบับที่ผ่านมา

 หน้าที่ของรัฐในการด าเนินการเกี่ยวกับทรัพยากร รวมถึงการกระจายการถือครองที่ดิน

มาตรา 72 “รัฐพึงด าเนินการเกี่ยวกับที่ดิน ทรัพยากรน้ า และพลังงาน ดังต่อไปนี้

(1) วางแผนการใช้ที่ดินของประเทศให้เหมาะสมกับสภาพของพื้นที่และศักยภาพของที่ดินตาม

หลักการพัฒนาอย่างยั่งยืน
(2) จัดให้มีการวางผังเมืองทุกระดับและบังคับการให้เป็นไปตามผังเมืองอย่างมีประสิทธิภาพ

รวมตลอดทั้งพัฒนาเมืองให้มีความเจริญโดยสอดคล้องกับความต้องการของประชาชน
ในพื้นที่

(3) จัดให้มีมาตรการกระจายการถือครองที่ดินเพื่อให้ประชาชนสามารถมีที่ท ากินได้อย่างทั่วถึง

และเป็นธรรม
(4) จัดให้มีทรัพยากรน้ าที่มีคุณภาพและเพียงพอต่อการอุปโภคบริโภคของประชาชน รวมทั้ง

การประกอบเกษตรกรรม อุตสาหกรรม และการอื่น

(5) ส่งเสริมการอนุรักษ์พลังงานและการใช้พลังงานอย่างคุ้มค่า รวมทั้งพัฒนาและสนับสนุนให้
มีการผลิตและการใช้พลังงานทางเลือกเพื่อเสริมสร้างความมั่นคงด้านพลังงานอย่างยั่งยืน”

เป็นการก าหนดนโยบายให้เป็นหน้าที่ของรัฐ จึงมีข้อพิจารณาว่าหากรัฐไม่ได้ด าเนินการ หรือ
ด าเนินการไม่ส าเร็จ ประชาชนมีสิทธิเรียกร้องต่อรัฐหรือไม่ ซึ่งในมาตรา 51 ได้บัญญัติว่า “การใดที่รัฐธรรมนูญ

บัญญัติให้เป็นหน้าที่ของรัฐตามหมวดนี้ ถ้าการนั้นเป็นการท าเพื่อให้เกิดประโยชน์แก่ประชาชนโดยตรง ย่อม
เป็นสิทธิของประชาชนและชุมชนที่จะติดตามและเร่งรัดให้รัฐด าเนินการ รวมตลอดทั้งฟ้องร้องหน่วยงานของ

รัฐที่เกี่ยวข้อง เพื่อจัดให้ประชาชนหรือชุมชนได้รับประโยชน์นั้นตามหลักเกณฑ์และวิธีการที่กฎหมายบัญญัติ”

36 ประกาศกระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม เรื่อง ก าหนดโครงการกิจการหรือการด าเนินการที่อาจมีผลกระทบต่อทรัพยากร-

ธรรมชาติ คุณภาพสิ่งแวดล้อม สุขภาพ อนามัย คุณภาพชีวิต ของประชาชนในชุมชนอย่างรุนแรง ซึ่งต้องจัดท ารายงานการประเมินผล
กระทบสิ่งแวดล้อมและหลักเกณฑ์ วิธีการ และเงื่อนไขในการจัดท ารายงานการประเมินผลกระทบสิ่งแวดล้อม

2-24 สถาบันวิจัยเพื่อการพัฒนาประเทศไทย