Page 439 - รายงานฉบับสมบูรณ์ การประเมินศักยภาพและพัฒนาระบบงานและกระบวนการตรวจสอบการละเมิดสิทธิมนุษยชน ตามมาตรา 257 (1) ของรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช 2550

4. ที่มาและองค์ประกอบของคณะกรรมการ

ที่มาของกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติ (กสม.) ประเทศไทยได้รับโปรดเกล้าฯ การ

แต่งตั้ง โดย พระมหากษัตริย์ ตามค าแนะน าของวุฒิสภา โดยมีกรรมการฯ จ านวน 7 คน

ประกอบด้วยประธานกรรมการหนึ่งคน และกรรมการอื่นอีกหกคน ได้มาจากกระบวนการสรรหา

โดย คณะกรรมการสรรหากรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติมีจ านวนเจ็ดคน ประกอบด้วยประธาน

ศาลฎีกา ประธานศาลรัฐธรรมนูญ ประธานศาลปกครองสูงสุด ประธานสภาผู้แทนราษฎร ผู้น า
่
ฝายค้านในสภาผู้แทนราษฎร บุคคลซึ่งที่ประชุมใหญ่ศาลฎีกาคัดเลือกจ านวนหนึ่งคน และบุคคล
ซึ่งที่ประชุมใหญ่ตุลาการในศาลปกครองสูงสุดคัดเลือกจ านวนหนึ่งคน ร่วมสรรหาเสนอรายชื่อให้

วุฒิสภาลงมติเห็นชอบ กรรมการสิทธิมีวาระด ารงต าแหน่ง 6 ปี

ที่มาของคณะมนตรีสิทธิมนุษยชนแห่งสหประชาชาติประกอบด้วยตัวแทนประเทศสมาชิก

47 ประเทศแบ่งตามสัดส่วนของแต่ละภูมิภาคดังนี้ ภูมิภาค ได้แก่ แอฟริกา 13 ประเทศ ภูมิภาค

เอเชีย 13 ประเทศ ภูมิภาคยุโรปตะวันออก 6 ประเทศ ภูมิภาคลาตินอเมริกาและแคริบเบียน 8

ประเทศ และภูมิภาคยุโรปตะวันตกและอื่นๆ 7 ประเทศ การเลือกตั้งสมาชิก HRC จะกระท าโดย
วิธีการลงคะแนนเสียงแบบลับโดยประเทศสมาชิกสหประชาชาติ 192 ประเทศ

โครงสร้างของศาลสิทธิมนุษยชนยุโรป แบ่งเป็น 5 องค์คณะ (Section) แต่ละคณะจะ

ประกอบไปด้วยผู้พิพากษา 7 ท่าน ผู้พิพากษาทั้งหมดจะเลือกประธานศาล และประธานองค์คณะ

ทั้ง 5 องค์คณะซึ่งผู้พิพากษา 2 ท่าน ในบรรดาประธานองค์คณะทั้ง 5 นี้ จะด ารงต าแหน่งเป็นรอง

ประธานศาลด้วย โดยจะด ารงต าแหน่งเป็นเวลา 3 ปี จากนั้นผู้พิพากษาแต่ละองค์คณะจะท าการ

เลือกสภา (Chamber) ซึ่งประกอบด้วยประธานองค์คณะและผู้พิพากษาอีก 6 คน โดยจะเลือก

หมุนเปลี่ยนกันไป นอกจากนี้ศาลยังมีสภาใหญ่ (The Grand Chamber) ซึ่งมีสมาชิก 17 คน ที่

ประกอบด้วย ประธานศาลสิทธิมนุษยชน 1 คน รองประธานศาลสิทธิมนุษยชน 2 คน รวมถึงผู้

พิพากษาอีก 1 คน จาก 2 กลุ่มซึ่งเท่าเทียมกัน การคัดเลือกตุลาการจะเลือกระหว่างกลุ่มทุกๆ 9
เดือน

กรณีองค์กรสิทธิมนุษยชนอินเดีย จะมีลักษณะแตกต่างไปจากกสม.ของไทยคือเน้นการ

คัดสรรคณะกรรมการมาจากสาย “ผู้พิพากษา”เป็นส่วนมาก มีคณะกรรมการ ประกอบด้วย

ประธานกรรมการ สมาชิกประจ า 4 อัตรา และ สมาชิกที่ถูกแต่งตั้ง 4 อัตรา การแต่งตั้งจะมีบท

กฎหมายเป็นตัวก าหนดคุณสมบัติของคณะกรรมการ ได้แก่ประธานคณะกรรมการ จะเป็นผู้เคย

ด ารงต าแหน่ง หัวหน้าผู้พิพากษาศาลฎีกามาก่อน สมาชิกที่ด ารงต าแหน่งหรือเคยด ารงต าแหน่ง

เป็นผู้พิพากษาศาลฎีกา จ านวน 1 ท่าน สมาชิกที่ด ารงต าแหน่งหรือเคยด ารงต าแหน่งผู้พิพากษา

- 333 -