Page 161 - รายงานการศึกษา ปัญหาและผลกระทบด้านสิทธิมนุษยชนจากนโยบายของรัฐบาลในการประกาศสงครามต่อสู้เพื่อเอาชนะยาเสพติด เมื่อปี พ.ศ. 2546
P. 161
คดีฆาตกรรมที่เกิดขึ้นในช่วงระยะเวลาดังกล่าวมี “จ�านวนมากผิดปกติ” โดยเฉพาะอย่างยิ่ง
เมื่อเปรียบเทียบกับคดีฆาตกรรมที่เกิดขึ้นในช่วงระยะเวลาเดียวกันของช่วงก่อน (ปี ๒๕๔๔-๒๕๔๕) และหลังปี ๒๕๔๖ (ปี ๒๕๔๗-
๒๕๔๘) เมื่อพิจารณาเปรียบเทียบกันแล้ว จะเห็นได้ว่าคดีฆาตกรรมที่เกิดขึ้นในช่วงระหว่างเดือนกุมภาพันธ์ ๒๕๔๖ ถึงเดือนเมษายน
413
๒๕๔๖ มีจ�านวนคดีเพิ่มสูงขึ้นถึงร้อยละ ๘๗.๘๙ ต่อเดือน หากแต่ภายหลังจากช่วงระยะเวลาการด�าเนินการตามนโยบายของ
รัฐบาลในการปราบปรามยาเสพติด การกระท�าความผิดอาญาและคดีฆาตกรรม ตลอดจนจ�านวนผู้เสียชีวิตมีจ�านวนลดลงอย่างเห็น
ได้ชัด
ดังนั้น จึงกล่าวได้ว่าคดีฆาตกรรมที่เกิดขึ้นและจ�านวนผู้เสียชีวิตจ�านวนมากอย่างผิดปกติในช่วง
ระยะเวลาดังกล่าวเกิดขึ้นใน “ช่วงระยะเวลาเดียวกัน” อันเป็นผลมาจากนโยบายของรัฐบาลในการปราบปรามยาเสพติด ตลอดจน
การปฏิบัติการของเจ้าหน้าที่ของรัฐฝ่ายต่างๆ เพื่อให้เป็นไปตามนโยบายดังกล่าวของรัฐบาล
(๒) ลักษณะหรือข้อเท็จจริงร่วมกันหรือคล้ายคลึงกันของการสูญเสียต่อชีวิตและทรัพย์สินที่เกิดขึ้น
การสูญเสียต่อชีวิต ร่างกาย และทรัพย์สินที่เกิดขึ้นแก่ผู้เสียหายซึ่งเป็นประชากรพลเรือนในภูมิภาค
ต่างๆ ทั่วประเทศในช่วงระหว่างเดือนกุมภาพันธ์ ๒๕๔๖ ถึงเดือนเมษายน ๒๕๔๖ เป็นผลมาจากการด�าเนินการของเจ้าหน้าที่
ของรัฐในการปฏิบัติการให้เป็นไปตามนโยบายของรัฐบาลในการประกาศสงครามต่อสู้เพื่อเอาชนะยาเสพติด การด�าเนินการที่ก่อให้เกิด
การสูญเสียต่อชีวิต ร่างกาย และทรัพย์สินแก่ประชากรพลเรือนดังกล่าว แม้จะต่างพื้นที่ ต่างวาระ และต่างลักษณะของความเสียหาย
หากแต่ต่างก็มีลักษณะของการด�าเนินการที่คล้ายคลึงกันเป็นอย่างมาก ซึ่งอาจก�าหนด “ลักษณะร่วมกัน” ของการด�าเนินการ
ที่ก่อให้เกิดความเสียหายได้ห้าประการย่อย ได้แก่ (๑) เป็นการด�าเนินการโดยเจ้าหน้าที่ของรัฐ หรือเกี่ยวข้องกับเจ้าหน้าที่
ของรัฐในการปฏิบัติตามนโยบายของรัฐบาลในการประกาศสงครามต่อสู้เพื่อเอาชนะยาเสพติด (๒) เป็นการด�าเนินการโดยใช้ก�าลัง
ประทุษร้ายและ/หรืออาวุธต่อชีวิต ร่างกาย หรือทรัพย์สินของผู้เสียหาย (๓) เป็นการด�าเนินการที่กระท�าเป็นกระบวนการเป็นระบบ
และเป็นขั้นตอน (๔) เป็นการด�าเนินการที่อาศัยอ�านาจรัฐและนโยบายของรัฐบาลเป็นพื้นฐาน และ (๕) เป็นการด�าเนินการที่ล้วน
มุ่งหมายแต่เพียงเพื่อให้บรรลุเป้าหมายโดยรวมของการตอบสนองต่อนโยบายของรัฐบาลในการประกาศสงครามต่อสู้เพื่อเอาชนะ
ยาเสพติดแต่เพียงอย่างเดียว
(๑) เป็นการด�าเนินการโดยเจ้าหน้าที่ของรัฐ หรือเกี่ยวข้องกับเจ้าหน้าที่ของรัฐ ในการปฏิบัติการ
ตามนโยบายของรัฐบาลในการประกาศสงครามต่อสู้เพื่อเอาชนะยาเสพติด
ข้อเท็จจริงและพฤติการณ์ของการสูญเสียและความเสียหายที่เกิดขึ้นตามเรื่องร้องเรียนที่เสนอ
มายังส�านักงานคณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติ และที่ผ่านการพิจารณาตรวจสอบของคณะอนุกรรมการชุดต่างๆ ที่เกี่ยวข้อง
รวมทั้งคดีฆาตกรรมทั้งหลายที่เกิดขึ้นในช่วงระหว่างเดือนกุมภาพันธ์ ๒๕๔๖ ถึงเดือนเมษายน ๒๕๔๖ อันเป็นกรณีศึกษาดังกล่าว
ข้างต้น สะท้อนให้เห็นลักษณะร่วมกันหรือคล้ายคลึงกันของการด�าเนินการ อันเป็นเหตุให้เกิดการสูญเสียหรือความเสียหายใน
ประการที่หนึ่ง คือ เป็นการด�าเนินการโดยเจ้าหน้าที่ของรัฐหรือเกี่ยวข้องกับเจ้าหน้าที่ของรัฐ โดยเฉพาะอย่างยิ่ง เจ้าหน้าที่ฝ่าย
ปกครองทั้งหลาย อันได้แก่ เจ้าหน้าที่ต�ารวจและเจ้าหน้าที่องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นเป็นส�าคัญ
การกระท�าอันก่อให้เกิดการสูญเสียหรือความเสียหายแก่ประชากรพลเรือนมีทั้ง
กรณีที่เป็น (๑.๑) การกระท�าโดยเจ้าหน้าที่ของรัฐเพื่อให้เป็นไปตามนโยบายของรัฐบาลในการประกาศสงครามต่อสู้เพื่อเอาชนะ
ยาเสพติด และ (๑.๒) การกระท�าที่เกี่ยวข้องกับเจ้าหน้าที่ของรัฐในการปฏิบัติการตามนโยบายของรัฐบาลในการประกาศสงครามต่อสู้
เพื่อเอาชนะยาเสพติด
(๑.๑) การกระท�าโดยเจ้าหน้าที่ของรัฐเพื่อให้เป็นไปตามนโยบายของรัฐบาลในการ
ประกาศสงครามต่อสู้เพื่อเอาชนะยาเสพติด
เรื่องร้องเรียนหลายเรื่องแสดงให้เห็นว่าการสูญเสียที่เกิดขึ้นแก่ประชากรพลเรือน
ทั้งต่อชีวิต ร่างกาย และทรัพย์สิน เกิดจากการกระท�าโดยเจ้าหน้าที่ของรัฐในการปฏิบัติตามนโยบายของรัฐบาลในการปราบปราม
413
คณิต ณ นคร, เพิ่งอ้าง, หน้า ๒๓.
140
ปัญหาและผลกระทบด้านสิทธิมนุษยชนจากนโยบายของรัฐบาลในการประกาศสงครามต่อสู้เพื่อเอาชนะยาเสพติด เมื่อปี พ.ศ. ๒๕๔๖
