Page 121 - รายงานผลการศึกษาวิจัยเพื่อจัดทำข้อเสนอแนะ มาตรการหรือแนวทางในการส่งเสริมและคุ้มครองสิทธิมนุษยชนที่เกี่ยวกับการบริหารจัดการทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมอย่างยั่งยืน (ฉบับสมบูรณ์)
P. 121
รายงานผลการศึกษาวิจัยเพื่อจัดท าข้อเสนอแนะ มาตรการ หรือแนวทางในการส่งเสริมและ
คุ้มครองสิทธิมนุษยชนที่เกี่ยวกับการบริหารจัดการทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมอย่างยั่งยืน
ประมวลกฎหมายที่ดิน ชาวบ้านไม่สามารถน าพยานบุคคลหรือเอกสารแสดงการเสียภาษีบ ารุงท้องที่มาใช้เป็น
หลักฐานในการพิสูจน์สิทธิการเข้าถือครองประโยชน์ได้ การที่ชาวบ้านเข้าไปอยู่ในที่ดินซึ่ง ออป. เป็นผู้มีสิทธิ
ครอบครองดูแลรักษาและใช้ประโยชน์จึงเป็นการกระท าละเมิด ด้วยเหตุนี้ ออป. จึงมีสิทธิฟ้องขับไล่พร้อม
เรียกค่าเสียหาย นอกจากนี้ ศาลได้วินิจฉัยว่า มติคณะรัฐมนตรี ลงวันที่ 22 กุมภาพันธ์ 2554 ไม่ใช่กฎหมาย
เป็นเรื่องนโยบายทั่วๆ ไป และเพียงให้แนวทางหน่วยงานของรัฐที่จะยอมผ่อนปรนให้แก่ราษฎรที่เป็นคู่กรณีได้
เท่านั้น ซึ่งไม่ตัดอ านาจฟ้องคดีของ ออป. ซึ่งถูกโต้แย้งสิทธิและหน้าที่ตามประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความ
11
แพ่ง มาตรา 55
สถานการณ์ปัจจุบันในพื้นที่ชุมชนบ่อแก้วยังคงไม่มีความชัดเจนว่าจะด าเนินการอย่างไรต่อไป เพราะ
ในแง่หนึ่งศาลฎีกาได้ตัดสินแล้วว่าชาวบ้านไม่มีสิทธิอยู่ในพื้นที่ ถึงแม้ในทางนโยบายจะชะลอการบังคับตาม
ค าพิพากษาไว้ก็ตาม แต่ก็ยังมีความไม่แน่นอนว่าชาวบ้านจะอยู่ต่อไปได้นานแค่ไหน
3.2.1.2 สภาพปัญหาในปัจจุบัน
จากศึกษาพื้นที่ข้างต้นสามารถสรุปสภาพปัญหาที่เกิดจากการประกาศเขตพื้นที่ป่าสงวนและอุทยาน
แห่งชาติทับพื้นที่อยู่อาศัยและท ากินของชาวบ้านได้ ดังนี้
(1) พื้นที่บ้านโป่งลึก-บ้านบางกลอย จังหวัดเพชรบุรี
– การบังคับอพยพชาวกะเหรี่ยงบ้านโป่งลึก-บางกลอย ในปี พ.ศ. 2539 ท าให้ความเป็นอยู่ของ
ชาวกะเหรี่ยงเปลี่ยนแปลงไปด้วยปัจจัยหลายประการ เช่น ข้อจ ากัดของแปลงที่ดิน สภาพ
ความอุดมสมบูรณ์ของพื้นดินและแหล่งน้ า ข้อก าหนดห้ามย้ายที่อยู่อาศัยและต้องอยู่รวมกัน
ห้ามกระจายการตั้งที่อยู่อาศัย เป็นต้น ซึ่งส่งผลให้ไม่สามารถท าเกษตรกรรมแบบไร่
หมุนเวียนได้ ผลผลิตที่ได้จึงน้อยกว่าความจ าเป็นแก่การด ารงชีพ
– ในด้านวัฒนธรรมของชาวกะเหรี่ยงผูกพันอยู่กับธรรมชาติ พิธีกรรมและความเชื่อของชาว
กะเหรี่ยงจึงสะท้อนความเคารพที่มีต่อธรรมชาติ เมื่อสภาพแวดล้อมหรือธรรมชาติ
ที่เปลี่ยนแปลงไปกับความคุ้นเคยของชาวกะเหรี่ยง ท าให้วัฒนธรรมของกะเหรี่ยงเปลี่ยนไป
เช่น ตามธรรมเนียมของชาวกะเหรี่ยงเมื่อเก็บเกี่ยวได้แล้วจะต้องท าพิธีกรรมขอบคุณพระแม่
ธรณีและพระแม่โพสพ แต่พิธีกรรมดังกล่าวต้องเปลี่ยนไปเนื่องจากผลผลิตที่ได้นั้นไม่เพียงพอ
แก่การยังชีพ เป็นต้น
– แม้ว่ารัฐบาลไทยจะเข้ามารับรองสถานะการด ารงอยู่เป็นชุมชนของชาวกะเหรี่ยงโดยประกาศ
ตั้งหมู่บ้านบางกลอยตามพระราชบัญญัติลักษณะการปกครองท้องที่ พ.ศ. 2457 แต่ก็เป็น
เพียงการรับรอง การจัดตั้งชุมชนเพื่อเป็นเขตการปกครองตามกฎหมายเท่านั้น เพราะเมื่อ
11 ค าพิพากษาศาลฎีกาที่ 9966/2559.
3-10 สถาบันวิจัยเพื่อการพัฒนาประเทศไทย
