Page 116 - สิทธิมนุษยชน : รวมบทความ ศ.เสน่ห์ จามริก
P. 116
สิทธิมนุษยชน รวมบทความ ศ.เสน่ห์ จามริก
ให้ตัดไม้ ให้สัมปทานตลอดระยะ ๑๐๐ กว่าปีที่ผ่านมา นับจากเริ่มตั้งกรมป่าไม้
ล้วนแล้วแต่เป็นการจัดการที่ขาดฐานองค์ความรู้และนำมาซึ่งปัญหาต่างๆ ในทุกวันนี้
ขณะนี้ เราอยู่ในทาง ๒ แพร่ง คือ การเลือกระหว่าง
๑) ทิศทางสังคมที่ใช้ฐานความรู้ หมายความถึงการนำความรู้ไปประมวล
วิเคราะห์ สังเคราะห์เพื่อค้นหาทิศทางในการจัดการความขัดแย้ง
๒) ทิศทางที่ไม่ใช้ฐานความรู้ในการจัดการหรือคลี่คลายความขัดแย้ง แต่ใช้ฐาน
อำนาจนิยม ขาดซึ่งความตระหนักในความรู้ และความหมายของฐานทรัพยากร
มีความสำคัญเช่นไร
ชุมชนต่างๆ ที่เรียกร้อง “สิทธิ” นั้นไม่ใช่แค่เรียกร้อง “สิทธิ” อย่างเดียว
แต่ต้องทำความเข้าใจในฐานทรัพยากรที่เกี่ยวข้อง
ประการที่สอง “สิทธิ” อะไร
“สิทธิชุมชน” มิได้มีนัยยะแค่การบอกว่า “เห็นด้วย” หรือ “ไม่เห็นด้วย”
และก็ไม่ใช่แค่ “สิทธิตามรัฐธรรมนูญมาตราต่างๆ” เช่น สิทธิในการจัดการทรัพยากร
อย่างยั่งยืน สิทธิการมีส่วนร่วมในการทำประชาพิจารณ์เท่านั้น แต่สิทธิยังหมายรวมถึง
สิทธิในความรู้ เข้าใจ โดยเฉพาะถ้าเราเข้าใจถึง “ฐานทรัพยากรเขตร้อน” เราก็จะ
เข้าใจว่าโดยแท้จริงแล้ว “ฐานทรัพยากรธรรมชาติ คือ ต้นทุนชีวิตของผู้คนในชุมชน”
เพราะฉะนั้น การหักหาญต่อทรัพยากร ก็หมายถึง การละเมิดสิทธิในชีวิต ทรัพย์สิน
และชีวิต เพราะชุมชนไม่ได้มีความหมายแค่ปากท้อง อย่างเดียว แต่ยังหมายรวมถึง
ความปลอดภัย มั่นคงและสิทธิในความมั่นคงของมนุษย์ด้วย
ถ้าเป็นเช่นนี้ “สิทธิชุมชน” หมายถึงอะไร หมายถึง “สิทธิในการเข้าถึง
การใช้ทรัพยากรอย่างยั่งยืน” หรือการจัดการความยากจนที่แพร่กระจายอยู่ทุกวันนี้
ใช่หรือไม่ ถ้าใช่ก็แสดงว่าเราจัดการความยากจนด้วยเงิน ซึ่งเป็นเพียงปลายเหตุ
๑๒๖ สำนักงานคณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติ
