Page 17 - รายงานโครงการศึกษา เรื่อง การจัดทำตัวชี้วัดสิทธิมนุษยชนเบื้องต้นตามปฏิญญาสากลว่าด้วยสิทธิมนุษยชน

5

9
ประเภท โดยเฉพาะสิทธิด้านเศรษฐกิจและสังคมยังมีลักษณะเป็นสัมพัทธภาพ (Relativity) ซึ่งการปรับใช้
เกณฑ์มาตรฐานระหว่างประเทศจะขึ้นอยู่กับสภาพทางเศรษฐกิจ สังคม และวัฒนธรรมที่แตกต่างกันของแต่ละ

ประเทศ เช่น ค าว่า “สิทธิในความมั่นคงของบุคคล (the right to personal security)” (ปฏิญญาสากลว่า
ด้วยสิทธิมนุษยชน ข้อ 3) หรือ “สิทธิที่จะมีมาตรฐานการครองชีพและความอยู่ดีของตนเองและครอบครัว
(the right to standard of living and well-being)”

10
อนึ่ง “สิทธิมนุษยชน” เป็นค าที่มีความหมายที่กว้าง และยังไม่มีค านิยามที่ชัดเจนเด็ดขาด
ดังเช่นในความหมายของกฎหมายภายในของประเทศไทย พระราชบัญญัติคณะกรรมการสิทธิมนุษยชน
แห่งชาติ พ.ศ. 2542 มาตรา 3 ได้นิยามความหมายของค าว่า “สิทธิมนุษยชน” เพื่อประโยชน์ในการ
ด าเนินงานของคณะกรรมการฯ ไว้ว่า

“ศักดิ์ศรีความเป็นมนุษย์ สิทธิ เสรีภาพ ความเสมอภาคของบุคคลที่ได้รับการคุ้มครองตาม
รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย หรือตามกฎหมายไทย หรือตามสนธิสัญญาที่ประเทศไทยมีพันธกรณีที่ต้อง
ปฏิบัติตาม”

ค านิยามนี้มีความคลุมเครือทั้งในด้านเนื้อหาของสิทธิ เช่น “ศักดิ์ศรีความเป็นมนุษย์ สิทธิ
เสรีภาพ และความเสมอภาค คืออะไร มีเนื้อหา และสาระอย่างไร” และในด้านพันธะหน้าที่ของรัฐว่า

“สนธิสัญญาที่ประเทศไทยมีพันธกรณีที่จะต้องปฏิบัติตาม” นั้นมีความหมายเพียงใด จะมีความหมายเฉพาะ
“สนธิสัญญา” หรือ “พันธกรณีอื่นภายใต้กฎหมายระหว่างประเทศ” เช่น สิทธิมนุษยชนตามปฏิญญาสากลว่า
ด้วยสิทธิมนุษยชน ด้วยหรือไม่

ลักษณะดังกล่าวส่งผลต่อการจัดท ารายงานของรัฐต่างๆ มาก ในการจัดท ารายงานการปฏิบัติ

ตามพันธกรณีด้านสิทธิมนุษยชนระหว่างประเทศในระยะเริ่มแรกรัฐภาคีมักรายงานข้อมูลที่ไม่เป็นประโยชน์
หรือให้ข้อมูลที่ไม่มีความเชื่อมโยงกับพันธะหน้าที่ของรัฐ หรือเสนอตัวชี้วัดเชิงสถิติที่ไม่สามารถน าไปสู่การสรุป
11
การปฏิบัติตามพันธะหน้าที่สิทธิมนุษยชนได้ ปัญหาดังกล่าวน ามาสู่การให้ความสนใจในการใช้ข้อมูลทางสถิติ
และตัวชี้วัดเพื่อประโยชน์ในการประเมิน และติดตามตรวจสอบการคุ้มครองสิทธิมนุษยชน โดยคณะกรรมการ
ประจ าสนธิสัญญาสิทธิมนุษยชนได้เสนอให้ศูนย์สิทธิมนุษยชนแห่งสหประชาชาติ (United Nations Centre
for Human Rights) ได้ช่วยเหลืออ านวยการในการพัฒนาตัวชี้วัดสิทธิมนุษยชนขึ้น

9
เช่น กติการะหว่างประเทศว่าด้วยสิทธิทางเศรษฐกิจ สังคม และวัฒนธรรม ข้อ 2 ได้ก าหนดพันธะหน้าที่ของรัฐว่ารัฐจัก
ต้อง “ด าเนินการโดยเอกเทศและโดยความร่วมมือและความช่วยเหลือระหว่างประเทศ โดยเฉพาะอย่างยิ่งทางเศรษฐกิจ
และวิชาการ โดยใช้ประโยชน์สูงสุดจากทรัพยากรที่มีอยู่ เพื่อให้สัมฤทธิ์ผลในการท าให้สิทธิซึ่งรับรองไว้ในกติกานี้กลายเป็น
ความจริงอย่างบริบูรณ์โดยล าดับด้วยวิธีทั้งปวงที่เหมาะสม โดยเฉพาะอย่างยิ่งรวมทั้งการก าหนดมาตรการทางกฎหมายด้วย”
10 th
Burn Weston, “Definition of Human Rights”, in New Encyclopedia Britanica, Vol. 20 (15 Edition),
(London: Britanica Inc, 1992), pp. 658.
11
Office of the High Commissioner for Human Rights, “Report on indicators for monitoring compliance
with international human rights instruments”, (UN Doc. HRI/MC/2006/7, 11 May 2006).