Page 30 - รายงานการประเมินสถานการณ์สิทธิมนุษยชนในประเทศไทยและรายงานผลการปฏิบัติงานประจำปี 2557

รายงานการประเมินสถานการณ์สิทธิมนุษยชนในประเทศไทย และรายงานผลการปฏิบัติงานประจำาปี ๒๕๕๗ 29

้
ป่าไม้ในพื้นที่ต่าง ๆ และความเหลื่อมลำาในการถือครองที่ดิน แม้ว่ารัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย
พุทธศักราช ๒๕๕๐ รับรองสิทธิของบุคคลที่จะมีส่วนร่วมกับรัฐและชุมชนในการอนุรักษ์ บำารุงรักษาและ
การได้ประโยชน์จากทรัพยากรธรรมชาติและความหลากหลายทางชีวภาพ และในการคุ้มครอง ส่งเสริม

และรักษาคุณภาพสิ่งแวดล้อม เพื่อให้ดำารงชีพอยู่ได้อย่างปกติและต่อเนื่องในสิ่งแวดล้อมที่จะไม่ก่อให้เกิด
อันตรายต่อสุขภาพอนามัย สวัสดิภาพ หรือคุณภาพชีวิต แต่ในทางปฏิบัติ ยังคงพบว่ามีชุมชนทั่วประเทศ

ที่ได้รับผลกระทบจากการดำาเนินโครงการทั้งของรัฐและเอกชน รัฐบาลยังคงเน้นการสร้างและขยาย
การเติบโตทางเศรษฐกิจ โดยการพัฒนาอุตสาหกรรม และลงทุนในโครงสร้างพื้นฐานขนาดใหญ่ที่มี

การใช้ทุนทางทรัพยากรธรรมชาติจำานวนมาก ก่อให้เกิดผลกระทบอย่างรุนแรงต่อสุขภาพ สิ่งแวดล้อม
และวิถีชีวิตของชุมชนที่อาศัยอยู่ในพื้นที่นั้นมาแต่เดิม

สถานการณ์ด้านสิทธิในด้านที่ดินและป่า

้
ในภาพรวมของประเทศ พบว่ายังคงมีปัญหาความเหลื่อมลำาในการถือครองที่ดิน โดยรัฐยังไม่อาจ
กระจายการถือครองที่ดินและช่วยเหลือเกษตรกรให้มีสิทธิในที่ดินได้อย่างเท่าเทียม ทั่วถึง และเป็นธรรม
การกระจุกตัวของการถือครองที่ดินอยู่กับคนบางกลุ่ม ในขณะที่คนส่วนใหญ่ โดยเฉพาะคนยากจนและ

เกษตรกรรายย่อยไม่มีที่ดินถือครองหรือไม่มีโอกาสในการเข้าใช้ประโยชน์ในที่ดิน นอกจากนี้ ยังพบ

ปัญหาการใช้ระบบการผลิตแบบเกษตรพันธสัญญาที่ไม่ธรรมต่อเกษตรกร โดยเปิดโอกาสให้บริษัท
ทางการเกษตรรายใหญ่สามารถครอบครองปัจจัยการผลิต รวมทั้งที่ดินในจำานวนมาก ส่งผลให้
เกษตรกรไม่มีที่ดินทำากิน และกลายเป็นผู้ใช้แรงงานรับจ้างในที่ดินของตนเอง ในขณะที่กลไกรัฐไม่

สามารถแก้ไขปัญหาและช่วยเหลือเกษตรกรได้ ซึ่งในปี ๒๕๕๗ คสช. มีความพยายามในการแก้ไขปัญหา
้
การบุกรุกและทำาลายทรัพยากรป่าไม้ในพื้นที่ต่าง ๆ ตลอดจนความเหลื่อมลำาในการถือครองที่ดินดังกล่าว
แต่ในทางปฏิบัติกลับพบว่า มีการบังคับใช้ ขยายผล และตีความคำาสั่ง คสช. ในบางฉบับที่ส่งผลกระทบ
ต่อสิทธิเสรีภาพของประชาชนและชุมชนที่เกี่ยวข้อง

สถานการณ์ด้านสิทธิเด็ก สตรี และความเสมอภาคทางเพศของบุคคล

พบว่า ประเทศไทยมีเด็กด้อยโอกาสและเด็กที่อยู่นอกระบบการศึกษา จำานวน ๖.๔ ล้านคน เช่น
กลุ่มเด็กเร่ร่อน เด็กไร้สัญชาติ และเด็กที่ขาดโอกาสทางการศึกษา ซึ่งเสี่ยงต่อปัญหายาเสพติด การค้า
๖
บริการทางเพศ การถูกบังคับใช้แรงงาน และการค้ามนุษย์ เป็นต้น นอกจากนั้น ยังมีปัญหาความรุนแรง
ต่อเด็กและสตรีอย่างต่อเนื่องและมีความซับซ้อนเพิ่มมากขึ้น โดยเฉพาะอย่างยิ่ง ในกลุ่มเด็กและสตรี

ที่เข้าเมืองโดยผิดกฎหมายและตกเป็นเหยื่อของกระบวนการค้ามนุษย์ รวมทั้งความไม่ปลอดภัยของเด็ก

๖ สำานักงานส่งเสริมสังคมแห่งการเรียนรู้ และคุณภาพเยาวชน (สสค.) ดูรายละเอียดเพิ่มเติมที่ <www.qlf.or.th> (สืบค้น
เมื่อวันที่ ๒๖ พฤษภาคม ๒๕๕๘)