Page 76 - รายงานผลการศึกษาวิจัยฉบับสมบูรณ์ เรื่อง แนวทางการมีส่วนร่วมของประชาชนในการกำหนดแนวเขตที่ดินของรัฐ
P. 76
๔๙
(4) การถอนสภาพการเป็นสาธารณสมบัติของแผ่นดิน หรือถอนการหวงห้าม ที่รำชพัสดุ
เฉพำะที่ดินเป็นสำธำรณสมบัติของแผ่นดินที่ใช้เพื่อประโยชน์ของแผ่นดินโดยเฉพำะ เมื่อเลิกใช้
เพื่อประโยชน์เช่นนั้นหรือเมื่อสิ้นสภำพกำรเป็นสำธำรณสมบัติของแผ่นดินแล้ว หรือที่รำชพัสดุ
ที่ทำงรำชกำรหวงห้ำมไว้และทำงรำชกำรไม่ประสงค์จะหวงห้ำมอีกต่อไป ให้ถอนสภำพกำรเป็นสำธำรณ
สมบัติของแผ่นดิน หรือถอนกำรหวงห้ำมแล้วแต่กรณี โดยตรำเป็น พระรำชกฤษฎีกำ และให้มีแผนที่
แสดงเขตที่ดินแนบท้ำยพระรำชกฤษฎีกำนั้นด้วย
การบังคับใช้กฎหมาย
กฎหมำยที่รำชพัสดุเป็นกฎหมำยที่คุ้มครองป้องกันที่ดินของรัฐที่ใช้เพื่อประโยชน์
ของแผ่นดินหรือที่ทำงรำชกำรสงวนหวงห้ำม อันเป็นทรัพย์สินของแผ่นดินที่ต้องปกครองดูแล
บ ำรุงรักษำ ใช้ หรือน ำไปจัดหำประโยชน์ จึงเป็นผลประโยชน์ที่ได้กับรัฐโดยตรง
ปัญหาอุปสรรค ข้อจ ากัดของกฎหมาย และการแก้ไข
เนื่องจำกที่รำชพัสดุมีอยู่อย่ำงกระจัดกระจำยทั่วประเทศ มีกำรใช้ประโยชน์หรือสงวนไว้ใช้
ประโยชน์ในรำชกำร และจัดให้เช่ำ จึงปรำกฏว่ำมีกำรบุกรุกที่ดินในบำงพื้นที่ เช่น ที่ดินใช้ในรำชกำรทหำร
กำรแก้ไขปัญหำผู้บุกรุกไม่อำจใช้กฎหมำยบังคับได้โดยตรง เพรำะกระทบกับกำรเมืองกำรปกครอง ดังนั้น
กำรแก้ไขปัญหำจึงต้องเจรจำและท ำควำมเข้ำใจ มีกลไกและวิธีกำรในกำรพิสูจน์สิทธิว่ำทำงรำชกำรหรือ
ประชำชนมีสิทธิดีกว่ำ และมีแนวทำงมำตรกำรให้เช่ำหำกพิสูจน์แล้วเป็นสิทธิของทำงรำชกำร เป็นต้น
(กรมอุทยำนแห่งชำติ สัตว์ป่ำ และพันธุ์พืช, 2557 /ศูนย์ศึกษำนโยบำยที่ดิน คณะนิติศำสตร์ จุฬำลงกรณ์
มหำวิทยำลัย, 25๕๗)
2.๒ กฎหมายที่เกี่ยวข้องกับสิทธิมนุษยชนและการมีส่วนร่วมของประชาชน
2.2.1 ค าจ ากัดความของค าที่เกี่ยวข้องกับการศึกษา
“สิทธิมนุษยชน” ตำมพระรำชบัญญัติคณะกรรมกำรสิทธิมนุษยชนแห่งชำติ พ.ศ. 2542
หมำยถึง ศักดิ์ศรีควำมเป็นมนุษย์ สิทธิ เสรีภำพ และควำมเสมอภำคของบุคคลที่ได้รับกำรรับรองหรือ
คุ้มครองตำมรัฐธรรมนูญแห่งรำชอำณำจักรไทย หรือตำมกฎหมำยไทย หรือตำมสนธิสัญญำที่ประเทศไทย
มีพันธกรณีที่จะต้องปฏิบัติตำม.แต่หำกพิจำรณำตำมปฏิญญำสำกลว่ำด้วยสิทธิมนุษยชน.(Universal
Declaration of Human Rights) ไม่มีนิยำมค ำว่ำ “สิทธิมนุษยชน” ไว้โดยเฉพำะเจำะจง แต่เมื่อ
พิจำรณำเนื้อหำของปฏิญญำสำกลว่ำด้วยสิทธิมนุษยชน.ข้อ 1 ก ำหนดว่ำ “มนุษย์ทั้งหลำยเกิดมำอิสระเสรี
และเท่ำเทียมกันทั้งศักดิ์และสิทธิ ทุกคนได้รับกำรประสิทธิประสำทเหตุผลและมโนธรรม และควรปฏิบัติ
ต่อกันอย่ำงฉันพี่น้อง” ข้อ 2 ก ำหนดว่ำ “(1) ทุกคนย่อมมีสิทธิและเสรีภำพบรรดำที่ก ำหนดไว้ในปฏิญญำ
