Page 59 - รายงานผลการศึกษาวิจัยฉบับสมบูรณ์ เรื่อง แนวทางการมีส่วนร่วมของประชาชนในการกำหนดแนวเขตที่ดินของรัฐ
P. 59
๓๒
(๑) ตำย เลิกสถำบันเกษตรกร หรือสละสิทธิ เว้นแต่จะมีกำรตกทอดทำงมรดก
ตำมพระรำชบัญญัติกำรปฏิรูปที่ดินเพื่อเกษตรกรรม พ.ศ. ๒๕๑๘
(๒) โอนสิทธิกำรท ำประโยชน์ กำรเช่ำ เช่ำซื้อ หรือกำรจัดให้โดยมีค่ำชดเชยไป
ยังบุคคลอื่น ตำมพระรำชบัญญัติกำรปฏิรูปที่ดินเพื่อเกษตรกรรม พ.ศ. ๒๕๑๘
(๓) ขำดคุณสมบัติตำมระเบียบคณะกรรมกำรปฏิรูปที่ดินเพื่อเกษตรกรรมว่ำ
ด้วยหลักเกณฑ์ วิธีกำร และเงื่อนไขในกำรคัดเลือกเกษตรกรและสถำบันเกษตรกร ซึ่งจะมีสิทธิได้รับที่ดิน
จำกกำรปฏิรูปที่ดินเพื่อเกษตรกรรม ดังต่อไปนี้
ก. สัญชำติไทย
ข. เป็นเกษตรกรตำมกฎหมำยว่ำด้วยกำรปฏิรูปที่ดินเพื่อเกษตรกรรม
ค. มีที่ดินท ำกินเป็นของตนเอง หรือของบุคคลในครอบครัวเดียวกัน
เพียงพอแก่กำรเลี้ยงชีพอยู่แล้ว
(๔) ไม่ปฏิบัติตำมควำมในข้อ ๗ และไม่ปฏิบัติตำมค ำเตือนในข้อ ๘
กำรสิ้นสิทธิตำมวรรคหนึ่ง (๑) และ (๒) ย่อมมีผลในทันทีที่เกิดเหตุกำรณ์
เช่นนั้นขึ้น
ส ำหรับกำรสิ้นสิทธิตำมวรรคหนึ่ง (๓) และ (๔) นั้น ให้คณะกรรมกำรปฏิรูป
ที่ดินจังหวัดมีมติ ให้เกษตรกรหรือสถำบันเกษตรกรสิ้นสิทธิ เว้นแต่ในกรณีที่คณะกรรมกำรปฏิรูปที่ดิน
จังหวัดมีข้อสงสัยเกี่ยวกับพฤติกำรณ์ที่จะสั่งให้เกษตรกรหรือสถำบันเกษตรกรรำยใดสิ้นสิทธิและไม่อำจ
วินิจฉัยได้ ก็ให้ขอควำมเห็นจำกคณะกรรมกำรเพื่อน ำไปประกอบกำรพิจำรณำสั่งให้สิ้นสิทธิต่อไป
การบังคับใช้กฎหมาย
กฎหมำยกำรปฏิรูปที่ดินเพื่อเกษตรกรรม เป็นกำรกระจำยสิทธิและปรับปรุงสิทธิกำร
ถือครองที่ดินในพื้นที่ที่มีควำมไม่เป็นธรรมในกำรถือครองและใช้ประโยชน์ในที่ดิน มีผลเป็นกำร
คุ้มครองที่ดินเพื่อเกษตรกรรมทำงอ้อม กล่ำวคือ ที่ดินที่จัดให้กับเกษตรกร อำจอนุญำตให้เข้ำท ำ
ประโยชน์ ให้เช่ำ หรือให้เช่ำซื้อ แต่ผู้ที่ได้รับสิทธิในที่ดินไปแล้วไม่สำมำรถแบ่งแยกหรือโอนสิทธิ
ในที่ดินไปยังผู้อื่น เป็นกำรห้ำมโอนที่ดินตลอดไป ในหลักกำรจึงเท่ำกับตรึงคนและที่ดินให้ใช้เพื่อ
กำรเกษตรเท่ำนั้น ในแง่หนึ่งเป็นมำตรกำรคุ้มครองเกษตรกรมิให้สูญเสียที่ดินเช่นในอดีตได้ แต่อีก
แง่หนึ่ง เกษตรกรขำดสิทธิเสรีภำพในที่ดินของตนเอง ที่ดินรำคำต่ ำหรือไม่มีรำคำไม่อำจหำสินเชื่อจำก
แหล่งไหนได้ เพรำะไม่มีสถำบันกำรเงินให้กู้เว้นแต่ธนำคำรเพื่อกำรเกษตรและสหกรณ์กำรเกษตร
(ธ.ก.ส.) ที่มีข้อตกลงกับ ส.ป.ก. แต่ในตอนหลังโดยนโยบำยของรัฐบำลท ำให้เกษตรกรสำมำรถใช้
เอกสำรสิทธิที่ได้รับไปแปลงสินทรัพย์เป็นทุนได้ ท ำให้มีช่องทำงกำรหำสินเชื่อเพิ่มขึ้น
