Page 40 - สิทธิมนุษยชน : รวมบทความ ศ.เสน่ห์ จามริก
P. 40
สิทธิมนุษยชน รวมบทความ ศ.เสน่ห์ จามริก
๙
บูรณภาพแห่งสิทธิมนุษยชนทั้งปวงด้วย โลกทั้งมวลกำลังพูดกันถึงเรื่องนี้
กันมากขึ้นทุกที แต่ก็มักเป็นการพูดกันในเชิงเป็นเรื่องศีลธรรมสูงส่ง น้อยคนนักที่จะ
ตระหนักจริง ๆ ว่า ชีวิตและเลือดเนื้อของประชาชนคนสามัญนั้นเกี่ยวพันกับประเด็น
เรื่องทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมอย่างไร ที่กล่าวดังนี้ย่อมรวมถึงบรรดา
“นักต่อสู้เพื่อสิทธิมนุษยชน” ด้วยเช่นกัน เรื่องนี้จะเห็นได้ชัดเจนจากกรณีของ
ประชาชนและชุมชนชนบทในภูมิภาคฐานทรัพยากรเขตร้อน ซึ่งเอเชียอาคเนย์
ย่อมเป็นตัวอย่างชัดเจนที่สุดแห่งหนึ่งโชคร้ายที่ในระดับผู้นำของอาเซียนก็มองข้าม
สิ่งเหล่านี้ หรือหากเห็นความสำคัญ ก็เพียงในแง่ของการค้าและผลได้เชิงพาณิชย์
ชั่วครูชั่วยาม ตามแบบฉบับโลกาภิวัตน์จากเบื้องบน และซึ่งยังความสูญเสียต่อมนุษย์
และสังคมอย่างอเนกอนันต์ สภาพการดังกล่าวยังเกี่ยวพันอย่างชัดเจน โดยตรงกับ
ประเด็นเรื่องสิทธิในวิถีดำรงชีพและการพัฒนาอย่างพึ่งตนเอง เราสงสัยอยู่ว่า
เรื่องทำนองนี้จะเป็นฐานร่วมสำหรับความร่วมมือประสานงานภายใต้กลไกระดับ
ภูมิภาคที่พูดคุยกันมานี้ได้หรือไม่ มากน้อยเพียงใด
กระนั้นก็ดี รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พ.ศ. ๒๕๔๐ นับว่าสะท้อนถึง
ความพยายามที่จะแก้ไขสภาพการณ์ไร้ทิศทางดังกล่าวอยู่ไม่น้อย ด้วยเหตุนี้จึงมี
การนำเสนอแนวคิดแนวปฏิบัติเกี่ยวกับสิทธิชุมชนและตราขึ้นเป็นบทบัญญัติ
ดังปรากฏในหมวด ๓ และ ๕ ว่าด้วย “สิทธิและเสรีภาพของชนชาวไทย” และว่าด้วย
“แนวนโยบายพื้นฐานแห่งรัฐ” ตามลำดับ ดังนี้
มาตรา ๔๖ บุคคลซึ่งรวมกันเป็นชุมชนท้องถิ่นดั้งเดิมย่อมมีสิทธิอนุรักษ์
หรือฟื้นฟูจารีต ประเพณี ภูมิปัญญาท้องถิ่น ศิลปะหรือวัฒนธรรมอันดี
ของท้องถิ่นและของชาติ และมีส่วนร่วมในการจัดการ การบำรุงรักษา
และการใช้ประโยชน์จากทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมอย่างสมดุล
๙
Helle Degn, Commissioner of the Council of Baltic Sea States on Democratic Development, in
presentation on National Human Right Institutions: Europe, Strasbourg Conference ๘ October,
๒๐๐๒
๓๖ สำนักงานคณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติ
