Page 13 - รายงานวิจัยฉบับสมบูรณ์โครงการศึกษาวิจัยผลกระทบธุรกิจค้าปลีกขนาดใหญ่กับการคุ้มครองสิทธิมนุษยชน

4

ความหลากหลายของผูประกอบกิจการทั้งรายใหญ กลาง และขนาดเล็ก และเปนอาชีพของคนในชุมชน
ตองเปลี่ยนเปนเหลือจํานวนผูประกอบกิจการรานคาปลีกนอยราย และโอกาสในการประกอบอาชีพนี้

ไดลดลง โดยที่ยังไมมีการตรากฎหมายเฉพาะเพื่อควบคุมการขยายตัวของธุรกิจคาปลีกขนาดใหญ และ
การบังคับใชมาตรการทางกฎหมายที่มีอยูยังไมมีประสิทธิภาพเทาที่ควร ปรากฏการณที่เกิดขึ้นจึงนับเปน
การสูญเสียโอกาสในการพัฒนาของประเทศตามแนวทางการพัฒนาประเทศอยางยั่งยืนและแนวทาง

เศรษฐกิจพอเพียงได การมุงเนนใหประชาชนพึ่งพากลุมทุนขนาดใหญและละเลยการพัฒนาศักยภาพของ
กลุมทุนรายเล็กซึ่งสวนใหญเปนประชาชนในชุมชนทองถิ่น ยอมสงผลระยะยาวตอการพัฒนา
ขีดความสามารถของคนในสังคมและความเขมแข็งของชุมชนในการอยูรอดไดดวยการพึ่งตนเองของ
ประเทศตอไป

1.1.2 ภูมิหลัง ประวัติ และวิวัฒนาการของปญหาที่นํามาสูโจทยวิจัย

การที่กลุมทุนคาปลีกขนาดใหญจากตางประเทศไดเขาสูตลาดคาปลีกของประเทศไทยอยางรวดเร็ว
และตอเนื่อง นับแตป พ.ศ. 2540 เปนตนมานั้น เปนผลที่สืบเนื่องจากการเกิดปญหาวิกฤตการณทาง

เศรษฐกิจของประเทศไทย ซึ่งมีผลทําใหผูประกอบธุรกิจหลายรายตองประสบปญหาเรื่องหนี้สิน
มีผูประกอบการจํานวนมากมีปญหาจนถึงขั้นตองปดกิจการหรือลมละลาย และสงผลกระทบตอระบบสถาบัน
การเงินในเรื่องหนี้เสียที่สูงกวาความเสี่ยงที่อาจเกิดขึ้นไดตามปกติ (Non Performance Loan : NPL)

ในขณะที่ระบบเศรษฐกิจภายในประเทศกําลังประสบปญหาขาดสภาพคลองทางการเงิน จึงเปนโอกาสที่ดี
ของกลุมทุนตางชาติที่เขามาแสวงหาความไดเปรียบเรื่องอํานาจตอรองทางการคา การลงทุน และเศรษฐกิจ
เชน การเขามาซื้อกิจการ การลงทุน การเก็งกําไร หรือการซื้อหุนในธุรกิจการคา เปนตน

ธุรกิจคาปลีกกลุมทุนไทยบางกลุมอยูในสภาพจํายอมที่ตองขายหุนหรือกิจการใหแกกลุมทุน
ตางชาติเพื่อความอยูรอด มีขอเท็จจริงพบวา ชวงเวลาดังกลาวธุรกิจคาปลีกขนาดใหญหรือหางคาปลีก

สมัยใหม (Modern Trade) ของไทย ไดแก หางบิ๊กซี หางเทสโกโลตัส และหางคารฟูร ไดมีการขายหุน
สวนใหญใหแกกลุมธุรกิจคาปลีกตางชาติขนาดใหญ กลาวคือ

1) หางบิ๊กซี ซึ่งแตเดิมเจาของกิจการเปนกลุมธุรกิจคาปลีกในเครือเซ็นทรัล (กลุมทุนไทย) ตอมาใน
ป พ.ศ. 2542 บริษัท Casino Guichard - Perrachon ซึ่งเปนกลุมทุนคาปลีกประเทศฝรั่งเศส ไดเขามา
เพิ่มทุนและกลายเปนผูถือหุนใหญ

2) หางเทสโกโลตัส ซึ่งแตเดิมเปนกิจการของบริษัทเอกชัย ดิสทริบิวชั่นซิสเทม จํากัด ในเครือ

เจริญโภคภัณฑ (กลุมทุนไทย) ใชชื่อหางวา โลตัส โดยในป พ.ศ. 2541 ไดขายใหกับกลุมเทสโกซึ่งเปนกลุม
ธุรกิจคาปลีกขามชาติจากสหราชอาณาจักร และเปลี่ยนชื่อหางเปนเทสโกโลตัส

3) หางคารฟูร ซึ่งเปนธุรกิจรวมทุนกันระหวางบริษัท เซ็นทรัลรีเทล คอรเปอเรชั่น และบริษัท คารฟูร
เนเธอรแลนดบีวี มีอัตราสวน 60:40 ในนามบริษัทเซนคาร จํากัด แตภายหลังบริษัท เซ็นทรัลรีเทล
คอรเปอเรชั่น ประสบปญหาอันเปนผลจากวิกฤติเศรษฐกิจ ทําใหบริษัทฯ ตองจํานองหุนระยะยาวใหกับ

บริษัท คารฟูร จึงเสมือนกับกลุมทุนตางชาติมีหุนขางมาก จนในที่สุด เมื่อป พ.ศ. 2553 ทางบริษัท คารฟูร
เนเธอรแลนดบีวีไดถอนการลงทุนในประเทศไทย และกลุมคาสิโนไดชนะการประมูลกิจการคารฟูร
ในประเทศไทยจึงทําใหกิจการของหางคารฟูรรวมเปนของหางบิ๊กซี

การเขามาของกลุมทุนธุรกิจคาปลีกตางชาติ ทําใหเกิดความเปลี่ยนแปลงอยางมากในธุรกิจคาปลีก
ของประเทศไทย เพราะกลุมทุนดังกลาวมีศักยภาพดานการลงทุน (เงินทุน) ดานเทคโนโลยี และมีแผน