Page 6 - รายงานฉบับสมบูรณ์ นโยบายการคุ้มครองสิทธิมนุษยชนชายแดนไทย-พม่า : กรณีผู้อพยพจากภัยสงคราม
P. 6
กระทรวงการพัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย์ ไม่มีนโยบาย และภารกิจเรื่องผู้ลี้ภัยโดยตรง แต่
อาจจะเข้าไปเกี่ยวข้องบ้างถ้าเข้ามาเป็นเหยื่อการค้ามนุษย์ หรือผู้ด้อยโอกาส เมื่อได้รับการร้องขอจาก
หน่วยงานราชการให้ดูแลไม่ว่าจะเป็นเด็ก สตรี คนชรา หรือว่ากลุ่มผู้ด้อยโอกาสจะมาจากหนีภัย หรือไม่หนีภัยก็
ตาม ก็ให้การดูแลตามหลักมนุษยธรรม
นอกจากนี้ยังมีองค์การพัฒนาเอกชนเข้าช่วยเหลือด้านความจ าเป็นพื้นฐาน เช่น การแพทย์ การศึกษา
ของผู้ลี้ภัยในแคมป์
๓. แนวทางการปฏิบัติตามหลักการไม่ส่งผู้ลี้ภัยกลับไปสู่อันตราย จากการลงพื้นที่ส ารวจของ
คณะผู้วิจัยที่อ าเภอแม่สอด จังหวัดตาก และอ าเภอสังขละบุรี จังหวัดกาญจนบุรี พบว่าการส่งผู้อพยพกลับไปยัง
ถิ่นที่อยู่เดิมไม่ได้เป็นไปตามหลักการไม่ส่งผู้ลี้ภัยกลับไปสู่อันตราย โดยทหารได้ส่งผู้ลี้ภัยกลับหลังจากได้รับ
แจ้งจากทหารพม่าว่าการสู้รบสงบลงแล้วโดยไม่มีการตรวจสอบความปลอดภัยของผู้ลี้ภัย แม้ในความเป็นจริง
ยังมีเสียงปืนยังดังไม่ขาดสาย แนวทางในการไม่ส่งผู้ลี้ภัยกลับไปสู่อันตรายมี ๓ ประการคือ (๑) การประเมิน
สถานการณ์อย่างจริงจัง รอบด้านในประเทศต้นทางก่อนการตัดสินใจส่งกลับ โดยการประเมินสถานการณ์ต้อง
ตั้งอยู่บนข้อเท็จจริงของแต่ละกรณี และเปิดโอกาสให้ผู้ลี้ภัยที่จะถูกส่งตัวกลับมีโอกาสที่ได้แสดงความเห็น และ
ข้อเท็จจริงประกอบด้วย (๒) ต้องแจ้งผู้ลี้ภัยล่วงหน้าเป็นระยะเวลาตามสมควรโดยก าหนดเวลาเพียงพอให้ผู้ลี้
ภัยเตรียมตัวเพื่อเดินทางกลับและให้ผู้ลี้ภัยได้พิจารณาว่าจะคัดค้านการส่งกลับหรือไม่ (๓) ก าหนดช่องทางให้
ผู้ลี้ภัยสามารถคัดค้านการส่งกลับต่อองค์กรที่เป็นกลาง และเป็นอิสระจากหน่วยงานที่ออกค าสั่งให้ส่งกลับ ทั้งนี้
ในระหว่างกระบวนพิจารณานั้น ผู้ลี้ภัยควรจะได้รับค าปรึกษาจากทนายความเพื่อการปกป้ องและคุ้มครองสิทธิ
ของผู้ลี้ภัย และจะต้องเลื่อนการส่งตัวผู้ลี้ภัยออกนอกประเทศระหว่างการพิจารณาค าคัดค้านดังกล่าว
๔. แนวทางการปรับปรุงระเบียบที่เป็นอุปสรรคในการปฏิบัติต่อผู้ลี้ภัยตามหลักสิทธิมนุษยชน
ประเทศไทยได้วางกฎระเบียบในการปฏิบัติต่อผู้ลี้ภัยอย่างเคร่งครัด โดยกระทรวงมหาดไทยก าหนดว่าผู้ลี้ภัย
จากการสู้รบเป็นผู้เข้าเมืองโดยผิดกฎหมาย ภายใต้พระราชบัญญัติคนเข้าเมือง พ.ศ. ๒๕๒๒ และไม่ใช่บุคคลที่
ได้รับการผ่อนผันให้พักอาศัยอยู่ในประเทศเป็นการชั่วคราวตามมาตรา ๑๗ แห่งพระราชบัญญัติคนเข้าเมือง
พ.ศ. ๒๕๒๒ เพียงแต่มีมติสภาความมั่นคงแห่งชาติและแนวทางปฏิบัติที่ผ่อนปรนให้ผู้ลี้ภัยการสู้รบพักอาศัยอยู่
ในพื้นที่พักพิงชั่วคราวเพื่อรอการส่งกลับเมื่อเหตุการณ์การสู้รบยุติลง เพื่อให้สอดคล้องกับหลักการไม่ผลักดัน
ง
