Page 15 - วารสารกฎหมายสิทธิมนุษยชน. ปีที่ 1 ฉบับที่ 3 (กันยายน - ธันวาคม 2563)

14 วารสารกฎหมายสิทธิมนุษยชน
บทนำา

มนุษย์ทุกคนย่อมปร�รถน�ที่จะมีเสรีภ�พในก�รคิด ก�รตัดสินใจ และก�รเลือกกระทำ�หรือ
ไม่กระทำ�กิจกรรมใด ๆ ที่สะท้อนคว�มเห็นและคว�มต้องก�รของตน อันจะทำ�ให้ตนส�ม�รถดำ�รงชีวิต
อยู่ได้อย่�งมีศักดิ์ศรีและคว�มเท่�เทียมกับผู้อื่นในฐ�นะสม�ชิกคนหนึ่งของสังคมกิจกรรมดังกล่�ว
2
นี้อ�จมีคว�มมุ่งหม�ยที่แตกต่�งกันทั้งที่เป็นเรื่องส�มัญอันติดตัวม�กับมนุษย์โดยสัญช�ตญ�ณ
เช่น คว�มปลอดภัยในชีวิตเนื้อตัวร่�งก�ย และทรัพย์สิน คว�มสะดวกสบ�ยอยู่ดีมีสุข คว�มผ่อนคล�ย
เพลิดเพลินบันเทิงอ�รมณ์ ฯลฯ และเรื่องที่เกิดจ�กวิวัฒน�ก�รของสังคมซึ่งแปรผันไปต�มกระแส
ก�รเปลี่ยนแปลงเนื่องจ�กก�รเรียนรู้และก�รพัฒน�ของมนุษย์ เช่น คว�มถูกต้องรู้ผิดชอบชั่วดี
3
คว�มชอบธรรม คว�มเหม�ะสมในขนบธรรมเนียมและจ�รีตครรลอง ฯลฯ แต่ไม่ว่�อย่�งไรมนุษย์ทุกคน
ต่�งต้องมีวิถีท�งในก�รทำ�ม�ห�เลี้ยงชีพเพื่อให้ได้ม�ซึ่งปัจจัยสี่อันเป็นพื้นฐ�นของชีวิต และปัจจัยเสริมอื่น
อันตอบสนองต่อคว�มต้องก�รที่แต่ละบุคคลมีม�กน้อยแตกต่�งกัน
ก�รมีสิทธิเลือกและได้ทำ�ก�รง�นต�มที่ตนค�ดหวังถือเป็นอีกหนึ่งคว�มปร�รถน�หนึ่งของมนุษย์
ทุกคน ทว่� บริบทแวดล้อมและข้อจำ�กัดต่�ง ๆ ย่อมทำ�ให้หล�กหล�ยชีวิตจำ�ต้องทำ�ก�รง�นที่มีรูปแบบและ
.
ลักษณะซึ่งตนไม่มีสิทธิเลือกหรือมีสิทธิเลือกภ�ยใต้ข้อจำ�กัด อันนำ�ม�ซึ่งกระทู้คำ�ถ�มเกี่ยวกับก�รเค�รพ
ในสิทธิและเสรีภ�พของบุคคลในก�รประกอบอ�ชีพ ซึ่งก�รแก้ไขปัญห�ข้อนี้จำ�ต้องรู้ถึงกรอบแนวคิดพื้นฐ�น
ของสิทธิมนุษยชนในฐ�นะกรอบแห่งคว�มเป็นมนุษย์ในส่วนที่เกี่ยวกับก�รทำ�ง�นเป็นเบื้องต้นเสียก่อน จ�กนั้น
ก�รทำ�คว�มเข้�ใจในหลักก�รทั้งที่เป็นองค์ประกอบ เงื่อนไข และข้อจำ�กัดของเสรีภ�พในก�รประกอบอ�ชีพ
ในฐ�นะหัวใจสำ�คัญของสิทธิท�งแรงง�น ตลอดจนบทเรียนและข้อท้�ท�ยเกี่ยวกับเรื่องดังกล่�วจะเป็นบทขย�ย
ที่ทำ�ให้ได้ซึ่งคำ�ตอบที่ชัดเจนเกี่ยวกับเสรีภ�พในก�รประกอบอ�ชีพของบุคคลต�มครรลองของคว�มถูกต้อง
1 ก�รทำ�คว�มเข้�ใจกรอบนิย�มของคำ�ว่� “สิทธิมนุษยชน” นับเป็นเครื่องมือสำ�คัญประก�รแรกที่จะใช้
และก�รเค�รพซึ่งสิทธิมนุษยชน
1. ความเป็นสิทธิมนุษยชนของสิทธิแรงงาน

เป็นฐ�นต่อยอดก�รศึกษ�คว�มสัมพันธ์ของสิทธิมนุษยชนกับสิทธิแรงง�น ก่อนที่จะเรียนรู้วิถีท�งที่รัฐพึงปฏิบัติ
และข้อพิจ�รณ�อื่นซึ่งเป็นบริบทประกอบ อันจะช่วยให้ก�รศึกษ�ทำ�คว�มเข้�ใจคว�มเป็นสิทธิมนุษยชนของสิทธิ
แรงง�นนั้นกระจ่�งชัดอย่�งเป็นรูปธรรม

1.1 กรอบนิยาม “สิทธิมนุษยชน” กว่�ค่อนศตวรรษที่สมัชช�ใหญ่แห่งสหประช�ช�ติได้ให้ก�ร
รับรองและประก�ศใช้ปฏิญญ�ส�กลว่�ด้วยสิทธิมนุษยชน (Universal Declaration of Human Rights :
4
UDHR) ในฐ�นะจ�รีตประเพณีระหว่�งประเทศด้�นสิทธิมนุษยชน ที่รัฐสม�ชิกต่�ง ๆ จะต้องให้คว�มเค�รพ
ในหลักก�รที่ตร�ไว้ในเอกส�รฉบับนี้ กระนั้น ก็ยังไม่มีก�รกำ�หนดกรอบนิย�มของคำ�ว่� “สิทธิมนุษยชน”
กันอย่�งชัดเจน เพียงแต่ปร�กฏคว�มพย�ย�มในก�รจำ�กัดคว�มหม�ยของคำ�ดังกล่�วบนพื้นฐ�นที่หล�กหล�ย
เช่น กรอบท�งนิติศ�สตร์ กรอบในเชิงปรัชญ� ฯลฯ แต่ไม่ว่�อย่�งไรก็ต�ม ได้ปร�กฏคว�มพย�ย�มร่วมในก�ร
กำ�หนดแนวคิดของ “สิทธิมนุษยชน” กันอย่�งชัดเจน เพียงแต่ปร�กฏคว�มพย�ย�มในก�รจำ�กัดคว�มหม�ย
ของคำ�ดังกล่�วบนพื้นฐ�นที่หล�กหล�ย เช่น กรอบท�งนิติศ�สตร์ กรอบในเชิงปรัชญ� ฯลฯ แต่ไม่ว่�
อย่�งไรก็ต�ม ได้ปร�กฏคว�มพย�ย�มร่วมในก�รกำ�หนดแนวคิดของ “สิทธิมนุษยชน” ว่�เป็นองค์ประกอบ
แห่งคว�มเป็นมนุษย์ที่ห�กปร�ศจ�กซึ่งสิทธิดังกล่�วแล้วมนุษย์จะมีชีวิต คว�มเป็นอยู่ที่ไร้ศักดิ์ศรี

2
จ�ก ก�รบริห�รก�รประช�สัมพันธ์และคว�มสัมพันธ์ชุมชน (น. 1-16) โดย อัญชลี โพธิ์ทอง, กรุงเทพฯ: มห�วิทย�ลัยร�มคำ�แหง.
3
โปรดศึกษ� ซิกเมนต์ ฟรอยด์, ทฤษฎีจิตวิเคร�ะห์, (ออนไลน์) https://sites.google.com/a/srp.ac.th/development-theory/thvsdi-phath-
nakar-tha-ngbukhlk-phaph/thvsdi-cit-wi-kheraah-khxng-f-rxy-d, เข้�ถึงเมื่อวันที่ 24 ตุล�คม 2563.
4
โปรดศึกษ�เพิ่มเติม “ปฏิญญ�ส�กลว่�ด้วยสิทธิมนุษยชน” ใน https://www.un.org/en/universal-declaration-human-rights/ (ออนไลน์)
เข้�ถึงเมื่อวันที่ 24 ตุล�คม 2563.