Page 125 - รายงานผลการศึกษาวิจัย ฉบับสมบูรณ์ โครงการศึกษาวิจัยเพื่อการปรับปรุงแก้ไขนโยบายกฎหมายที่ละเมิดสิทธิมนุษยชนด้านที่ดินและป่า

การศึกษาวิเคราะห์เรื่องราวร้องเรียนมายังคณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติที่ได้ผ่านการ
พิจารณาตรวจสอบและจัดทํารายงานผลตรวจสอบการละเมิดสิทธิมนุษยชนแล้ว จํานวน 29 เรื่อง
ระหว่างปี 2546 ถึง 2551พบว่าเรื่องร้องเรียนส่วนใหญ่สัมพันธ์กับนโยบายการดําเนินงานของรัฐบาล
่
่
เช่น ช่วงต้นทศวรรษ 2540 มีกระแสการอนุรักษ์ปาและโครงการปลูกปาฟื้นฟูต้นนํ้าลําธารอย่าง
กว้างขวาง รัฐมีนโยบายเข้มงวดกับการใช้ที่ดินทํากินที่ไม่มีเอกสารสิทธิของชุมชนบนพื้นที่สูงที่ถูก
่
ประกาศเป็นเขตปา พยายามจํากัดรอบหมุนเวียนทําไร่ข้าวของกลุ่มชาติพันธุ์ไม่ให้เกิน 3 ปี จํากัดการ
่
่
่
เข้าถึงและใช้ที่ดินทรัพยากรปาไม้ในเขตปา เช่นการเลี้ยงสัตว์ การเก็บหาของปา กันพื้นที่ชุมชนไว้
่
ไม่ให้ขยายพื้นที่ทํากิน และนําพื้นที่ที่เหลือมาทําโครงการต่าง ๆ ของรัฐเช่นปลูกปาขนาดใหญ่ที่ได้รับ
การสนับสนุนจากภาคธุรกิจเอกชน รวมทั้งการจัดทําโครงการพัฒนาการเกษตร โครงการส่งเสริมการ
ปลูกยางพารา 1 ล้านไร่ โดยมีนโยบายแปลงสินทรัพย์เป็นทุนส่งเสริมด้วย จึงทําให้การแย่งชิงที่ดิน
ของราษฎรและชุมชนเป็นไปอย่างรุนแรง ที่ดินราษฎรและที่ชุมชนซึ่งส่วนไม่มีเอกสารสิทธิตาม
กฎหมายที่ดิน มีแต่ใบเสียภาษีที่ดิน (ภ.บ.ท 6) หรือเอกสารรับรองการครอบครองทําประโยชน์ที่ดิน
่
ชั่วคราวที่ได้รับจัดสรรเช่น หมู่บ้านปาไม้ ส.ท.ก. นิคมฯ หรือที่ดิน ส.ป.ก. ที่ดินเหล่านี้ถูกกว้านซื้อด้วย
้
วิธีการต่าง ๆ โดยเกษตรกรไม่มีทางที่จะปกปองที่ดินไว้ได้ สุดท้ายก็มักจะถูกบีบให้ต้องขายที่ดินใน
ราคาถูกและเช่าที่ดินที่เคยเป็นของตนเองทํากิน รวมทั้งการถูกนายทุนนําที่ดินไปออกเอกสารสิทธิเป็น

ของตนเองจึงทําให้ราษฎรจํานวนมากได้รับความเดือดร้อน ดังรายละเอียดในตาราง

ตารางที่ 2 ข้อมูลร้องเรียนเกี่ยวกับที่ดินป่าไม้ที่มีรายงานตรวจสอบระหว่างปี 2546 – 2551

ลําดับ ปี เรื่อง
ั
่
1 2546 ชาวม้ง ต.ปากลาง อําเภอปว จังหวัดน่าน ถูกขับไล่และรื้อถอนต้นลิ้นจี่ที่ กอ.รมน.นําพันธุ์ไปให้
ปลูก
่
่
2 2546 คัดค้านการอนุญาตให้เอกชนเช่าที่ปาทําสวนปา จ.บุรีรัมย์ ทับซ้อนพื้นที่ประชาชน 26 หมู่บ้าน
่
3 2547 ชุมชนกระเหรี่ยงบ้านปาผาก จ.สุพรรณบุรี ได้รับผลกระทบจากโครงการของรัฐ ทับไร่หมุนเวียน
่
4 2547 การประกาศเขตปาคุ้มครองและแนวเขตไม่ชัดเจน ทับที่ทํากินของราษฎร อ.คลองท่อม จ.กระบี่
่
5 2547 การปลูกสร้างสวนปาคอนสารของ อ.อ.ป. ทับที่ทํากินราษฎร ต.ทุ่งพระ อ.คอนสาร จ.ชัยภูมิ
่
6 2548 ชาวกระเหรี่ยงบ้านห้วยหินดํา จ.สุพรรณบุรี ถูกจับขณะถางปาทําไร่หมุนเวียนในเขตอุทยานฯพุ
เตย
7 2548 โครงการพัฒนาพื้นที่บริเวณชายแดนช่องจอม จ.สุรินทร์ ขาดการศึกษาอีไอเอและการรับฟง ั

ชาวบ้าน
8 2548 การประกาศขยายเขตอุทยานแห่งชาติเขาสามร้อยยอด จ.ประจวบคีรีขันธ์ ทับซ้อนที่ดินประชาชน
9 2548 การจัดตั้งโครงการสถานีพัฒนาการเกษตรที่สูงฯห้วยเมืองงาม ทับที่ชาวบ้าน ตัดต้นลิ้นจี่ไม่จ่าย
ชดเชย
่
่
10 2548 ออป. ทําสวนปาอําเภอหลังสวน จ.ชุมพร ถางปาธรรมชาติและปลูกสวนยางทับที่ทํากินของ
ราษฎร
11 2548 กองกําลังผาเมืองและ อ.บ.ต.เมืองนะ เชียงดาว สร้างฝายปลูกต้นไม้ในไร่นาของชาวไทยภูเขา

5‐53