Page 229 - รายงานการศึกษาวิจัย เรื่อง ความสัมพันธ์ระหว่างสิทธิมนุษยชนและสิ่งแวดล้อมเพื่อการคุ้มครองสิทธิมนุษยชนที่เกี่ยวกับสิ่งแวดล้อมอย่างยั่งยืน

ส�ำนักงำนคณะกรรมกำรสิทธิมนุษยชนแห่งชำติ

อย่างไรก็ดี ข้อเสียของการน�าสิทธิมนุษยชนที่มีอยู่แล้วมาใช้คุ้มครองสิ่งแวดล้อมอาจท�าให้กลไก

ในการคุ้มครองมีความยากล�าบากในแง่ของกระบวนการในการพิสูจน์ให้ครบถ้วนถึงการละเมิดสิทธิในสิ่งแวดล้อมซึ่ง
ต้องใช้ขั้นตอนและวิธีการต่าง ๆ ในการพิสูจน์ ซึ่งต้องมีกระบวนการแก้ไขภาระการพิสูจน์ในกฎหมายภายในต่อไป

ทั้งนี้ การคุ้มครองสิ่งแวดล้อมโดยอาศัยสิทธิมนุษยชนเท่าที่มีอยู่ถือเป็นสิ่งที่ส�าคัญต่อนานาประเทศ
โดยยังไม่มีความจ�าเป็นต้องรับรองว่าสิทธิในสิ่งแวดล้อมเป็นสิทธิมนุษยชนหรือไม่ เนื่องจากปัญหาดังกล่าวเป็นปัญหา
ที่ยังไม่เป็นที่ยุติ ดังนั้น หากประเทศใดยึดหลักในการคุ้มครองสิ่งแวดล้อมให้ดีเสมอ ท�าให้ประชาชนได้อยู่อาศัยใน

สิ่งแวดล้อมที่ดี ย่อมเป็นการคุ้มครองสิทธิมนุษยชนไปด้วย

๔) สิทธิเชิงกระบวนการในการคุ้มครองสิ่งแวดล้อมถือว่าเป็นเครื่องมือส�าคัญ

สิทธิเชิงกระบวนการ เช่น สิทธิในการเข้าถึงข้อมูลข่าวสาร สิทธิในการมีส่วนร่วมตัดสินใจใน
โครงการที่มีผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อมและสุขภาพ สิทธิในการเข้าถึงกระบวนการยุติธรรมทางสิ่งแวดล้อม เป็นสิทธิที่
มีอยู่แล้วและมีส่วนช่วยที่ส�าคัญที่จะท�าให้เกิดการคุ้มครองสิ่งแวดล้อม นอกเหนือจากการคุ้มครองสิทธิในเชิงเนื้อหา

ซึ่งปรากฏอยู่ในตราสารระหว่างประเทศที่เกี่ยวข้องกับสิ่งแวดล้อมเป็นส่วนใหญ่ ดังนั้น สิทธิเชิงกระบวนการจึงเป็นสิ่ง
ที่รัฐจะละเลยไม่ได้ในการคุ้มครองสิ่งแวดล้อม

ทั้งนี้ ปัจจุบันยังไม่วิธีการและกระบวนการในการปรับใช้สิทธิเชิงกระบวนการที่เป็นรูปธรรม ใน
แต่ละกิจกรรมที่มีผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อม จึงสมควรมีกฎหมายที่ก�าหนดวิธีการในการน�าสิทธิเชิงกระบวนการไปปรับ
ใช้ให้เกิดความชัดเจนเพื่อท�าให้สิทธิเชิงเนื้อหาได้รับการเคารพอย่างเต็มที่

๗.๑.๒ การคุ้มครองสิทธิมนุษยชนที่เกี่ยวกับสิ่งแวดล้อม

 ในระดับระหว่างประเทศ การคุ้มครองสิ่งแวดล้อมได้รับการยอมรับว่ามีความจ�าเป็นเพื่อให้การ
คุ้มครองสิทธิมนุษยชนประเภทต่าง ๆ เป็นไปอย่างมีประสิทธิภาพ แต่ยังไม่มีการยอมรับสิทธิใน

สิ่งแวดล้อม (Right to Environment) ในฐานะสิทธิมนุษยชนประเภทหนึ่งเป็นการเฉพาะ

 ในภูมิภาคยุโรป ศาลสิทธิมนุษยชนแห่งยุโรปได้น�าเอากลไกทางสิทธิมนุษยชนมาใช้ในข้อพิพาท

เกี่ยวกับสิ่งแวดล้อม โดยอาศัยสิทธิมนุษยชนที่ได้รับการรับรองอยู่แล้วมาปรับใช้กับสถานการณ์ปัญหา
สิ่งแวดล้อมที่เกิดขึ้นเป็นรายกรณีไป เช่น สิทธิในชีวิต สิทธิในการเคารพชีวิตส่วนตัวและครอบครัว
เป็นต้น

228