Page 10 - รายงานวิจัยฉบับสมบูรณ์โครงการศึกษาวิจัยผลกระทบธุรกิจค้าปลีกขนาดใหญ่กับการคุ้มครองสิทธิมนุษยชน

1

บทที่ 1

บทนํา

1.1 หลักการและเหตุผล

1.1.1 สภาพปญหา

สืบเนื่องจากรัฐธรรมนูญแหงราชอาณาจักรไทยไดบัญญัติใหรัฐตองสนับสนุนระบบเศรษฐกิจ
แบบเสรีและเปนธรรมโดยอาศัยกลไกตลาด และสนับสนุนใหมีการพัฒนาเศรษฐกิจอยางยั่งยืน กลาวคือ
ในการสนับสนุนระบบเศรษฐกิจอยางเสรีนั้น กําหนดใหรัฐตองกํากับใหการประกอบกิจการมีการ

แขงขันอยางเสรีและเปนธรรม ปองกันการผูกขาดตัดตอนไมวาโดยทางตรงหรือทางออมและ
การคุมครองผูบริโภค สวนการสรางความเปนธรรมในระบบเศรษฐกิจไดกําหนดใหรัฐตองสนับสนุนการใช
หลักคุณธรรม จริยธรรม และหลักธรรมาภิบาล ควบคูกับการประกอบกิจการ นอกจากนี้
ในการพัฒนาเศรษฐกิจอยางยั่งยืนไดกําหนดใหรัฐตองดําเนินการใหมีการกระจายรายไดอยางเปนธรรม

คุมครอง สงเสริม และขยายโอกาสในการประกอบอาชีพของประชาชนเพื่อพัฒนาเศรษฐกิจ รวมถึง
การสงเสริม และสนับสนุนองคกรภาคเอกชนทางเศรษฐกิจทั้งในระดับชาติและระดับทองถิ่น
ใหมีความเขมแข็ง

ที่เปนเชนนี้เพราะเงื่อนไขของการปกครองระบอบประชาธิปไตยมีวาอํานาจอธิปไตยเปนของ
ประชาชน ดังนั้น จึงไดกําหนดถึงความสัมพันธระหวางการใชอํานาจของรัฐกับสิทธิเสรีภาพของประชาชน

วาการใชอํานาจโดยองคกรของรัฐทุกองคกรตองคํานึงถึงศักดิ์ศรีความเปนมนุษย สิทธิและเสรีภาพตามที่
ไดรับการรับรองไว ตองไดรับความคุมครองและผูกพันองคกรของรัฐทุกองคกรในการใชอํานาจ ไมวาจะ
เปนในการตรากฎหมาย การบังคับใชกฎหมาย และการตีความกฎหมายทั้งปวง และในขณะเดียวกัน รัฐตอง

มีหนาที่ใหความคุมครองสิทธิเสรีภาพ ความเสมอภาคและศักดิ์ศรีความเปนมนุษยของพลเมือง
สําหรับกลไกทางเศรษฐกิจแบบเสรีจะเห็นไดวา ประชาชนยอมมีเสรีภาพในการประกอบกิจการหรือ

ประกอบอาชีพ และมีหลักประกันวา การแขงขันดังกลาวจะเปนไปโดยเสรีอยางเปนธรรม ดวยเหตุนี้ รัฐจึงมี
หนาที่สรางกติกาทางการคาและบรรยากาศทางการคาใหมีการแขงขันอยางเสรีระหวางภาคเอกชนดวยกัน
กลาวโดยเฉพาะในเรื่องของการคาโดยเสรี (Free Trade) นั้น หมายถึง การที่รัฐจะตองไมเขาไปคาขายแขงขัน

กับภาคเอกชน รวมถึงการลดบทบาทของรัฐในการดําเนินกิจกรรมในการประกอบกิจการทางการคา รัฐมีบทบาท
เปนผูรักษากติกาเพื่อใหการแขงขันเปนไปอยางเสรีและเปนธรรมเทานั้น สวนเรื่องการสรางความเปนธรรม
ทางเศรษฐกิจหรือการคาที่เปนธรรม (Fair Trade) สารานุกรมวิกิพีเดียไดอธิบายวา การคาที่เปนธรรมเปน
การเคลื่อนไหวเกี่ยวกับความยุติธรรมในการคา สนับสนุนมาตรฐานสากลในเรื่องแรงงาน สิ่งแวดลอมและสังคม
นอกจากนี้ นายมหาเธร โมฮัมหมัด นายกรัฐมนตรีมาเลเซีย (พ.ศ. 2524 - 2546) ไดกลาวสุนทรพจนในหัวขอ

"ความทาทายตอกระแสโลกาภิวัตน" (Globalization and its challenges) และแสดงความเห็นตอการที่
ไมเปนธรรมไววา การเปดเสรีการคาโลกเพื่อรับกระแสโลกาภิวัตนเปนสิ่งที่หลีกเลี่ยงไมได แตการเปดเสรีทาง
การคา (Free Trade) นั้น ยังไมสําคัญเทากับการคาที่เปนธรรมกับทุกฝาย (Fair Trade) เพราะการคา

ที่เปนธรรมนั้นอาจกอใหเกิดการคาเสรีได แตการคาเสรีสวนใหญนั้นกอใหเกิดการคาที่ไมเปนธรรม