Page 8 - รายงานฉบับสมบูรณ์ เหลียวหลังแลหน้า 2 ทศวรรษ สิทธิมนุษยชนในสังคมไทย

สิทธิมนุษยชนศึกษา หลังจากนั้นได้ร่างหลักสูตรศิลปศาสตรบัณฑิต สาขา
สิทธิมนุษยชนศึกษาในปี 2556 และเริ่มเปิดรับนักศึกษาในปีการศึกษา 2559 -
2560 ก่อนจะปิดหลักสูตรด้วยเหตุผลเรื่องความไม่คุ้มต้นทุน ในขณะที่
มหาวิทยาลัยมหิดล ยังคงเปิดการเรียนการสอนหลักสูตรระดับบัณฑิตศึกษา
(นานาชาติ) ทั้งปริญญาโท และปริญญาเอก และยังเพิ่มหลักสูตรภาษาไทยใน
ระดับปริญญาโท ในสาขาสาขาวิชาสิทธิมนุษยชนและการพัฒนา และสาขา
สิทธิมนุษยชนและสันติศึกษา ซึ่งทำให้การศึกษาสิทธิมนุษยชนใน
ระดับอุดมศึกษาในปี 2565 ยังคงมีมหาวิทยาลัยมหิดลเพียงแห่งเดียวที่จัดการ
เรียนการสอนเกี่ยวกับสิทธิมนุษยชนอย่างเป็นทางการ
2.1.3 การจัดการเรียนการสอนในรูปแบบรายวิชาที่เกี่ยวกับสิทธิมนุษยชน ทั้ง
สิทธิมนุษยชนศึกษา กฎหมายสิทธิมนุษยชน ไม่ได้รับการบรรจุเป็นวิชา
พื้นฐานบังคับในระดับอุดมศึกษา คณะนิติศาสตร์ของสถาบันการศึกษาต่าง ๆ
จัดรายวิชากฎหมายสิทธิมนุษยชนไว้ในหมวดวิชาเลือกเสรี ทั้งนี้ เพราะวิชา
กฎหมายสิทธิมนุษยชนไม่ได้ถูกยอมรับให้เป็นวิชาในการสอบใบอนุญาตวิชาชีพ
ทางกฎหมาย เช่น ผู้พิพากษา อัยการ อย่างไรก็ดี พบว่า มีการจัดการเรียน
การสอนสิทธิมนุษยชนในลักษณะที่เป็นการแยกรายประเด็นอยู่ใน
ระดับอุดมศึกษาหลายหลักสูตร เช่น ภาควิชาสตรีศึกษาของ
มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ หลักสูตรสตรีศึกษา ของวิทยาลัยสหวิทยาการ
มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ นอกจากนี้ยังมีความพยายามจัดตั้งศูนย์/สถาบัน/
สำนักที่เกี่ยวกับสิทธิมนุษยชนในอีกหลายแห่ง เช่น ศูนย์ศึกษาสิทธิมนุษยชน
ความขัดแย้ง และสันติภาพ คณะรัฐศาสตร์ มหาวิทยาลัยรามคำแหง (2560)
สำนักกฎหมายและสิทธิมนุษยชนของกองอำนวยการรักษาความมั่นคงภายใน
(กอ.รมน.) ภาค 4 ส่วนหน้า เป็นต้น
2.1.4 หลักสูตรการศึกษาอื่น ๆ พบว่า ในปี 2562 สำนักงาน กสม. ได้ร่วมกับสถาบัน
พระปกเกล้า พัฒนาหลักสูตรประกาศนียบัตรสิทธิมนุษยชนสำหรับนักบริหาร
ระดับสูง (ปสม.) ขณะที่กรมคุ้มครองสิทธิและเสรีภาพ กระทรวงยุติธรรม ก็มี
หลักสูตรการฝึกอบรมระยะสั้นอีกหลายหลักสูตร
2.1.5 ในปี 2563 มีการจัดทำหนังสือคู่มือการจัดการเรียนการสอนสิทธิมนุษยชน
ศึกษา สำหรับระดับการศึกษาขั้นพื้นฐาน และมีมติที่ประชุมคณะรัฐมนตรีวันที่
26 พฤษภาคม 2563 เรื่อง การส่งเสริมการเรียนการสอนเรื่องสิทธิมนุษยชน
โดยได้จัดทำคู่มือการจัดการเรียนรู้สิทธิมนุษยชนศึกษา สำหรับการศึกษาขั้น
พื้นฐาน ทั้ง 5 ช่วงชั้น และมีโครงการจัดฝึกอบรมสำหรับครูและบุคลากร
ทางการศึกษาเป็นระยะ ๆ
2.2 พัฒนาการเชิงประเด็นสิทธิมนุษยชน
นับจากมีคณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติ พบว่า มีความก้าวหน้าในเชิงประเด็น
หลายเรื่อง ทั้งนี้ มิสามารถกล่าวได้ว่า เป็นความสำเร็จของใครคนใดคนหนึ่ง หากแต่
ผู้ให้ข้อมูลทุกภาคส่วนที่เกี่ยวข้องต่างนิยามว่า “เป็นความสำเร็จร่วมกัน” ในการ
ขับเคลื่อนจนกระทั่งมีการลงนามในพันธกรณีหลักด้านสิทธิมนุษยชน จำนวน 7 ฉบับ
จาก 9 ฉบับ ได้แก่

-4-