Page 158 - รายงานการศึกษาวิจัยฉบับสมบูรณ์ สิทธิชุมชนในการจัดสรรทรัพยากรน้ำโดยใช้แนวทางสันติวิธี : กรณีศึกษาพื้นที่ต้นน้ำของประเทศไทย
P. 158
141
5.2.2 ผลการวิเคราะห์ข้อมูลจากการจัดประชุมแบบสนทนากลุ่ม
การจัดประชุมแบบสนทนากลุ่มได้ด้าเนินการ 3 กลุ่ม ได้แก่ กลุ่มผู้น้าชุมชน กลุ่มหน่วยงาน
ท้องถิ่นหรือราชการในพื้นที่ที่มีหน้าที่โดยตรงในการดูแลและบริการประชาชน และกลุ่มประชาสังคม
และนักวิชาการ ผลการจัดสนทนากลุ่มทั้งสามสรุปเนื้อหาได้ดังต่อไปนี้
(1) กลุ่มผู้น าชุมชน สรุปประเด็นส้าคัญ ดังนี้
สถานการณ์น าของหมู่บ้านในปัจจุบัน ที่ตั้งของหมู่บ้านเป็นพื้นที่ราบลุ่มที่แม่น้้าน่านไหลมา
บรรจบกับน้้าว้าซึ่งเป็นล้าน้้าสาขาของแม่น้้าน่าน ดังนั้น เขตพื้นที่บริเวณนี้จึงมีความอุดมสมบูรณ์สูง
ส่งผลให้ประชากรส่วนใหญ่ประกอบอาชีพเกษตรกรรม โดยพืชเศรษฐกิจที่ส้าคัญ ได้แก่ ยาสูบ
(พันธุ์พื้นเมือง) ล้าไย (พันธุ์อีดอร์) มะม่วง (เช่น มะม่วงเขียวเสวย มะม่วงแก้ว) ข้าวโพดเลี้ยงสัตว์ และ
ยางพารา เป็นต้น การใช้น้้าเพื่อการเกษตรมีแหล่งน้้าที่ส้าคัญ คือ แม่น้้าน่านและน้้าว้า โดยเกษตรกร
สามารถสูบใช้น้้าได้อย่างเท่าเทียมกันเพียงแต่หากพื้นที่ใดอยู่ใกล้แหล่งน้้าจะสามารถใช้ประโยชน์ได้
สะดวกยิ่งกว่า อย่างไรก็ตาม ส้าหรับพื้นที่เกษตรที่อยู่ห่างไกลจากแหล่งน้้าทั้งสองที่ระบบชลประทาน
ไม่สามารถเข้าถึง เกษตรกรจะท้าการเจาะบ่อน้้าตื้นซึ่งมีลักษณะคล้ายน้้าบาดาลแต่ขนาดท่อที่ใช้เจาะ
จะเล็กกว่า คือ มีเส้นผ่านศูนย์กลางประมาณ 2 นิ้ว และเจาะลึกลงจากระดับผิวดินประมาณ 10 เมตร
ด้วยงบประมาณด้าเนินการประมาณ 3,500 – 4,000 บาท ขณะที่การขุดเจาะบาดาลต้องเจาะลึกจาก
ระดับผิวดินประมาณ 60 เมตร และใช้งบประมาณด้าเนินการสูงกว่า ทั้งนี้ การผลิตน้้าประปาส้าหรับ
ใช้เพื่อการอุปโภคภายในครัวเรือนมีแหล่งน้้าดิบจากบาดาลที่ขุดเจาะและวางระบบภายในหมู่บ้านโดย
องค์การบริหารส่วนต้าบลไหล่น่าน (อบต. ไหล่น่าน) เป็นผู้ขออนุมัติงบประมาณสนับสนุนการ
ด้าเนินการและได้มอบอ้านาจให้คณะกรรมการหมู่บ้านของแต่ละหมู่บ้านเป็นผู้บริหารจัดการภายใน
หมู่บ้านเอง ส่วนด้านคุณภาพน้้าของแม่น้้าน่านและน้้าว้ายังมีคุณภาพดี โดยพิจารณาจากยังมีสัตว์น้้า
อยู่อาศัย ชาวบ้านสามารถจับสัตว์น้้าเพื่อบริโภคได้
ปัญหาน าในปัจจุบัน เนื่องจากพื้นที่หมู่บ้านอยู่ใกล้กับแม่น้้าน่านและน้้าว้า ดังนั้น ในช่วงฤดู
ฝนของทุกปีจะประสบปัญหาน้้าหลากที่ส่งผลให้เกิดน้้าท่วมบ้านเรือนและพื้นที่เกษตรกรรม เช่น บ้าน
บุญเรือง หมู่ 2 มีน้้าท่วมขังประมาณร้อยละ 50 ของพื้นที่ทั้งหมด โดยระดับน้้าสูงประมาณ 1 เมตร
ท่วมนานประมาณ 1 สัปดาห์ โดยปัจจัยประกอบการท่วมขังเป็นผลสืบเนื่องจากการจัดท้าพนังกั้นน้้า
แต่เนื่องจากเป็นน้้าหลากที่มีระยะเวลาท่วมขังสั้นและเกิดขึ้นทุกปีท้าให้คนในพื้นที่สามารถปรับตัว
และเตรียมความพร้อมส้าหรับสถานการณ์ดังกล่าวได้ ขณะที่ในช่วงฤดูแล้ง (ประมาณเดือนมีนาคมถึง
มิถุนายน) บางปีแม่น้้าน่านและน้้าว้าอาจมีสภาพตื้นเขินส่งผลให้มีแหล่งน้้าใช้เพื่อการเกษตรไม่
เพียงพอซึ่งจ้าเป็นต้องใช้น้้าจากบ่อน้้าตื้นตามที่กล่าวมาแล้ว ส้าหรับการใช้น้้าประปายังประสบปัญหา
ด้วยเช่นกัน โดยน้้าประปาที่ใช้ภายในหมู่บ้านมีไม่เพียงพอต่อความต้องการและประสบปัญหาด้าน
คุณภาพ กล่าวคือ น้้าประปาที่ผลิตได้บางครั้งมีสีขุ่นคล้ายสีสนิม กรณีที่น้้าประปามีไม่เพียงพอนั้นอาจ
