Page 18 - รายงานการประเมินสถานการณ์สิทธิมนุษยชนในประเทศไทย ประจำปี 2558

รายงานการประเมินสถานการณ์สิทธิมนุษยชนในประเทศไทย ปี ๒๕๕๘

๒.๓ การบริหารจัดการทรัพยากรธรรมชาติที่ดินและป่าไม้
มีชุมชนจ�านวนมากที่ได้รับผลกระทบจากค�าสั่ง คสช. ที่ ๖๔/๒๕๕๗ และที่ ๖๖/๒๕๕๗ อันเนื่องมาจากการที่เจ้าหน้าที่รัฐเข้าไป
ด�าเนินการขับไล่รื้อท�าลายทรัพย์สินของประชาชน ที่พักอาศัยหรือท�ากินในพื้นที่ป่า ซึ่งยังไม่มีความชัดเจนของการถือครอง

กรรมสิทธิ์ หรือยังเป็นข้อพิพาทของการถือครอง และใช้ประโยชน์ในพื้นที่ เนื่องจากมีหลักฐานที่เปลี่ยนแปลงไปตามนโยบาย
ของรัฐบาลในแต่ละช่วงแตกต่างกันออกไป ทั้งนี้ กสม. ได้ตรวจสอบกรณีร้องเรียนในลักษณะดังกล่าว และมีข้อเสนอแนะ
เชิงนโยบายไปยังคณะรัฐมนตรี โดยเน้นย�้าความส�าคัญของการส่งเสริมและคุ้มครองสิทธิชุมชน พร้อมกับสนับสนุน
การมีส่วนร่วมของประชาชนและชุมชนในพื้นที่ในการแก้ไขปัญหา โดยจะต้องไม่ส่งผลกระทบต่อประชาชนผู้ยากไร้ ผู้ที่มีรายได้

น้อยและผู้ไร้ที่ดินที่ท�ากิน ซึ่งได้อยู่อาศัยหรือท�ากินในพื้นที่ก่อนที่ค�าสั่ง หรือกฎหมายนั้น ๆ จะมีผลบังคับใช้ รวมถึงการตรวจ
สอบหลักฐานและแก้ไขปัญหาข้อพิพาทต่าง ๆ อย่างเหมาะสม

๒.๔ การพัฒนาเขตเศรษฐกิจพิเศษ

นโยบายการจัดตั้งเขตพัฒนาเศรษฐกิจพิเศษในพื้นที่ชายแดนเชื่อมต่อกับประเทศเพื่อนบ้านในอาเซียน ตามประกาศ
คณะกรรมการนโยบายพัฒนาเขตเศรษฐกิจพิเศษ ที่ ๑/๒๕๕๘ ลงวันที่ ๑๙ มกราคม ๒๕๕๘ และที่ ๒/๒๕๕๘ ลงวันที่ ๒๔ เมษายน
๒๕๕๘ ใน ๑๐ พื้นที่ ควบคู่กับค�าสั่งหัวหน้า คสช. ที่ ๑๗/๒๕๕๘ เรื่อง การจัดหาที่ดินเพื่อใช้ประโยชน์ในเขตพัฒนาเศรษฐกิจพิเศษ
เป็นผลให้เกิดการเพิกถอนสภาพที่ดินต่าง ๆ ให้ตกเป็นที่ราชพัสดุ และไม่อยู่ภายใต้บังคับข้อก�าหนดเกี่ยวกับการใช้ประโยชน์
ตามกฎกระทรวงให้ใช้บังคับผังเมืองรวม ซึ่งส่งผลกระทบต่อประชาชนจ�านวนมาก กสม. ได้ด�าเนินการตรวจสอบลักษณะ

การใช้ที่ดินและทรัพยากรสาธารณประโยชน์ในพื้นที่ตามแผนการลงทุน และเวนคืนที่ดินเพื่อจัดหาพื้นที่ และการจ่ายค่าชดเชย
ที่ไม่สอดคล้องกับความเป็นจริง

๒.๕ สิทธิทางการศึกษา
ในด้านความเหลื่อมล�้าและโอกาสในการเข้าถึงการศึกษา พบว่า เด็กและเยาวชนในประเทศไทยมีโอกาสได้รับการศึกษา

เพิ่มมากขึ้น แต่ยังมีบางส่วนที่ไม่สามารถเข้าถึงการศึกษาขั้นพื้นฐานได้ ในขณะที่มีประชากรที่เข้าเรียนระดับอุดมศึกษาลดน้อย
ลงกว่าครึ่งของประชากรที่เข้ารับการศึกษาทั้งหมด และมีการออกจากระบบการศึกษากลางคันในระดับการศึกษาขั้นพื้นฐาน
เพิ่มสูงขึ้น โดยเฉพาะอย่างยิ่ง ในช่วงที่มีการเลื่อนชั้นจากระดับมัธยมศึกษาตอนต้นไปยังระดับมัธยมศึกษาตอนปลาย

ในขณะที่มีจ�านวนผู้เรียนระดับประกาศนียบัตรวิชาชีพจนส�าเร็จการศึกษาจ�านวนลดน้อยลง ส่วนในด้านคุณภาพการศึกษาตาม
ตัวชี้วัดที่มีต่อการศึกษาขั้นพื้นฐานใน ๓ ด้าน พบว่าด้านผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน (O-NET PISA) ยังอยู่ในค่าเฉลี่ยที่ค่อนข้างต�่า
หรือไม่น่าพอใจมากนัก ด้านความสามารถในการคิดของผู้เรียน (GAT) มีคะแนนที่ต�่ากว่าปีที่ผ่านมา และด้านความสามารถ
ในการอ่าน เขียนและค�านวณของประชากรอายุ ๖ ปีขึ้นไป พบว่า ในกลุ่มเด็กและเยาวชน อายุ ๑๕ - ๒๔ ปี เป็นผู้ที่มีทักษะ
ทั้ง ๓ ด้านครบ คิดเป็นร้อยละ ๙๑.๑ ของประชากรในกลุ่มเด็กและเยาวชนทั้งหมด ในขณะที่ยังพบข้อจ�ากัดของระบบการบริหาร

จัดการการศึกษาที่ไม่กระจายอ�านาจ การบริหารจัดการในท้องถิ่นยังมีปัญหาเรื่องคุณภาพและการเข้าถึงการศึกษา โดยระบบ
การศึกษาที่ถูกก�าหนดจากส่วนกลาง การไม่ตอบสนองต่อความต้องการและบริบททางวัฒนธรรมที่แตกต่างหลากหลาย

๒.๖ สิทธิด้านสุขภาพ

ประเทศไทยก�าลังเข้าสู่สังคมของประชากรสูงวัยเพิ่มมากยิ่งขึ้น ท�าให้มีความเสี่ยงในการบริหารจัดการระบบประกันสุขภาพของ
ประเทศที่มีอยู่ ทั้งหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ การประกันสังคม และสวัสดิการข้าราชการ ซึ่งท�าให้รัฐบาลพยายามน�าแนวทาง
การท�าประกันสุขภาพโดยอาจให้ภาคเอกชนเข้ามามีส่วนร่วมในการบริหารจัดการ อีกทั้งรัฐบาลยังพยายามด�าเนินมาตรการต่าง ๆ
ที่เป็นการยกระดับคุณภาพการให้บริการด้านสาธารณสุขและสุขภาพของประชาชน โดยการเสริมสร้างความเข้มแข็ง

XVII