Page 170 - รายงานการศึกษาวิจัย เรื่อง ความสัมพันธ์ระหว่างสิทธิมนุษยชนและสิ่งแวดล้อมเพื่อการคุ้มครองสิทธิมนุษยชนที่เกี่ยวกับสิ่งแวดล้อมอย่างยั่งยืน

ความสัมพันธ์ระหว่างสิทธิมนุษยชนและสิ่งแวดล้อม
เพื่อการคุ้มครองสิทธิมนุษยชนที่เกี่ยวกับสิ่งแวดล้อมอย่างยั่งยืน

ข. สิทธิเชิงกระบวนการ

๑) สิทธิในการเข้าถึงข้อมูลข่าวสาร (Right to Access to Information)
๒) สิทธิในการมีส่วนร่วมตัดสินใจ (Right to Decision-Making)

๓) สิทธิในการเข้าถึงกระบวนการยุติธรรม (Right to Access to Justice)
พึงเข้าใจว่าสิทธิมนุษยชนทั้งหลายเหล่านี้ เป็นสิทธิที่ไม่อาจพิจารณาแยกกันได้โดย
อิสระ การแยกออกมาพิจารณาก็เพื่อประโยชน์ในทางวิชาการเท่านั้น เพราะการละเมิดต่อสิทธิอย่างหนึ่งอาจกระทบกับ

สิทธิอีกอย่างหนึ่งก็ได้ เช่น การละเมิดต่อสิทธิในสุขภาพที่ดี ในท้ายที่สุดมักจะละเมิดต่อสิทธิในชีวิตไปด้วยเนื่องจากท�าให้
ชีวิตของคน ๆ หนึ่งต้องสั้นลงไปกว่าปกตินั่นเอง

๒) องค์การเพื่อความร่วมมือทางเศรษฐกิจและการพัฒนา
องค์การเพื่อความร่วมมือทางเศรษฐกิจและการพัฒนา (OECD) นั้น โดยภาระหน้าที่แล้ว
มีความเกี่ยวข้องกับสิทธิมนุษยชนน้อยกว่าองค์การสหประชาชาติ แต่ในปัจจุบันการพัฒนาเศรษฐกิจมีความจ�าเป็นต้อง

ใส่ใจสิ่งแวดล้อมไปด้วย อันถือว่าเป็นความรับผิดชอบของมนุษย์ทุกคน OECD จึงได้ออกข้อเสนอแนะและแนวทางเกี่ยวกับ
การใช้สิทธิเชิงกระบวนการในการคุ้มครองสิ่งแวดล้อม ด้วยหลัก Free, Prior and Informed Consent โดยก�าหนดให้

ชุมชนท้องถิ่นดั้งเดิมมีสิทธิเฉพาะตัวที่จะต้องได้รับการเคารพ สิทธิของชุมชนท้องถิ่นถือเป็นสิทธิร่วมกัน (Collective
Right) ซึ่งหมายถึงชุมชนโดยรวม (Community as a Whole) จะต้องมีสิทธิในการได้รับหรือปฏิเสธหลัก Free, Prior and
104
Informed Consent โดยหลักการดังกล่าวมีความหมาย ดังนี้

Free Free หมายถึงความเป็นอิสระจากการบังคับ การข่มขู่ การควบคุม การบีบบังคับ
หรือกดดัน โดยรัฐบาลหรือบริษัทใด ๆ

Prior Prior หมายถึง การด�าเนินการก่อนที่รัฐบาลจะจัดสรรพื้นที่ หรือก�าหนดพื้นที่เพื่อ

กิจกรรมใด และก่อนที่จะอนุมัติโครงการใด จะต้องให้เวลาในการพิจารณาข้อมูลและ
การตัดสินใจอย่างเพียงพอ

Informed Informed หมายถึงการให้ข้อมูลที่เกี่ยวข้องเพื่อการตัดสินใจว่าจะยอมรับหรือ
ไม่ยอมรับโครงการ โดยข้อมูลที่ให้จะต้องเป็นภาษาที่สามารถเข้าใจง่าย การเข้าถึงข้อมูล

โดยอิสระ ไม่เพียงแต่ข้อมูลของเจ้าของโครงการหรือรัฐบาลเท่านั้น แต่หมายถึงการเข้าถึง
ผู้เชี่ยวชาญด้านกฎหมายและเทคนิค เพื่อช่วยในการตัดสินใจในกรณีจ�าเป็นด้วย

Consent Consent หมายถึง การที่บุคคลที่เกี่ยวข้องกับโครงการจะต้องอนุญาตให้ชุมชน

ท้องถิ่นดั้งเดิมตอบตกลงหรือปฏิเสธโครงการ และแต่ละขั้นตอนของโครงการ ตาม
กระบวนการตัดสินใจในทางเลือกต่าง ๆ สิทธิในการให้ความยินยอมหรือยับยั้งเป็นความ

แตกต่างที่ส�าคัญที่สุดระหว่างสิทธิของคนท้องถิ่นดั้งเดิมกับผู้ได้รับผลกระทบจากโครงการ
อื่น ๆ

104
From Guide to free prior and informed consent (pp 8) by Hill Lillywhite and Simon 2010, Victoria: Oxfam.

169