Page 16 - วารสารกฎหมายสิทธิมนุษยชน. ปีที่ 1 ฉบับที่ 1 (มกราคม - เมษายน 2563)

14 วารสารกฎหมายสิทธิมนุษยชน

ขŒอความคิดเบื้องตŒนเกี่ยวกับสิทธิขั้นพื้นฐาน

1

บทนํา

ในการศึกษาเกี่ยวกับสิทธิและเสรีภาพของปจเจกบุคคลนั้น เราอาจแบงขอบเขตการศึกษาออก
ไดเปน 2 มิติใหญ ๆ ดวยกัน ไดแก มิติในทางกฎหมายระหวางประเทศ ประการหนึ่ง และมิติในทาง
กฎหมายมหาชนภายใน อีกประการหนึ่ง ในมิติทางกฎหมายระหวางประเทศมีวัตถุแหงการศึกษาที่สําคัญ
เรียกวา “สิทธิมนุษยชน” (Human Rights) ซึ่งเปนแนวคิด (Concept) ในการคุมครองสิทธิตาม

ธรรมชาติอันติดตัวมนุษยมาตั้งแตกําเนิดโดยไมจําตองมีผูใดมอบให สิทธิตามธรรมชาติอันติดตัวมนุษย
2
มาตั้งแตกําเนิดในความหมายเชนวานี้ ไดแก สิทธิในชีวิต สิทธิในการไมถูกกระทําทรมานหรือกระทํา
การที่ไรมนุษยธรรม สิทธิที่จะไมถูกนําตนลงเปนทาสและบังคับแรงงาน ไมถูกลงโทษประหารชีวิต สิทธิใน

การมีเสรีภาพและความปลอดภัยในชีวิต การไมถูกลงโทษซํ้าในการกระทําความผิดเดียวกัน (ne bis in idem)
สิทธิในการไดรับการพิจารณาพิพากษาคดีโดยศาลที่เปนอิสระและเปดโอกาสใหผูถูกกลาวหามีโอกาสโตแยง
แสดงพยานหลักฐาน การไมถูกลงโทษยอนหลัง นอกจากนี้ สิทธิมนุษยชนยังหมายความรวมถึง
เสรีภาพในการดําเนินชีวิตสวนตนและการดําเนินชีวิตครอบครัวบนพื้นฐานของความเทาเทียมกัน
ระหวางชายและหญิง เสรีภาพในการติดตอสื่อสาร เสรีภาพในทางความคิด เสรีภาพในมโนสํานึกและ

การนับถือศาสนา การแสดงความคิดเห็นอยางเสรี เสรีภาพในการชุมนุม การกอตั้งครอบครัว การศึกษา
สิทธิในทางทรัพยสิน และการไมถูกเลือกปฏิบัติโดยไมเปนธรรม ทั้งนี้ กลไกสําคัญในการคุมครอง
3
สิทธิมนุษยชนในทางกฎหมายระหวางประเทศ ไดแก กลไกในการสรางพันธกรณีระหวางประเทศเพื่อ

ใหรัฐสมาชิกทั้งหลายมีพันธกรณีในการคุมครองสิทธิมนุษยชน เชน การตรากฎบัตรสหประชาชาติที่
กําหนดหนาที่ใหรัฐสงเสริมและสนับสนุนการคุมครองสิทธิมนุษยชนภายในประเทศสมาชิก หรือการตรา
ปฏิญญาสากลวาดวยสิทธิมนุษยชน เปนตน รวมถึงกลไกการจัดใหมีสถาบันทางกฎหมายระหวาง
4
ประเทศเพื่อทําหนาที่เปนองคกรพิทักษสิทธิมนุษยชนระหวางประเทศ เชน ศาลสิทธิมนุษยชน เปนตน
ในทางกฎหมายมหาชนภายในนั้น การศึกษาในเรื่องสิทธิและเสรีภาพของปจเจกบุคคลจะมีนํ้าหนัก

อยูที่เรื่องของการรับรองสิทธิขั้นพื้นฐานของประชาชนโดยบทบัญญัติของรัฐธรรมนูญ อยางไรก็ตาม
เปนที่นาสังเกตวา สิทธิขั้นพื้นฐานที่ไดรับการรับรองไวในบทบัญญัติของรัฐธรรมนูญนั้น อาจเปนสิทธิ

2 จาก สิทธิมนุษยชน : แนวคิดและการคุมครอง (น. 14), โดย นพนิธิ สุริยะ, 2559, กรุงเทพฯ: วิญูชน.
3 From Völkerrecht (p. 300), by Seidl-Hohenveldern, Ignaz, 1997, Köln/Berlin/Bonn/München: 9. Aufl.
4 จาก สิทธิมนุษยชน (น. 59, 93), โดย อุดมศักดิ์ สินธิพงษ, 2555, กรุงเทพฯ: วิญูชน, พิมพครั้งที่ 5.