Page 169 - รายงานการศึกษาวิจัย เรื่อง ความสัมพันธ์ระหว่างสิทธิมนุษยชนและสิ่งแวดล้อมเพื่อการคุ้มครองสิทธิมนุษยชนที่เกี่ยวกับสิ่งแวดล้อมอย่างยั่งยืน

ส�ำนักงำนคณะกรรมกำรสิทธิมนุษยชนแห่งชำติ

ผู้รายงานพิเศษแห่งสหประชาชาติว่าด้วยสิทธิมนุษยชนและสิ่งแวดล้อม ได้สรุปสถานการณ์

ทั่วโลกเกี่ยวกับประเด็นด้านสิทธิมนุษยชนและสิ่งแวดล้อมเพื่อศึกษาหาข้อสรุปและพัฒนาการ ดังนี้
(๑) สิ่งแวดล้อมในฐานะที่เป็นสิ่งที่ควรกระท�าเพื่อที่จะคุ้มครองสิทธิมนุษยชน ในฐานะที่

สิทธิมนุษยชนเป็นพันธกรณีของรัฐทุกรัฐที่มีหน้าที่ท�าให้แน่ใจว่าระดับของการคุ้มครอง
สิ่งแวดล้อมมีความจ�าเป็นในการใช้ปกป้องสิทธิทั้งหลาย
(๒) สิทธิมนุษยชน โดยเฉพาะอย่างยิ่ง การเข้าถึงข้อมูล การมีส่วนร่วมในการตัดสินใจ

การเข้าถึงความยุติธรรมในสิ่งแวดล้อม เป็นสิ่งที่ส�าคัญต่อการตัดสินใจในสิ่งแวดล้อมที่ดี
(๓) สิทธิในความปลอดภัย สุขภาพ สมดุลนิเวศวิทยาสิ่งแวดล้อม ในฐานะที่เป็นสิทธิมนุษยชน
โดยเอกเทศ

จากการศึกษาพบว่าสิทธิมนุษยชนที่เกี่ยวข้องกับสิ่งแวดล้อม หรืออาจเรียกว่าสิทธิอนุพันธ์
(Derivative Rights) มีอยู่หลายสิทธิ เช่น

ก. สิทธิเชิงเนื้อหา
๑) สิทธิในชีวิต (Right to Life) บุคคลย่อมมีสิทธิในชีวิตของตนเอง ไม่มีใครที่จะสามารถ

ท�าอันตรายต่อชีวิตมนุษย์อันเป็นสิทธิที่มีมาแต่ก�าเนิดของมนุษย์ได้ หากมีผู้กระท�าต่อสิ่งแวดล้อมอันส่งผลให้ชีวิตของมนุษย์
ต้องสูญเสียไปก่อนวัยอันสมควร ผู้นั้นละเมิดต่อสิทธิในชีวิต
๒) สิทธิในการเข้าถึงน�้า (Right to Water) สิทธิที่มนุษย์จะมีน�้าที่สะอาดเหมาะสมกับ

มนุษย์โดยทั่วไปไว้อุปโภคและบริโภคตามแต่กรณี หากผู้ใดกระท�าต่อสิ่งแวดล้อมจนกระทบต่อน�้าของมนุษย์ ท�าให้มนุษย์
ไม่อาจใช้สอยน�้าสะอาดได้ ย่อมต้องถือว่าผู้นั้นละเมิดต่อสิทธิในน�้า

๓) สิทธิในอากาศ (Right to Air) เช่นเดียวกับสิทธิในน�้า ที่มนุษย์โดยทั่วไปจ�าเป็นต้องมี
อากาศที่บริสุทธิ์ตามสมควร
๔) สิทธิในดิน (Right to Soil) เช่นเดียวกันที่มนุษย์จะต้องใช้สอยประโยชน์จากดินที่ไม่

ปนเปื้อนไปด้วยสารพิษ
๕) สิทธิในสุขภาพ (Right to Healthy) สิทธิที่มนุษย์จะไม่ถูกท�าลายสุขภาพลงให้กระทบ
ต่อสภาพความเป็นอยู่โดยปกติสุข

๖) สิทธิในอาหาร (Right to Food) มนุษย์ทุกคนต้องการอาหารที่สามารถบริโภคได้และ
เป็นประโยชน์ต่อร่างกายอันเป็นปัจจัยในการด�ารงชีวิตโดยทั่วไป หากผู้ใดกระท�าต่อสิ่งแวดล้อมจนเป็นเหตุให้อาหารต้อง
ลดน้อย หรือมีภาวะเป็นพิษ ถือว่าละเมิดต่อสิทธิในอาหารของมนุษย์

๗) สิทธิในความเป็นส่วนตัวและชีวิตครอบครัว (Right to Privacy and Family Life)
สิทธินี้ครอบคลุมความเป็นอยู่โดยปกติสุขของชีวิตส่วนตัวของคนหนึ่ง ๆ

๘) สิทธิในความเป็นเจ้าของทรัพย์สิน (Right to Property) เป็นสิทธิอันเป็นการหวงกัน
มิให้ผู้ใดละเมิดสิทธิในฐานะผู้เป็นเจ้าของทรัพย์สิน
๙) สิทธิในการได้รับการชดเชยเยียวยาความเสียหาย (Right to Remedy) ส�าหรับการ

กระท�าละเมิดต่อผู้ทรงสิทธิ

168