Page 139 - รายงานการศึกษาวิจัย เรื่อง เพื่อปรับปรุงแก้ไขนโยบายกฎหมายที่ละเมิดสิทธิมนุษยชนด้านที่ดินและป่า

สํานักงานคณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแหงชาติ
National Human Rights Commission of Thailand

มติคณะรัฐมนตรี เมื่อวันที่ 16 ธันวาคม พ.ศ. 2546 อนุมัติใหองคการสวนยางไดรับอนุญาต
ใหเขาทําประโยชนในพื้นที่สวนยางของเกษตรกรในเขตปาสงวนแหงชาติ หรือปาที่มีมติคณะรัฐมนตรีใหรักษา

ไวเปนปาสงวนแหงชาติ และนํามาจัดสรรใหเกษตรกรตามกฎเกณฑเงื่อนไข
มติคณะรัฐมนตรี วันที่ 15 ธันวาคม พ.ศ. 2530 กําหนดใหปาชายเลนที่เปนเขตอนุรักษ หามใชประโยชน

ใด ๆ ทั้งสิ้น โดยหากตองการใชประโยชนตอขออนุมัติคณะรัฐมนตรีเปนการเฉพาะรายเพื่อใหยกเลิกเขตปาสงวน

แหงชาติ ไมวาจะเปนการใชประโยชนโดยหนวยงานรัฐหรือเอกชน

4.4 ลักษณะปญหาการละเมิดสิทธิ

แมวา รัฐธรรมนูญแหงราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช 2550 หมวดที่ 3 สวนที่ 12 สิทธิชุมชน
มาตรา 65 และ 66 และหมวด 5 วาดวยแนวนโยบายพื้นฐานแหงรัฐ สวนที่ 8 แนวนโยบายดานที่ดิน ทรัพยากร

ธรรมชาติและสิ่งแวดลอม มาตรา 84 ลวนเปนแนวนโยบายซึ่งแสดงใหเห็นวาประเทศไทยใหความสําคัญ

กับการบริหารจัดการทรัพยากรธรรมชาติและการมีสวนรวมของประชาชนมากขึ้น และเปนสวนสงเสริม
และสนับสนุนในการพัฒนานโยบายปาไมใหเปนนโยบายสาธารณะได หากแตในความเปนจริงนั้น แมจะมีการรับรอง

สิทธิชุมชนเอาไวในรัฐธรรมนูญแหงราชอาณาจักรไทย ตั้งแตฉบับป พุทธศักราช 2540 ตอเนื่องมาถึงฉบับป
พุทธศักราช 2550 ก็ตาม แตเนื่องจากกฎหมายเฉพาะหลายฉบับที่บทบัญญัติสวนใหญไมไดรับรองสิทธิชุมชน

เอาไวอยางแจงชัดและยังมีลักษณะที่ไมเอื้ออํานวยตอการใชสิทธิของชุมชนนั้นไดถูกกําหนดขึ้นมาอยูกอนหนานี้แลว

โดยเฉพาะกฎหมายวาดวยปาไม เชน พระราชบัญญัติปาไม พุทธศักราช 2484 พระราชบัญญัติอุทยานแหงชาติ
พ.ศ. 2504 พระราชบัญญัติปาสงวนแหงชาติ พ.ศ. 2507 และพระราชบัญญัติสงวนและคุมครองสัตวปา พ.ศ. 2535

ซึ่งเปนตัวบทกฎหมายหลักเพื่อใชในการจัดการทรัพยากรปาไมของประเทศ อีกทั้งทัศนคติของเจาหนาที่รัฐ
ที่ถูกพัฒนามาจากแนวคิดการจัดการทรัพยากรธรรมชาติแบบแยกสวน แยกคนออกจากธรรมชาติ ไมรับรูจารีต

ประเพณีวัฒนธรรมการอยูกับปาพึ่งพาอาศัยธรรมชาติ ดังนั้น แมในบทบัญญัติของกฎหมายตาง ๆ เหลานั้นจะมี

บางมาตราที่เปดชองใหชุมชนสามารถจัดการและใชประโยชนทรัพยากรธรรมชาติได เชน มาตรา 20
ของ พ.ร.บ.ปาสงวนแหงชาติ แตการใชและการตีความกฎหมายของเจาหนาที่รัฐในชวงเวลาที่ผานมาก็ยังยึด

แตสิทธิของรัฐและเอกชนไมยอมรับสิทธิชุมชน ดังกรณีการสงเสริมปาชุมชนของกรมปาไมก็ยังตองใหชุมชน

ขออนุญาตจัดการใชประโยชนจากปาในนามพนักงานเจาหนาที่ของรัฐ สวนกรณีที่มีความขัดแยง เชน
การตั้งถิ่นฐานในเขตปา การทําไรหมุนเวียน เจาหนาที่รัฐยังคงบังคับใชกฎหมายในสวนที่ไมเอื้ออํานวย

ตอการใชสิทธิของชุมชน

118 รายงานการศึกษาวิจัย เรื่อง “เพื่อปรับปรุงแกไข
นโยบายกฎหมายที่ละเมิดสิทธิมนุษยชนดานที่ดินและปาไม”