Page 231 - รายงานการศึกษาวิจัย เรื่อง ความสัมพันธ์ระหว่างสิทธิมนุษยชนและสิ่งแวดล้อมเพื่อการคุ้มครองสิทธิมนุษยชนที่เกี่ยวกับสิ่งแวดล้อมอย่างยั่งยืน
P. 231
ส�ำนักงำนคณะกรรมกำรสิทธิมนุษยชนแห่งชำติ
รับผิดชอบเพื่อให้เกิดการเคารพ คุ้มครอง และเติมเต็มสิทธิมนุษยชนให้สมบูรณ์ สิ่งที่ส�าคัญคือความเชื่อมโยงระหว่าง
สิทธิต่าง ๆ ที่มีกฎหมายคุ้มครองว่ามีความเชื่อมโยงกันอย่างไร รวมถึงสิทธิชุมชน และสิทธิเชิงกระบวนการที่มีอยู่ใน
กฎหมายรัฐธรรมนูญ ยิ่งไปกว่านั้น การน�าสิทธิมนุษยชนเท่าที่มีอยู่และได้รับความคุ้มครองอยู่ในปัจจุบันมาคุ้มครอง
สิ่งแวดล้อมยังคงท�าได้อย่างจ�ากัด สมควรต้องสร้างองค์ความรู้ในการปรับใช้สิทธิมนุษยชนเท่าที่มีอยู่คุ้มครองสิทธิ
มนุษยชนในประเทศไทยให้เต็มที่ครบถ้วน หากปรากฏว่าได้ใช้สิทธิเท่าที่มีอยู่แล้วยังไม่อาจคุ้มครองสิ่งแวดล้อมได้ก็
สมควรศึกษาปรับปรุงกฎหมายและกระบวนการต่าง ๆ ให้สอดคล้องต้องกันด้วย
อย่างไรก็ตาม การคุ้มครองสิ่งแวดล้อมไม่ว่าจะด�าเนินการไปด้วยวิธีการใด หากผลสุดท้ายคือการที่
ประเทศไทยมีสิ่งแวดล้อมที่ดีย่อมถือว่าเป็นสิ่งที่เป็นประโยชน์ต่อประเทศชาติทั้งสิ้น อย่างไรก็ดี ปัญหาเกี่ยวกับสิทธิ
มนุษยชนมิใช่เป็นเพียงปัญหาที่อยู่ภายในประเทศแต่สิทธิมนุษยชนมีความเป็นสากล ดังนั้น การจะคุ้มครองสิ่งใดใน
ฐานะที่เป็นสิทธิมนุษยชนจึงสมควรพิจารณาบริบทระหว่างประเทศว่าเป็นการคุ้มครองในฐานะที่เป็นสิทธิมนุษยชน
หรือคุ้มครองเพียงสิทธิตามรัฐธรรมนูญที่มิใช่สิทธิมนุษยชน เพราะฐานกฎหมายในการกล่าวอ้างมีความแตกต่างกัน
๗.๒ บทสรุปและข้อเสนอแนะ
๗.๒.๑ แนวทางในการสนับสนุนสิทธิชุมชนและสิทธิในสิ่งแวดล้อมให้เป็นจริงในสังคมไทยภายใต้
บริบทสากลและบริบทประเทศ
สิทธิที่มีอยู่แล้วก็ให้มีอยู่ต่อไป เช่น กรณีของสิทธิชุมชน ควรบัญญัติไว้ในรัฐธรรมนูญฉบับใหม่
ควรมีกฎหมายล�าดับรองเขียนขยายความว่าสิทธิชุมชนตามความหมายในรัฐธรรมนูญว่ามีเงื่อนไข
การน�าไปใช้อย่างไรบ้าง ตามแนวคิดที่เป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อมและสอดคล้องกับการพัฒนาที่ยั่งยืน
แบบไทย
ส่วนเรื่องสิทธิในสิ่งแวดล้อมที่ดีหรือสิทธิที่จะมีชีวิตอยู่ในสิ่งแวดล้อมที่ดี ถ้าจะให้บัญญัติขึ้นใหม่ก็
สามารถท�าได้ เพียงแต่จะต้องเขียนเชื่อมโยงให้ดีกับเรื่องสิทธิชุมชนที่มีอยู่เดิมในรัฐธรรมนูญ เพราะ
สิทธิชุมชนเป็นสิทธิเชิงกลุ่ม
รัฐธรรมนูญฉบับใหม่ควรบัญญัติเรื่องสิทธิเชิงกระบวนการส�าหรับกรณีสิ่งแวดล้อมเป็นการเฉพาะ
ทั้งสามเรื่อง ได้แก่ สิทธิในข้อมูลสิ่งแวดล้อม สิทธิมีส่วนร่วมในการตัดสินใจเรื่องที่มีผลกระทบต่อ
สิ่งแวดล้อม และสิทธิในการเข้าถึงกระบวนการยุติธรรมทางสิ่งแวดล้อม เพื่อให้ปรัชญาของการ
ปกป้องสิ่งแวดล้อมที่มีลักษณะเฉพาะตัวได้สะท้อนออกมาเป็นรูปธรรมและมีความชัดเจนต่อการน�า
ไปปฏิบัติขยายผล
230
